Tạo nền tảng cho sự tăng tốc của dòng vốn FDI

Vốn ngoại tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam

Vốn FDI thực hiện 9 tháng đạt kỷ lục, cao nhất 5 năm trở lại đây, ước đạt 18,8 tỷ USD, tăng 8,5% so với cùng kỳ. Mặc dù tổng số vốn đăng ký cấp mới giảm nhẹ nhưng số lượng dự án tăng lên cho thấy các nhà đầu tư, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đang tích cực tìm kiếm cơ hội và mở rộng sự hiện diện tại Việt Nam, góp phần vào tăng trưởng của nền kinh tế.

Ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) tại Việt Nam nhận định, đầu tư FDI đối diện với những bất ổn toàn cầu khi vốn đăng ký mới giảm đi so với những năm trước. Đây là xu hướng chung của các nhà đầu tư nước ngoài ở thị trường quốc tế. Trong khi đó, tại Việt Nam, phần lớn các dự án tăng đầu tư là từ các dự án đang hoạt động, cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư đang hoạt động tại Việt Nam... Dòng vốn FDI tích cực là một trong những động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025.

Kết quả này đã chứng tỏ hiệu ứng tích cực từ những quyết sách đột phá của Việt Nam khi chuẩn bị bước vào kỷ nguyên tăng trưởng mới. Chia sẻ về đầu tư của Hàn Quốc tại Việt Nam, ông Hong Sun, Chủ tịch danh dự của Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KoCham) cho biết, Việt Nam hiện vẫn là một trong những địa điểm đầu tư chủ lực của các doanh nghiệp Hàn Quốc. Các doanh nghiệp Hàn Quốc rất quan tâm và đang thúc đẩy đầu tư vào những lĩnh vực mà Chính phủ Việt Nam ưu tiên thu hút đầu tư như công nghệ cao, năng lượng tái tạo, kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, chuyển đổi xanh... Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước Việt Nam đưa ra rất nhiều chính sách ưu tiên cho công nghệ cao, năng lượng tái tạo, công nghiệp bán dẫn… Xu hướng đầu tư của các doanh nghiệp Hàn Quốc vào Việt Nam trong các lĩnh vực này sẽ tiếp tục mạnh mẽ hơn nữa trong thời gian tới.

Cùng chung nhận định này, ông Trần Thanh Quyết, Giám đốc điều hành Phòng Thương mại Italia tại Việt Nam (ICHAM) cho biết, các doanh nghiệp Italia rất quan tâm tới thị trường Việt Nam. Thế mạnh trong các lĩnh vực liên quan đến công nghệ cao, công nghệ xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh của các doanh nghiệp Italia rất phù hợp với các lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư của Việt Nam hiện nay. Hiện Việt Nam là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài bởi chi phí đầu tư thấp, nguồn nhân lực có tay nghề. Bên cạnh đó, việc Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do cũng là một điểm thu hút. Đặc biệt, sự ổn định về mặt kinh tế - xã hội là động lực khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài lựa chọn đầu tư tại Việt Nam.

Minh bạch hóa khung pháp lý và loại bỏ “chi phí ngầm“ giúp vốn FDI thuận lợi bứt phá

Chuẩn bị sẵn sàng để bứt phá

Tuy nhiên, khó khăn cũng ngày càng lộ rõ. Trong báo cáo về tình hình thu hút FDI, Cục Đầu tư nước ngoài cho rằng, bức tranh kinh tế - chính trị thế giới đang có nhiều diễn biến khó lường, buộc các doanh nghiệp và nhà đầu tư quốc tế phải gia tăng sự cẩn trọng, rà soát lại chiến lược sản xuất - kinh doanh, điều chỉnh chuỗi cung ứng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thu hút FDI của Việt Nam.

Cùng với đó, TS. Phan Hữu Thắng, Chủ tịch Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp cho rằng, việc sử dụng nguồn vốn FDI vào phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam vẫn cần phải phù hợp với mỗi giai đoạn phát triển, với tiềm năng và vị thế của đất nước trong mỗi giai đoạn để có cách tiếp cận, sử dụng vốn một cách thích hợp. Trong điều kiện hiện nay, khi “thế và lực” của chúng ta đã được nâng lên, cần thu hút và sử dụng FDI có chọn lọc để việc sử dụng nguồn vốn này có hiệu quả cao hơn trong kỷ nguyên mới.

TS. Phan Hữu Thắng đề xuất, cần xây dựng kế hoạch chiến lược ngành quốc gia đến 2045, nhưng trọng tâm hướng tới tăng trưởng dựa trên sự đổi mới sáng tạo (Innovation – Driven Growth); ngoài mục tiêu GDP, cần lưu ý đến các chỉ tiêu về tỷ trọng công nghiệp công nghệ cao, năng suất lao động, mức nội địa hóa, phát triển xanh bền vững; có quy định đối với FDI về điều kiện công nghệ và nội địa hóa; đầu tư theo hình thức công ty liên doanh có chuyển giao công nghệ; Nhà nước tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng, có cơ chế PPP để thu hút nguồn vốn tư nhân; tập trung đào tạo nguồn nhân lực cao và đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển (R&D). Đồng thời, quản lý và kiểm soát chặt chẽ hiệu quả của FDI trên cơ sở Bộ tiêu chí đánh giá FDI (QĐ số 315/QĐ-TTg ngày 18/2/2025 ban hành Bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư nước ngoài tại Việt Nam).

Ngoài ra, kiểm soát mức độ gia tăng chi phí sản xuất kinh doanh cũng sẽ duy trì sức hấp dẫn với nguồn vốn FDI. Trong đó, các chuyên gia nhấn mạnh, Việt Nam cần minh bạch hóa khung pháp lý và loại bỏ "chi phí ngầm", các quy định pháp luật cần rõ ràng, dễ hiểu, tránh chồng chéo. Đồng thời kiểm soát chi phí đất đai và hạ tầng bằng việc ban hành khung giá đất minh bạch, gắn với thị trường, đồng thời phát triển các khu công nghiệp mới ở vùng vệ tinh để giảm áp lực giá tại các trung tâm. Đồng thời, cần đẩy mạnh đầu tư hạ tầng logistics và năng lượng, giảm chi phí vận tải và sản xuất cho doanh nghiệp. Chính phủ cũng cần đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo nghề, kỹ năng số và khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ. Khi năng suất lao động tăng nhanh hơn tiền lương, chi phí nhân sự sẽ trở nên hợp lý và bền vững.

Ái Nhiên