Tạo đột phá trong phát triển giáo dục nghề nghiệp

Nếu như trước đây, việc học nghề chưa thật sự thu hút người lao động, thì nay, hệ thống giáo dục nghề nghiệp của tỉnh đã có sự chuyển biến rõ rệt cả về quy mô lẫn chất lượng.

Tính đến nay, toàn tỉnh có 27 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, bao gồm 3 trường cao đẳng, 5 trường trung cấp, 9 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên và 10 cơ sở khác có tham gia đào tạo nghề.

Trong số này, 12 cơ sở đã đạt chuẩn kiểm định chất lượng, chiếm 44,4%. Các cơ sở phân bố hợp lý, gắn với thế mạnh phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương.

Cùng với việc nâng cao chất lượng, mở rộng các ngành nghề đào tạo đáp ứng nhu cầu lao động có trình độ, Trường Cao đẳng Lào Cai đã và đang tập trung mở rộng liên kết, hợp tác với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh, tạo cơ hội tìm kiếm việc làm cho học sinh, sinh viên ngay sau khi tốt nghiệp.

Cùng với việc duy trì hợp tác, liên kết đào tạo với hàng chục trường nghề, doanh nghiệp trong cả nước nhà trường đang đẩy mạnh hợp tác quốc tế với các tổ chức, trường nghề của Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ, Úc…

Đáng chú ý, tỷ lệ học viên tốt nghiệp có việc làm đạt trên 80%, nhiều ngành nghề đạt trên 90%. Các ngành mũi nhọn như du lịch, dịch vụ, cơ khí - chế tạo, công nghệ thông tin, nông nghiệp công nghệ cao… thu hút đông đảo người học, góp phần đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của thị trường lao động.

Bà Đỗ Thị Thanh Thủy - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Yên Bái cho biết: “Với phương châm “Chất lượng đào tạo là danh dự của nhà trường”, hằng năm, tỷ lệ học sinh, sinh viên tốt nghiệp loại khá và giỏi đạt trên 80%, tỷ lệ có việc làm trên 90%. Nhà trường luôn nhận được sự đồng hành và tham gia của các doanh nghiệp trong đánh giá tốt nghiệp và tuyển dụng đầu ra”.

Đi đôi với quy mô, chất lượng đào tạo cũng được nâng lên. Các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã chủ động đổi mới chương trình, giáo trình, chú trọng thực hành, gắn đào tạo với doanh nghiệp và theo đơn đặt hàng. Một số nghề như kỹ thuật chế biến món ăn, hướng dẫn du lịch, điện công nghiệp đã tiệm cận chuẩn khu vực ASEAN. Hiện nay, 75% giáo viên đạt chuẩn theo quy định, trong đó 28% có trình độ sau đại học.

Ông Nguyễn Minh Thuận - Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh nhấn mạnh: "Tỉnh đặt mục. tiêu mọi chương trình đào tạo đều gắn với nhu cầu thực tiễn, không để học viên ra trường mà thiếu kỹ năng làm việc. Sự liên kết giữa nhà trường - doanh nghiệp - cơ quan quản lý chính là chìa khóa nâng cao chất lượng đào tạo".

Trong giai đoạn 2021 - 2024, tỉnh đã ký kết hợp tác với hơn 60 doanh nghiệp trong và ngoài địa bàn; đồng thời triển khai 15 dự án hợp tác quốc tế, trong đó có chương trình liên kết với tổ chức GIZ (Đức), JICA (Nhật Bản). Tổng vốn đầu tư cho cơ sở vật chất, trang thiết bị GDNN đạt hơn 150 tỷ đồng, gần 30% đến từ xã hội hóa.

Nhiều cơ sở đã được trang bị xưởng thực hành hiện đại, phòng học thông minh, mô phỏng 3D, phần mềm quản lý đào tạo trực tuyến. Một số trường cao đẳng mạnh dạn triển khai mô hình “trường học thông minh” theo chuẩn quốc tế, tạo môi trường học tập gần với thực tế sản xuất, giúp học viên làm quen ngay với dây chuyền công nghệ tiên tiến.

Nhờ những bước đi này, tỷ lệ người học nghề có việc làm sau khi tốt nghiệp đạt khoảng 90%, trong đó nhiều ngành như may công nghiệp, điện công nghiệp, công nghệ ô tô đạt 100% có việc làm ngay. Đây chính là minh chứng rõ nét cho sự gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nhu cầu tuyển dụng.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác giáo dục nghề nghiệp của Lào Cai vẫn còn không ít khó khăn. Đáng kể như, công tác dự báo nhu cầu nhân lực chưa sát với biến động của thị trường lao động; một số cơ sở còn thiếu đồng bộ về trang thiết bị; tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS tham gia học nghề mới đạt khoảng 23%, thấp hơn mục tiêu đề ra.

Ngoài ra, việc thu hút đội ngũ giáo viên giỏi về làm việc tại địa bàn miền núi vẫn là bài toán khó. Điều kiện sinh hoạt còn hạn chế, chế độ đãi ngộ chưa cao khiến việc giữ chân nhân lực chất lượng gặp nhiều trở ngại. Đặc biệt, sự thay đổi nhanh của công nghệ và xu hướng việc làm mới cũng đặt ra yêu cầu giáo dục nghề nghiệp phải linh hoạt, kịp thời đổi mới, tránh tình trạng lạc hậu, chậm nhịp so với nhu cầu của doanh nghiệp và xã hội.

Trước những thách thức trên, Lào Cai đã đề ra mục tiêu mang tính bứt phá trong giai đoạn tới. Theo kế hoạch, đến năm 2030, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt trên 36%; 100% cơ sở giáo dục nghề nghiệp đạt chuẩn kiểm định chất lượng; ít nhất 10 ngành nghề tiệm cận chuẩn quốc tế hoặc khu vực.

Tỉnh cũng xác định đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục nghề nghiệp, phát triển mô hình đào tạo trực tuyến, tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực có lợi thế như du lịch, logistics, nông nghiệp công nghệ cao.

Để đạt mục tiêu đề ra, Lào Cai tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp: củng cố mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp; đẩy mạnh xã hội hóa, huy động doanh nghiệp tham gia đào tạo; xây dựng cơ chế chính sách thu hút, giữ chân giảng viên chất lượng cao; phát triển các ngành nghề mũi nhọn gắn với thế mạnh địa phương.

Đặc biệt, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 75%, trong đó lao động có văn bằng, chứng chỉ đạt 36%.

Tỷ lệ lao động dân tộc thiểu số qua đào tạo nghề đạt 50%; tỷ lệ lao động có kỹ năng công nghệ thông tin đạt 90%.

Một số cơ sở trọng điểm như Trường Cao đẳng Nghề Lào Cai, Trường Cao đẳng Nghề Yên Bái sẽ được xây dựng theo chuẩn trường chất lượng cao, tiếp cận trình độ các nước ASEAN-4, tiến tới tiệm cận chuẩn quốc tế đối với các nghề trọng điểm.

Có thể thấy, từ chủ trương đúng đắn đến sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp và nỗ lực đổi mới của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, Lào Cai đang từng bước hiện thực hóa khát vọng xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây sẽ là nền tảng vững chắc để tỉnh bứt phá trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng trong tương lai.

Hồng Duyên