Tập trung khơi thông các điểm nghẽn, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Ảnh: Lâm Hiển

Rà soát, tháo gỡ các vướng mắc trong đầu tư, đất đai, xây dựng và quy hoạch

Trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước có nhiều thách thức, khó khăn, ở trong nước số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường tiếp tục tăng, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp có nhiều khó khăn. Điều này tạo áp lực đến thực hiện mục tiêu đến năm 2030 đạt 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế và theo tinh thần Nghị quyết số 68 – NQ/TW của Bộ Chính trị.

ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Từ thực tế trên, ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) đề nghị, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết giải pháp để hiện thực hóa mục tiêu phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng trong thời gian tới?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục tiêu này đã được đặt ra trong Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, và Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết để triển khai thực hiện. Đây là một mục tiêu có ý nghĩa rất quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện khát vọng phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy nhiên, đây cũng là một thách thức rất lớn trong bối cảnh sức cầu suy giảm, môi trường kinh doanh trong nước còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là những tác động bất lợi từ bên ngoài. Năng lực cạnh tranh của nhiều doanh nghiệp còn yếu, đòi hỏi sự quyết tâm cao, nỗ lực rất lớn và hành động quyết liệt. Trong những tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường vẫn ở mức cao. Do đó, đây là một thách thức rất lớn đối với chúng ta.

Đối với Bộ Tài chính, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ 3 nhóm giải pháp cần được quan tâm triển khai đồng bộ trong thời gian tới:

Thứ nhất: kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và hiệu quả. Cần tập trung tháo gỡ các rào cản gia nhập và hoạt động trên thị trường; cắt giảm thực chất các thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, cải cách điều kiện kinh doanh.

Thứ hai, cần rà soát, tháo gỡ các vướng mắc trong đầu tư, đất đai, xây dựng, quy hoạch để tạo hành lang thông thoáng, ổn định, giúp doanh nghiệp có điều kiện và động lực tham gia thị trường. Đồng thời, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thông qua cải cách thủ tục hành chính.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Trong nhóm giải pháp này, Bộ trưởng cho biết, hơn 5 triệu hộ kinh doanh chuyển đổi sang doanh nghiệp là lực lượng có tiềm năng lớn nhất để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp. Để thúc đẩy quá trình chuyển đổi của hộ kinh doanh, Bộ Tài chính đang rà soát, hoàn thiện phương pháp để thu hẹp khoảng cách giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, tài chính, kế toán; triển khai chính sách bãi bỏ hình thức khoán từ năm 2026, thúc đẩy minh bạch hóa và chuyên nghiệp hóa.

Bộ trưởng khẳng định, nội dung này cũng đã được đưa vào Nghị quyết 6 tháng đầu năm của Chính phủ. Đồng thời, sẽ có các chính sách hỗ trợ thiết thực như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp nền tảng số và phần mềm kế toán miễn phí nhằm nâng cao năng lực quản trị cho doanh nghiệp.

Thứ ba, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp; ưu tiên hỗ trợ tiếp cận đất đai, vốn, thị trường, công nghệ, chuyển đổi số và phát triển nguồn lực. Tập trung khơi thông các điểm nghẽn, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao khả năng chống chịu và thích ứng, từ đó giảm số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

“Vướng một khâu có thể ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi triển khai”

Thế giới đang có những biến động khó lường, đặc biệt là những tác động của chính sách thuế quan cũng như những bất ổn rất lớn về địa chính trị. Các tổ chức quốc tế đều dự báo tăng trưởng toàn cầu chỉ từ 0,5 - 1 %, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 8 % trở lên là một thách thức rất lớn, đòi hỏi quyết tâm rất cao và tư duy phải mới.

Nêu vấn đề trên, ĐBQH Trần Thị Kim Yến (TP. Hồ Chí Minh) lưu ý, một trong các giải pháp mà Bộ Tài chính đưa ra là tập trung khơi thông và sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư công, phấn đấu đạt giải ngân đạt 100 %. Tuy nhiên, thời gian vừa qua, dù nỗ lực rất lớn từ Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành cho đến các địa phương thì tỷ lệ giải ngân đầu tư công vẫn rất thấp. "Người dân vẫn kêu trời vì có tiền mà không sử dụng được". Do vậy, đại biểu đề nghị, Bộ trưởng cho biết các giải pháp khả thi hơn để góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng là 8 %.

ĐBQH Trần Thị Kim Yến (TP. Hồ Chí Minh) chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong 5 tháng vừa qua, chúng ta hết sức nỗ lực, cố gắng lãnh đạo, chỉ đạo, đặc biệt là Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành rất nhiều công điện, tổ chức họp rất nhiều để thúc đẩy giải ngân đầu tư công.

Kết quả giải ngân đầu tư công trong 5 tháng đầu năm, theo Bộ trưởng "cũng không thấp, nếu so với năm ngoái cũng cao hơn. Trong 5 tháng đầu năm, tổng số vốn đầu tư công đã giải ngân đạt gần 200.000 tỷ đồng, tương đương 24,1% kế hoạch năm 2025. Tỷ lệ này cao hơn mức 22% của cùng kỳ năm 2024. Và, điều đáng mừng là tất cả các dự án trọng điểm quốc gia đều giải ngân đạt và vượt tiến độ".

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Lý giải về số liệu cập nhật đến hết quý I/2025 cho thấy tỷ lệ giải ngân thấp hơn cùng kỳ năm trước, Bộ trưởng cho rằng, trong quý I có hơn 10 ngày nghỉ Tết, đã ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân, chưa kể tâm lý trước và sau Tết. Tuy nhiên, đến nay, sau 5 tháng, chúng ta đã lấy lại được tiến độ và “có sự gia tăng cả về giá trị tương đối lẫn tuyệt đối so với năm trước”, Bộ trưởng khẳng định.

Nêu nguyên nhân tiến độ giải ngân chưa đạt kỳ vọng, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, về khách quan, đặc thù của giải ngân thường thấp vào đầu năm.

Bộ trưởng cũng nêu rõ, quy trình đầu tư công gồm nhiều giai đoạn, chỉ cần vướng một khâu là có thể ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi triển khai. Cho rằng, "nguyên nhân chủ quan vẫn là chủ yếu”, Bộ trưởng nêu rõ, công tác chuẩn bị dự án còn chưa tốt; hệ thống pháp luật còn thiếu đồng bộ, chồng chéo; thiếu nguồn cung vật liệu xây dựng; năng lực tổ chức thực hiện của các chủ đầu tư, đặc biệt là ở một số địa phương và Ban Quản lý dự án còn yếu, chưa đáp ứng yêu cầu.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên chất vấn và trả lời chất vấn. Ảnh: Phạm Thắng

Để bảo đảm tiến độ giải ngân đầu tư công, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu 3 nhóm giải pháp chính gồm:

Thứ nhất, tập trung tháo gỡ các vướng mắc pháp lý trong triển khai đầu tư công, đặc biệt là về đất đai, xây dựng, quy hoạch và thủ tục hành chính. Về nội dung này, Chính phủ đã trình Quốc hội sửa đổi Luật Đầu tư công theo hướng phân cấp, phân quyền mạnh hơn. Thủ tướng Chính phủ cũng đã giao trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, cơ quan và địa phương để chủ động tháo gỡ khó khăn.

Thứ hai, xác định kết quả giải ngân là căn cứ quan trọng trong việc đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ năm 2025 đối với tập thể và cá nhân.

Thứ ba, tiếp tục phát huy vai trò của các Ban Chỉ đạo, tổ chức công tác kiểm tra, giám sát để rà soát và tháo gỡ vướng mắc, nhất là đối với các dự án trọng điểm.

Thanh Hải