Tạo sinh kế bền vững cho người nghèo vùng núi

Thu nhập ổn định nhờ nuôi dê

Cũng như nhiều người dân sinh sống ở khu vực miền núi tỉnh Quảng Trị, thu nhập của vợ chồng anh Hồ Văn Thum, chị Hồ Thị Viên, người dân tộc Pa Kô ở thôn A Rông, xã Lìa, chủ yếu dựa vào cây sắn. Tuy nhiên, sau nhiều năm canh tác, đất đai dần bị bạc màu nên năng suất cây sắn giảm dần. Với diện tích 2ha, giờ đây mỗi năm cây sắn chỉ mang lại cho gia đình anh Thum không quá 20 triệu đồng. Số tiền này, sau khi trừ chi phí sản xuất, còn lại không đủ để mua lương thực và trang trải cho hai đứa con đi học.

Vợ chồng anh Thum rất muốn tìm kiếm sinh kế mới để cải thiện cuộc sống nhưng vẫn băn khoăn vì chưa lựa chọn được mô hình kinh tế phù hợp. Thế rồi, cách đây hơn 2 năm, vào tháng 3/2023, nhờ tham gia nhóm sở thích nuôi dê từ chương trình “Tiến lên phía trước”, vợ chồng anh Thum đã được cung cấp 2 con dê giống, hỗ trợ vật liệu làm chuồng trại và tập huấn kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh cho dê. Nhờ vậy, anh chị đã có điều kiện cải thiện thu nhập.

Gia đình anh Hồ Văn Thum, chị Hồ Thị Viên ở thôn A Rông, xã Lìa - Ảnh: P.T.L

Hằng ngày, mặc dù bận rộn với công việc nương rẫy xa nhà, lại phải dành thời gian chăm sóc con cái, nhưng vợ chồng anh Thum, chị Viên đều cùng nhau dọn vệ sinh chuồng trại, kiểm tra sức khỏe đàn dê và không quên bổ sung thức ăn trước lúc thả dê ra đồng. Vào mùa đông, anh Thum chủ động dự trữ nguồn thức ăn cần thiết để đàn dê có đủ sức khỏe chống chọi với mưa rét.

Không giấu được niềm vui, anh Hồ Văn Thum tâm sự: “Ban đầu do chưa có kinh nghiệm nên vợ chồng tôi không tránh khỏi lo lắng, nhưng sau khi được Tổ chức Plan mở lớp tập huấn về kỹ thuật chăn nuôi, được các thành viên trong nhóm sở thích nuôi dê nhiệt tình giúp đỡ, chúng tôi nhanh chóng vượt qua khó khăn. Giờ đây, vợ chồng tôi không chỉ biết chăm sóc, phòng bệnh đúng cách, mà còn có thể điều trị một số bệnh thông thường cho dê ngay tại nhà, chẳng hạn như bệnh đầy hơi chướng bụng, tiêu chảy, đau mắt…”.

Chứng kiến đàn dê khỏe mạnh lớn lên từng ngày và tăng dần số lượng qua từng năm, chị Viên chia sẻ thêm: “Chồng tôi đã mua thêm tấm lót sàn bằng nhựa để chống trượt cho dê con. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ mở rộng chuồng trại, dựng hàng rào xung quanh vườn và trồng thêm nhiều cỏ để nuôi dê nhốt chuồng…”.

Kết quả, sau hơn 2 năm, đàn dê của vợ chồng anh Thum đã tăng lên hơn 20 con. Vừa rồi, anh Thum quyết định bán bớt hơn 10 con và tiếp tục duy trì đàn với 7 dê bố mẹ để sinh sản. Cùng với vợ chồng anh Thum, trên địa bàn xã Lìa hiện nay, đàn dê của 20 hộ gia đình trong nhóm sở thích nuôi dê từ chương trình “Tiến lên phía trước” đều phát triển tốt. Một số gia đình đã biết tận dụng sản phẩm phụ từ sản xuất nông nghiệp và thâm canh trồng cỏ để làm thức ăn cho dê, nhằm hướng đến phát triển chăn nuôi khép kín, bền vững.

Sinh kế bền vững

Xã A Dơi là vùng đất nơi con sông Sê Pôn chảy vào một phần đất Việt, trở thành đường phân thủy giữa hai nước Việt-Lào anh em. Cuộc sống của bà con Pa Kô, Vân Kiều nơi đây chủ yếu dựa vào trồng sắn và một ít ruộng lúa nước, vì vậy, chăn nuôi gia súc có ý nghĩa rất quan trọng. Từ 4 con dê giống ban đầu do Plan hỗ trợ, chị Hồ Thị Rơi đã chăm sóc cẩn thận nên sau gần 2 năm đã tăng lên hơn 20 con. Thu nhập từ bán dê giống và dê thịt mỗi năm giúp gia đình chị Rơi không còn nỗi lo thiếu đói mỗi khi mất mùa hay giáp hạt.

Theo Trạm trưởng Trạm Thú y Đakrông Hoàng Đình Chiến, kinh nghiệm từ những gia đình có nhiều năm chăn nuôi ở miền núi Quảng Trị cho thấy, mỗi năm, một con dê mẹ thường sinh sản 2 lứa, mỗi lứa 2 con. Như vậy, nếu một gia đình nuôi 2 dê mẹ thì mỗi năm sẽ có ít nhất 6 dê con. Sau một năm chăm sóc, một con dê trưởng thành thường có giá bán từ 1,5 triệu đồng trở lên.

Bà Hồ Thị Miên ở xã Đakrông với mô hình nuôi dê từ chương trình “Tiến lên phía trước” - Ảnh: P.T.L

Như vậy, người chăn nuôi sẽ có thu nhập khoảng 9 triệu đồng, đủ để mua lương thực trong một năm cho một gia đình 6 nhân khẩu. Trong khi đó, chăn nuôi dê cũng nhẹ nhàng hơn so với công việc nương rẫy và mọi người trong gia đình đều có thể cùng nhau chăm sóc đàn dê.

Dê là vật nuôi quen thuộc có thể sinh sống trên địa hình hiểm trở, trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu ở những vùng đất khô hạn. Chăn nuôi dê từ lâu đã được người dân miền núi phía Nam Quảng Trị lựa chọn vì ít tốn kém, ít rủi ro nhưng sinh lời nhanh và khá cao so với nhiều vật nuôi khác.

Ngoài ra, người chăn nuôi có thể dễ dàng bán dê ra thị trường để giải quyết nhu cầu tài chính đột xuất của gia đình. Vì vậy, sự hỗ trợ, kết nối của Tổ chức Plan cũng như nhiều chương trình dự án khác dành cho hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn thuộc cộng đồng các dân tộc Vân Kiều, Pa Kô để phát triển mô hình sinh kế phù hợp là rất thiết thực và có ý nghĩa. Từ đó mở ra cơ hội để người dân có thêm điều kiện xây dựng cuộc sống ngày càng ấm no và tiến bộ.

Phan Tân Lâm