Tạo thuận lợi cho dòng vốn nước ngoài tham gia thị trường chứng khoán

Theo ước tính, nếu được FTSE Russell nâng hạng, các ũy bị động đầu tư theo chỉ số có thể sẽ rót khoảng 1 tỷ USD và các quỹ chủ động đầu tư vào thị trường mới nổi sẽ phân bổ ngay 4 - 6 tỷ USD vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, một số quy định liên quan tới nâng hạng sẽ có hiệu lực ngay, có ý nghĩa quan trọng cho kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu tới đây của FTSE.

Cụ thể, NHNN đã ban hành Thông tư số 25/2025/TT-NHNN (Thông tư 25) sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 17/2024/TT-NHNN (Thông tư 17) quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. Bên cạnh nhiều điểm mới, Thông tư 25 đã bổ sung các nội dung tại Điều 6 và một số Điều khoản liên quan của Thông tư 17 nhằm tạo thuận lợi trong việc mở, sử dụng tài khoản thanh toán cho đối tượng là nhà đầu tư nước ngoài là người không cư trú khi thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam.

Trong khi nhiều điều khoản khác sẽ có hiệu lực từ ngày 1/3/2026 hoặc 1/12/2025, nội dung tại Điều 6 và các điều khoản liên quan có hiệu lực ngay khi ký ban hành Thông tư (kể từ ngày 31/8/2025).

Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, đây là kết quả của sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự nỗ lực lớn, phối hợp hiệu quả của nhiều cơ quản, tổ chức, đơn vị, nhất là giữa NHNN và Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhằm tạo điều kiện tối ưu nhất cho nhà đầu tư nước ngoài, thúc đẩy tiến trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi.

Cụ thể, tại Điều 6, Thông tư 25 đã bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam được ủy quyền cho tổ chức tài chính mở, đóng và sử dụng tài khoản thanh toán. Ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thực hiện nhận biết đối với nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức được ủy quyền theo quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Một điểm quan trọng tại Thông tư mới là tại Điều 6 đã lược bỏ quy định phải hợp pháp hóa lãnh sự trong hồ sơ mở tài khoản thanh toán của nhà đầu tư nước ngoài như: “Không áp dụng quy định về việc hợp pháp hóa lãnh sự tại điểm a khoản 6 Điều 12 Thông tư này…”. Hơn nữa, các loại giấy tờ mà nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng để định danh được mở rộng, thay vì hộ chiếu, nhà đầu tư nước ngoài được sử dụng giấy tờ khác chứng minh được nhân thân do cơ quan có thẩm quyền nước ngoài cấp (khoản 2 Điều 3).

Một điểm thay đổi lớn nữa là tại điểm c khoản 2 Điều 6 Thông tư 25 ghi rõ: “Không áp dụng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 5; khoản 3 Điều 19; điểm b khoản 2 Điều 21 Thông tư này”. Điều này có nghĩa là các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không phải theo dõi thời hạn hiệu lực giấy tờ tùy thân của chủ tài khoản và người liên quan trong quá trình sử dụng tài khoản thanh toán. Đồng thời, các ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không phải lưu giữ và cập nhật đầy đủ các mẫu chữ ký, mẫu dấu (nếu có) của khách hàng đã đăng ký để kiểm tra, đối chiếu trong quá trình sử dụng tài khoản thanh toán.

Cùng với đó, Thông tư 25 còn cho phép ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được sử dụng hệ thống SWIFT trong việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán cho nhà đầu tư nước ngoài để thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam. Mặt khác, tại khoản 2 Điều 7, Thông tư mới còn cho phép mở tài khoản thanh toán ngoại tệ bằng phương tiện điện tử.

Ngoài ra, tại khoản 2 Điều 8 Thông tư 25 cũng không yêu cầu đối chiếu thông tin sinh trắc học khi thực hiện rút tiền, giao dịch thanh toán bằng phương tiện điện tử trên tài khoản thanh toán.

Quy trình mở tài khoản đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư sau khi mở mã số giao dịch chứng khoán điện tử (e-STC) tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) thì sẽ mở tài khoản giao dịch chứng khoán tại công ty chứng khoán và tài khoản đầu tư gián tiếp tại ngân hàng lưu ký sau khi được cấp mã số giao dịch chứng khoán điện tử.

Theo đó, theo quy định pháp luật chứng khoán (Nghị định 155/2020/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn) thì thời gian để VSDC cấp e-STC là 1 ngày và thời gian mở tài khoản giao dịch tại công ty chứng khoán cũng là 1 ngày sau khi có e-STC...

Nhiều ý kiến đánh giá, bên cạnh nhiều giải pháp khác, việc sửa đổi các quy định pháp lý của các cơ quan quản lý nhà nước Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng cho kỳ đánh giá phân loại thị trường cổ phiếu tháng 9/2025 của FTSE được diễn ra vào ngày 7/10/2025. Nhiều tổ chức, chuyên gia đều bày tỏ sự khả quản cho khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ được FTSE nâng hạng trong kỳ phân loại tới.

Minh Phương/Báo Tin tức và Dân tộc