Tạp chí Kinh tế Môi trường trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025), Tạp chí Kinh tế Môi trường có cuộc phỏng vấn PGS.TS Lưu Đức Hải, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam về vai trò của kinh tế môi trường trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Giải quyết mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường là một trong những nội dung căn bản của đường lối đổi mới ở nước ta hiện nay. Giải quyết tốt mối quan hệ này là vấn đề đặt ra cấp bách trong quá trình phát triển kinh tế – xã hội hướng đến sự phát triển bền vững. Bài viết nghiên cứu mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, thực tiễn giải quyết mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường ở nước ta thời gian qua.

PGS.TS Lưu Đức Hải - Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam.

Thưa PGS.TS Lưu Đức Hải, ông có thể cho biết vai trò của báo chí kinh tế môi trường nhằm phát triển kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?

PGS.TS Lưu Đức Hải: Vai trò của báo chí trong tuyên truyền chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, cũng như tác động của báo chí nhân dịp Kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc hiện nay chắc chắn sẽ có rất nhiều bài viết chi tiết và cụ thể. Vì vậy, trong phần trả lời này tôi chỉ muốn nêu vai trò của lĩnh vực khoa học kinh tế môi trường và báo chí kinh tế môi trường đối với phát triển kinh tế Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Kinh tế môi trường được xem là lĩnh vực khoa học nghiên cứu mối quan hệ và tương tác qua lại giữa môi trường; bảo vệ môi trường với kinh tế; phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế là một trong hoạt động quan trọng của loài người nhằm tạo ra của cải vật chất từ các thành phần có trong môi trường sống của con người.

Như vậy, trong sản phẩm kinh tế có giá trị của môi trường; ngược lại phát triển kinh tế có thể tạo ra các tác động tích cực hoặc tiêu cực đến môi trường. Vì vậy, giá trị hay lợi ích của hoạt động phát triển kinh tế không chỉ đo bằng mỗi giá trị của sản phẩm kinh tế mà bằng tổng giá trị kinh tế và giá trị môi trường chứa đựng trong sản phẩm cũng như giá trị môi trường thay đổi do sản
xuất ra sản phẩm.

Nghiên cứu kinh tế môi trường sẽ giúp chúng ta đánh giá đầy đủ bức tranh kinh tế, phát triển kinh tế; tìm ra biện pháp sản xuất các sản phẩm kinh tế mang hiệu quả cao cả về mặt kinh tế và môi trường trong những trường hợp cụ thể. Do vậy, trong thời đại hiện nay thay cho việc phân tích lợi ích– chi phí kinh tế thuần túy các dự án, người ta sử dụng bài toán phân tích lợi ích – chi phí mở rộng (đưa các lợi ích và chi phí môi trường) vào trong tính toán dự án.

Một ví dụ nhỏ minh họa cho việc này có thể dẫn ra việc phát triển sản xuất
thuốc trừ sâu DDT. DDT được nhà hóa học người Áo Othmar Zeidler năm 1874 và nhà hóa học Thụy Sĩ Paul Hermann Müller phát hiện ra công dụng trừ sâu vào năm 1939 được trao giải Nobel Hóa học năm 1948 có ứng dụng kiểm soát sâu bệnh trong nông nghiệp và diệt muỗi để ngăn ngừa bệnh sốt rét. Nhưng do tính bền và tác động gây ung thư, thần kinh và vô sinh ở con người DDT bị cấm sử dụng ở hầu hết các nước phát triển từ năm 1970; đồng thời đang được thay thế bằng các loại hóa chất khác.

Trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về kinh tế nước ta hiện nay, khi hàng loạt các dự án lớn đang dự kiến và triển khai; việc nghiên cứu, phân tích và đánh giá tổng thể mối quan hệ kinh tế - môi trường cần được quan tâm nhiều hơn.

Đây sẽ là đối tượng nghiên cứu của các nhà khoa học lĩnh vực kinh tế môi trường và nội dung tuyên truyền báo chí về kinh tế môi trường của chúng ta.

Là Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, ông có nhắn gửi gì tới các cơ quan báo chí nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, đặc biệt là những nhà báo, phóng viên hoạt động trong lĩnh vực kinh tế môi trường?

Nhân dịp Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam; thay mặt Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam, tôi xin được gửi những lời chúc mừng chân thành và mạnh mẽ nhất tới tất cả các nhà báo, nhất là các phóng viên hoạt động trong lĩnh vực kinh tế môi trường. Chúc các anh chị sức khỏe, thành công trong sự nghiệp tuyên truyền và giáo dục các nội dung pháp luật về bảo vệ môi trường đất nước. Có nhiều bài viết hay và sâu sắc về kinh tế môi trường; phản biện có trách nhiệm với các dự án phát triển lớn của đất nước; hướng tới xây dựng một đất nước Việt Nam giầu mạnh trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam như lời của Tổng Bí thư Tô Lâm trong Chuyên đề “Kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” trình bày ngày 25/11/2024 tại Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Xin cảm ơn PGS.TS Lưu Đức Hải!

Doãn Kiên (thực hiện)