Tạo nguồn nhân lực cho ngành Bán dẫn

GS.TS Nguyễn Tiến Đông tham quan và khảo sát Công ty Yokogawa Solution Service - Nakacho, Musashino, Nhật Bản. Ảnh: NVCC

Đa dạng chương trình đào tạo

Năm học 2025 - 2026, Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội bắt đầu đào tạo ngành Bán dẫn. Để chuẩn bị, trước đó, nhà trường cử giảng viên đi học nước ngoài; liên kết với các doanh nghiệp và trường đại học đào tạo ngành Bán dẫn để phối hợp đào tạo.

NGƯT.TS Phạm Xuân Khánh - Hiệu trưởng nhà trường cho biết: “Đối với chương trình đào tạo, nhà trường mời chuyên gia bán dẫn trong và ngoài nước cùng xây dựng. Về cơ sở thực hành ngoài phòng thí nghiệm, trường liên kết với Đại học Bách Khoa Hà Nội, Viện Nghiên cứu Điện tử Tin học Tự động hóa, Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia NIC để sinh viên tham gia thực hành, thực tập trong quá trình học tập”.

Tương tự, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn và định hướng phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ đã chủ động xây dựng chương trình đào tạo ngành Bán dẫn theo hướng tích hợp - linh hoạt - thực tiễn, bám sát chuẩn năng lực nghề nghiệp và nhu cầu doanh nghiệp.

Khung chương trình được thiết kế mô hình ngành nghề mới, phân chia thành các mô-đun kỹ năng nghề cốt lõi như: Cơ khí chính xác, điện - điện tử công nghiệp, lập trình điều khiển tự động, quy trình sản xuất bán dẫn, kiểm tra - bảo trì thiết bị, an toàn môi trường trong nhà máy bán dẫn. Áp dụng phương pháp “Learning Factory” (mô phỏng nhà máy sản xuất) giúp người học tiếp cận quy trình sản xuất bán dẫn từ đầu đến cuối trong môi trường giả lập có tính thực tế cao.

PGS.TS Nguyễn Tiến Đông - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ chia sẻ: “Lộ trình học tập của sinh viên được cá nhân hóa theo nhóm vị trí việc làm; phối hợp với doanh nghiệp để phân nhóm đào tạo như: Vận hành, kỹ thuật viên sản xuất, quản lý hiện trường. Từ đó, thiết kế chuỗi kỹ năng đặc thù phù hợp với từng vai trò, đảm bảo người học có thể làm được ngay sau khi tốt nghiệp”.

Năm học 2025 - 2026, Trường Cao đẳng Quốc tế TPHCM đào tạo 4 chuyên ngành trong ngành Bán dẫn gồm: Điện; công nghệ ô tô; lập trình máy tính và quản trị bán máy tính. Theo ông Nguyễn Đăng Lý - Hiệu trưởng nhà trường “Với 4 chuyên ngành, chúng tôi triển khai chương trình 2+2.

Hai năm đầu học lý thuyết tại Trường Cao đẳng Quốc tế TPHCM; hai năm cuối học thực hành tại Trường Đại học Đại Diệp (Đài Loan, Trung Quốc), trong thời gian đào tạo toàn bộ chi phí sinh hoạt, chỗ ăn ở, học phí do Trường Đại học Đại Diệp tài trợ. Sau khi tốt nghiệp, sinh viên có hai năm làm việc tại các doanh nghiệp bán dẫn ở Đài Loan (Trung Quốc)”.

Sinh viên Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội học thực hành. Ảnh: NTCC

Liên kết đào tạo

Để đáp ứng cơ sở vật chất, chương trình đào tạo, đội ngũ chuyên gia giảng dạy ngành Bán dẫn, Trường Cao đẳng Quốc tế TPHCM liên kết với Trường Đại học Đại Diệp. Chia sẻ lý do liên kết đào tạo với các trường đại học quốc tế, ông Nguyễn Đăng Lý cho biết: “Hiện tại, cơ sở vật chất để thực hành của nhà trường cho ngành Bán dẫn còn hạn chế, mới đáp ứng đủ đào tạo lý thuyết. Do đó, muốn đào tạo ngành Bán dẫn buộc phải liên kết với các trường đại học trong đó trường ở quốc tế.

Lĩnh vực bán dẫn chia làm ba công đoạn: Thiết kế; sản xuất; kiểm định và đóng gói. Trong khi đó, Việt Nam đang cần nguồn nhân lực cho sản xuất. Vì vậy, các trường cao đẳng đào tạo sẽ giải quyết được bài toán lâu dài cho ngành, tránh tình trạng thừa thầy thiếu thợ”.

Tại Trường Cao đẳng Lý Thái Tổ, nhà trường đã liên kết với các trường đại học trong và ngoài nước để phối hợp đào tạo nhằm cập nhật, chuẩn hóa nội dung chương trình theo xu hướng toàn cầu.

“Khi liên kết với các trường đại học, chúng tôi sẽ tiếp cận sớm xu hướng thiết kế chíp, công nghệ chế tạo, kiểm định chất lượng, AI tích hợp… đang phát triển trên thế giới; tránh bị lạc hậu, sinh viên tốt nghiệp sẵn sàng hội nhập thị trường quốc tế”, PGS Đông nói và phân tích thêm, việc liên kết với các trường đại học có thể mời giảng viên, chuyên gia từ đại học giảng dạy, xây dựng học liệu, nghiên cứu phát triển giáo trình.

Người học có thể truy cập các phòng lab tiên tiến, tài liệu học tập, tiếp cận thiết bị thí nghiệm của đại học trong các chương trình liên kết. Sinh viên khi tốt nghiệp hoàn toàn có thể học tiếp lên đại học đúng chuyên ngành, theo lộ trình liên thông chính quy, được công nhận tín chỉ; từ đó tạo động lực học tập và xây dựng nguồn nhân lực kỹ thuật có tay nghề thực hành vững, nền tảng lý thuyết mạnh.

“Thông qua hợp tác, các trường cao đẳng cũng có cơ hội liên kết cùng dự án quốc tế, tiếp cận học bổng, chuyển giao công nghệ và nâng cao thương hiệu đào tạo. Đặc biệt trong lĩnh vực bán dẫn - sân chơi toàn cầu, thì việc hợp tác với các đại học ở Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Đức… là yếu tố then chốt để trường nghề nâng tầm”, PGS Đông nhấn mạnh.

Đào tạo nguồn nhân lực cho cho ngành Bán dẫn đòi hỏi chi phí cao, nhiều thiết bị, máy móc hiện đại. Ông Phạm Xuân Khánh - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội đề nghị, Thủ tướng cho phép mở rộng cơ sở đào tạo bao gồm các trường cao đẳng chất lượng cao đã được phê duyệt tại Quyết định 761/QĐ-TTg phê duyệt “Đề án phát triển trường nghề chất lượng cao đến năm 2020” và Quyết định số 1363/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh, bổ sung Đề án “Phát triển trường cao đẳng chất lượng cao đến năm 2025” tham gia chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn” mà trong Quyết định 1017/QĐ-TTg chưa đề tới.

“Cần xây dựng chính sách đặc thù, miễn giảm thuế nhập khẩu thiết bị, hỗ trợ chi phí mặt bằng, ưu đãi về nhân lực, nghiên cứu để thu hút đầu tư và có cam kết về chính sách miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp FDI về hệ sinh thái bán dẫn trong thực tiễn.

Đồng thời, yêu cầu các doanh nghiệp trong lĩnh vực này hỗ trợ lại cho các cơ sở đào tạo từ đầu tư công nghệ, cử chuyên gia xây dựng chương trình với nhà trường, tham gia đào tạo giáo viên, tạo cơ hội thực tập và giải quyết việc làm cho sinh viên tốt nghiệp”, cũng là đề xuất ông Khánh.

Ngô Chuyên