Tạo lập thế giới số an toàn, lành mạnh cho trẻ em

Lợi thế và rủi ro

Các cháu của bà Phạm Thị Phương, phường Noong Bua, TP. Điện Biên Phủ thường xuyên xem tivi trong dịp nghỉ hè.

Dịp nghỉ hè, thời gian rảnh nhiều, em Nguyễn Thùy Trang (16 tuổi), phường Thanh Bình, TP. Điện Biên Phủ thường xuyên sử dụng mạng xã hội. Theo Trang chia sẻ, em thường vào mạng tiktok, facebook... Không chỉ xem thông tin, hình ảnh, video, Trang còn dành nhiều thời gian trò chuyện, nhắn tin trên messenger, zalo. Ngoài bạn bè thân quen, Trang còn kết bạn với những tài khoản mới quen trên mạng. Để nâng cao trình độ ngoại ngữ, khi vào điện thoại, ngoài lướt facebook, chơi tiktok, trò chuyện bạn bè, Trang vào các app để học tiếng Anh.

Chị Nguyễn Thị Dung, mẹ của Thùy Trang cho biết: Khi sử dụng internet, cháu đã biết tận dụng cơ hội tìm kiếm thông tin, kiến thức ở mọi chủ đề ngay trên google hoặc chatGPT, xem video, phim tài liệu khoa học bổ ích, những khóa học trực tuyến ngoại ngữ và nhiều chủ đề khác nhau. Ngoài ra, internet còn là môi trường kết nối, giao tiếp và chia sẻ rất dễ dàng, nhanh chóng, tiết kiệm và thuận lợi, hỗ trợ cháu rất nhiều trong học tập và cuộc sống.

Dịp hè này, ngôi nhà của bà Phạm Thị Phương, tổ 9, phường Noong Bua, TP. Điện Biên Phủ rộn ràng tiếng cười nói khi con cháu từ xa trở về nghỉ hè. Bên cạnh niềm vui sum vầy, bà Phương vẫn canh cánh những băn khoăn lặng lẽ. Ở tuổi ngoài 60, bà không khỏi lo lắng khi thấy các cháu thường xuyên tiếp xúc với điện thoại, tivi mỗi ngày.

Bà Phương chia sẻ: Thời gian nghỉ hè, các cháu rất hay xem tivi, điện thoại. Khi xem youtube trên các thiết bị có rất nhiều video clip. Có những video clip lành mạnh rất tốt, các cháu có thể tham khảo, học tập; nhưng cũng rất nhiều video đăng tải nội dung nhảm nhí, vô bổ, không phù hợp với trẻ em và không phản ánh thực tế đời sống xã hội. Tôi lo lắng những video clip đó sẽ ảnh hưởng đến tâm lý trẻ nhỏ.

Bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là việc làm cần thiết.

Thực tế ngày nay, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh hay tivi kết nối mạng, trẻ em dễ dàng bước vào thế giới số. Chỉ vài thao tác chạm màn hình, các em đã tiếp cận vô vàn thông tin, chương trình, trò chơi giải trí. Với nhiều trẻ em, sử dụng mạng internet đã trở thành một thói quen trong cuộc sống hằng ngày. Nhiều năm công tác trong nghề giáo, cô giáo Trần Thị Mai Anh, giáo viên Trường THPT TP. Điện Biên Phủ nhận thấy rõ những giá trị từ internet mang lại cho học sinh trong quá trình học tập, vui chơi, giải trí, phát triển bản thân.

“Theo tôi thấy, em nào tiếp cận với internet và sử dụng thành thạo thiết bị thông minh thường sẽ nhanh nhẹn, sáng tạo hơn trong việc tìm kiếm thông tin phục vụ học tập; các em cũng được rèn luyện tốt hơn về kỹ năng phán đoán, phân tích và quyết định. Tuy nhiên, ở lứa tuổi này, các em rất hiếu kỳ, tò mò, việc dễ dàng truy cập mạng xã hội và game online cũng gây ảnh hưởng đến việc học tập và tiếp thu kiến thức. Bởi vậy, việc định hướng sử dụng internet, mạng xã hội cho các em là điều rất cần thiết” - cô Mai Anh bộc bạch.

Bảo vệ trẻ em trong thế giới số

Theo báo cáo của Cục Trẻ em, trên 89% trẻ em từ 10 tuổi trở lên tại Việt Nam có khả năng truy cập internet. Trong đó, hơn 60% trẻ sử dụng mạng mỗi ngày. Bà Nguyễn Thị Cung, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Dân số - Trẻ em (Sở Y tế) cho biết: Việc tiếp xúc với môi trường mạng quá nhiều sẽ dẫn tới những nguy cơ mất an toàn cho trẻ. Các thông tin độc hại, lừa đảo trở thành cạm bẫy khó nhận biết luôn rình rập các em trong khi đa số trẻ chưa có đủ kỹ năng tự bảo vệ mình khi tham gia hoạt động trên không gian mạng, môi trường số. Điều này đặt ra nhiều thách thức cho các gia đình, nhà trường và cơ quan quản lý nhà nước trong phòng, chống thông tin độc hại, lừa đảo và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

Để bảo vệ trẻ em trong thế giới số, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp, ngành tổ chức nhiều hoạt động nhằm đảm bảo thực hiện tốt hơn quyền trẻ em, đặc biệt là quyền được tham gia vào các vấn đề về trẻ em và quyền được bảo vệ để không bị xâm hại trong thế giới công nghệ số. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, nhà trường và gia đình trong phát huy tác động tích cực, hạn chế tác động tiêu cực của công nghệ số đến sự phát triển toàn diện của trẻ em. Thúc đẩy việc phổ biến, giáo dục kiến thức, kỹ năng sử dụng công nghệ số an toàn, lành mạnh; kỹ năng bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; tiếp cận, sử dụng dịch vụ bảo vệ trẻ em thông qua Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111…

Chị Hoàng Thị Hồng Trang, phường Nam Thanh, TP. Điện Biên Phủ hướng dẫn các con lựa chọn truy cập, tìm hiểu thông tin phù hợp trên internet.

Sau khi tìm hiểu thông tin về bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, chị Hoàng Thị Hồng Trang, tổ 9, phường Nam Thanh, TP. Điện Biên Phủ không chọn cách cấm đoán con sử dụng internet. Thay vào đó, chị đồng hành cùng con từ việc phân bổ thời gian hợp lý, đến hướng dẫn kỹ năng tự bảo vệ bản thân khi sử dụng internet, đặc biệt là vào dịp hè, khi các em có nhiều thời gian. Chị Trang thường xuyên trao đổi trực tiếp với con về những lợi ích mang lại từ internet, đồng thời định hướng, chọn cho con những trang web lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi để con biết tận dụng internet vào việc học tập. Đặc biệt, chị khuyến khích các con tham gia hoạt động xã hội, chơi thể thao cùng bạn bè. Qua đó gắn kết tình cảm gia đình, giảm thời gian sử dụng internet, nhất là sớm phát hiện các bất thường của con trẻ khi sử dụng mạng xã hội để can thiệp kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc.

Bảo vệ trẻ em trong thế giới số không chỉ gói gọn trong mỗi gia đình hay từ chính quyền, địa phương, mà đây là trách nhiệm của toàn xã hội. Sự chung sức của cả cộng đồng, sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội và chủ động của chính mình, trẻ em sẽ phát triển khỏe mạnh và an toàn trong môi trường số.

Bài, ảnh: Minh Thảo