Tạo ra 'hệ thống cảnh báo sớm' và 'cơ chế phản ứng nhanh' để bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt

An toàn giao thông là mục tiêu tối thượng của công tác quản lý và bảo trì

Theo Bộ Xây dựng, đây là văn bản pháp lý quan trọng, được xây dựng dựa trên Luật Đường sắt ngày 16/6/2017 và các Nghị định liên quan đến quản lý, bảo trì công trình xây dựng, nhằm thiết lập một khuôn khổ hoạt động thống nhất, đặc biệt nhấn mạnh đến việc đảm bảo an toàn giao thông vận tải đường sắt.

Thông tư 06 đặt yêu cầu cao nhất đối với công tác bảo trì công trình đường sắt. Bảo trì công trình đường sắt được định nghĩa là tập hợp các công việc nhằm bảo đảm và duy trì sự làm việc bình thường, an toàn của công trình đường sắt theo quy định của thiết kế hoặc quy trình bảo trì. Cụ thể, Điều 5 quy định rõ ràng về các yêu cầu: Công tác quản lý và bảo trì phải được thực hiện thống nhất, phân cấp rõ thẩm quyền và trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị. Bảo trì phải bảo đảm an toàn cho người, tài sản, công trình. Công việc bảo trì phải bảo đảm giao thông an toàn, thông suốt; phòng, chống cháy nổ và bảo vệ môi trường.

Hoạt động sửa chữa công trình đường sắt (bao gồm sửa chữa định kỳ và đột xuất) phải nhằm mục đích khắc phục, khôi phục hư hỏng để đảm bảo sự làm việc bình thường, an toàn của công trình và an toàn giao thông vận tải đường sắt. Nội dung công tác quản lý kết cấu hạ tầng đường sắt bao gồm việc phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai đối với kết cấu hạ tầng đường sắt, cũng như quản lý, theo dõi và tổ chức xử lý các vị trí công trình xung yếu, có dấu hiệu nguy hiểm, không bảo đảm an toàn trong quá trình sử dụng.

Tăng cường bảo trì đảm bảo an toàn giao thông vận tải đường sắt.

Ngoài ra, thông tư cũng quy định chi tiết về việc quản lý kết cấu hạ tầng thông qua hệ thống hồ sơ kỹ thuật và cơ sở dữ liệu. Theo đó, hồ sơ được lập cho từng loại công trình và cập nhật thường xuyên để phục vụ công tác bảo trì. Các thành phần chính của hồ sơ bao gồm: Thể hiện vị trí, quy mô, đặc tính kỹ thuật, thời gian xây dựng, sửa chữa, thời điểm kiểm tra và tình trạng kỹ thuật hiện tại của công trình…

Cùng đó, thông tư cũng quy định tất cả các thông tin về công trình và lịch sử bảo trì phải được cập nhật, khai thác sử dụng trên hệ thống thông tin quản lý kết cấu hạ tầng đường sắt. Hồ sơ trạng thái kỹ thuật công trình, hồ sơ quản lý phạm vi bảo vệ công trình, và hành lang an toàn giao thông đường sắt phải được cập nhật trong khoảng thời gian không quá 90 ngày kể từ khi hoàn thành bảo trì hoặc có thay đổi phát sinh trong thực tế.

Cơ chế đánh giá và xử lý rủi ro an toàn

Thông tư 06 thiết lập một quy trình chặt chẽ để phát hiện và xử lý kịp thời các nguy cơ mất an toàn, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho khai thác. Cụ thể, các công trình đường sắt có ảnh hưởng lớn đến an toàn, lợi ích cộng đồng phải được tổ chức đánh giá an toàn chịu lực và an toàn vận hành trong quá trình khai thác, sử dụng định kỳ hoặc đột xuất. Doanh nghiệp quản lý tài sản đường sắt quốc gia (DNQLTSĐSQG) có trách nhiệm rà soát, xây dựng danh mục công trình phải đánh giá an toàn, sau đó Cục Đường sắt Việt Nam sẽ công bố danh mục này để triển khai thực hiện.

Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đang khẩn trương xử lý sự cố lũ cuốn trôi nền đường, để lộ ray tàu.

Một trong những quy định đáng chú ý trong thông tư là xử lý công trình có dấu hiệu nguy hiểm (Điều 8): Đây là một nội dung then chốt liên quan trực tiếp đến an toàn chạy tàu. Khi phát hiện hoặc nhận được thông tin về công trình, bộ phận công trình hư hỏng, xuống cấp, không đảm bảo an toàn cho việc khai thác, sử dụng, DNQLTSĐSQG phải kịp thời xử lý. Trách nhiệm của DNQLTSĐSQG là quyết định biện pháp khẩn cấp và tổ chức xử lý để bảo đảm an toàn chạy tàu ngay lập tức. Sau đó, DNQLTSĐSQG lập báo cáo gửi Cục Đường sắt Việt Nam kết quả thực hiện hoặc đề xuất kiểm định chất lượng, quan trắc, và sửa chữa đột xuất. Mức độ hư hỏng cấp bách nhất được xác định là Mức 3 trong hồ sơ trạng thái kỹ thuật, yêu cầu phải áp dụng biện pháp khẩn cấp và tổ chức xử lý để bảo đảm an toàn chạy tàu. Cục Đường sắt Việt Nam căn cứ báo cáo để quyết định triển khai kiểm định, quan trắc, sửa chữa đột xuất và báo cáo Bộ Xây dựng.

Ngoài ra, Thông tư 06 cũng phân định rõ trách nhiệm của DNQLTSĐSQG trong việc đảm bảo chất lượng và an toàn. DNQLTSĐSQG tổ chức thực hiện quản lý kết cấu hạ tầng, bảo trì công trình đường sắt theo quy định.Doanh nghiệp phải thực hiện giám sát công tác bảo trì công trình đường sắt, chịu trách nhiệm toàn diện về khối lượng và chất lượng bảo trì công trình, đảm bảo hoạt động giao thông đường sắt thông suốt, trật tự, an toàn, chính xác theo quy định.

DNQLTSĐSQG tổ chức kiểm tra, theo dõi định kỳ chất lượng công trình, thực hiện sửa chữa hư hỏng nhỏ để duy trì trạng thái kỹ thuật ổn định, đảm bảo an toàn công trình và an toàn giao thông đường sắt. DNQLTSĐSQG chịu trách nhiệm về sự cố hoặc xuống cấp của công trình do không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nội dung quản lý kết cấu hạ tầng, bảo trì công trình đường sắt theo quy định….

Có thể nói, Thông tư 06/2025/TT-BXD, bằng cách quy định chi tiết về quản lý tài sản, đánh giá rủi ro kỹ thuật, và phân định trách nhiệm cụ thể trong bảo trì, đã tạo ra một "hệ thống cảnh báo sớm" và "cơ chế phản ứng nhanh" để bảo vệ kết cấu hạ tầng đường sắt. Giống như việc kiểm tra định kỳ và bảo dưỡng cẩn thận một cỗ máy phức tạp, các quy định này đảm bảo rằng mạng lưới đường sắt quốc gia luôn duy trì trạng thái ổn định và an toàn. Đây là yếu tố then chốt để đảm bảo giao thông đường sắt thông suốt, trật tự, an toàn, chính xác.

PV