Tạo đột phá trong chăm sóc con công nhân

Tạo tiền đề để công nhân yên tâm lao động sản xuất

Việc xây dựng mới còn hạn chế, quy mô chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của người lao động.

Hệ quả là nhiều gia đình công nhân buộc phải gửi con ở xa nơi làm việc, phụ thuộc vào các nhóm trẻ tự phát hoặc quá tải tại các trường công lập. Điều này không chỉ gây áp lực lớn cho phụ huynh mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.

Mong muốn được gửi con vào các trường mầm non công lập là nhu cầu chính đáng của nhiều công nhân, lao động trong các khu công nghiệp, nhất là người lao động có gia đình gần nơi làm việc, bởi điều kiện chăm sóc trẻ bảo đảm hơn các điểm trông trẻ tự phát tại nhà dân. Bên cạnh đó, tiền học phí, ăn uống cho trẻ hàng tháng phù hợp với thu nhập của người lao động.

Tuy nhiên, có một thực tế: Trường mầm non công lập lại không phải là lựa chọn hàng đầu của công nhân nhà xa, tỉnh ngoài, do các trường này hoạt động theo giờ hành chính khiến công nhân gặp nhiều khó khăn khi họ thường xuyên phải làm tăng ca, thêm giờ.

Trong khi đó, các trường mầm non tư thục có mức học phí cao so với khả năng chi trả của công nhân lao động. Chính vì vậy, đa số công nhân phải chọn giải pháp gửi trẻ tại các nhóm trẻ, lớp mẫu giáo độc lập tư thục trên địa bàn, hoặc đưa con về quê gửi ông bà, họ hàng.

Trong xu thế phát triển lực lượng lao động chất lượng cao, chăm lo cho thế hệ trẻ, con em công nhân chính là đầu tư cho tương lai. Khi Công đoàn các cấp phát huy mạnh mẽ vai trò của mình, phối hợp chặt chẽ với chính quyền và doanh nghiệp, hệ thống giáo dục mầm non tại các khu công nghiệp sẽ ngày càng hoàn thiện, trở thành điểm tựa vững chắc giúp người lao động yên tâm gắn bó, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Ảnh minh họa.

Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, việc chăm lo cho thế hệ tương lai ngay từ những năm đầu đời mang ý nghĩa chiến lược. Đối với công nhân, “an cư” về mặt giáo dục cho con trẻ chính là tiền đề để họ “lạc nghiệp”, yên tâm sản xuất, gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Hiện nay, giáo dục mầm non ở các khu công nghiệp, nơi có nhiều lao động đã được đưa vào diện ưu tiên phát triển như đối với giáo dục mầm non ở các vùng sâu, vùng xa... Điều này thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước trước thực trạng khó khăn của giáo dục mầm non ở những địa bàn này trong thời gian qua.

Mới đây, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 – 2035.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn ĐBQH TP.HCM) cho biết, nhiều năm qua, khi nói đến khó khăn giáo dục, chúng ta thường nhắc đến vùng sâu, vùng xa, hải đảo.

Tuy nhiên, một nhóm đối tượng ít được nhắc tới nhưng gặp khó khăn không kém là con em công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất.

“Chúng ta không thể để một bộ phận lớn con em lực lượng lao động nòng cốt của nền kinh tế phải chịu thiệt thòi về cơ hội giáo dục. Công bằng giáo dục không chỉ là chuyện vùng núi - vùng xuôi mà còn là công bằng ngay trong lòng các đô thị công nghiệp”, đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân nói.

Theo bà Đỗ Hồng Vân - Phó Trưởng Ban Quan hệ Lao động, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, phần lớn công nhân làm việc xa quê, không có người thân hỗ trợ trông con. Khi thiếu trường mầm non gần nơi làm việc, nhiều gia đình buộc phải gửi con về quê hoặc gửi vào các nhóm trẻ tư nhân tự phát, tiềm ẩn nhiều rủi ro về điều kiện chăm sóc.

“Điều đó khiến họ luôn lo lắng, giảm tập trung trong công việc, thậm chí có người phải nghỉ việc để chăm con. Đặc biệt, lao động nữ chịu nhiều thiệt thòi hơn khi phải hy sinh cơ hội nghề nghiệp để ưu tiên gia đình”, bà Vân chia sẻ.

Cần sự vào cuộc của các bên

Không chỉ ảnh hưởng đời sống cá nhân, tình trạng thiếu trường mầm non còn tác động trực tiếp đến doanh nghiệp khi tỉ lệ nghỉ việc tăng, năng suất lao động giảm, ảnh hưởng hiệu quả sản xuất kinh doanh. Theo bà Vân, đây không chỉ là vấn đề của ngành giáo dục mà là bài toán an sinh xã hội, cần sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và tổ chức Công đoàn.

Thời gian qua, nhiều công đoàn cơ sở đã chủ động đưa nội dung chăm lo cho con công nhân vào thỏa ước lao động tập thể. Một số doanh nghiệp triển khai mô hình hiệu quả như: Công ty Yazaki (Hải Phòng) hỗ trợ 200.000 đồng/tháng học phí cho con công nhân; PouYuen TP.HCM có quỹ học bổng thường niên; Canon Bắc Ninh cho phép công nhân nuôi con nhỏ được nghỉ linh hoạt,...

Các mô hình này giúp người lao động yên tâm làm việc hơn, doanh nghiệp ổn định nhân sự, đồng thời nâng cao vai trò của tổ chức Công đoàn.

Mới đây, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 218/2025/QH15 về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 – 5 tuổi, trong đó quy định nghiên cứu chính sách khuyến khích xã hội hóa đầu tư giáo dục.

Ảnh minh họa.

Theo bà Đỗ Hồng Vân, để thúc đẩy xã hội hóa giáo dục mầm non tại khu công nghiệp, khu chế xuất, cần tập trung vào ba nhóm chính sách, gồm: Bố trí quỹ đất bắt buộc cho trường mầm non khi quy hoạch khu công nghiệp, miễn giảm tiền thuê đất dài hạn; Ưu đãi thuế, tín dụng và khuyến khích doanh nghiệp trích quỹ phúc lợi, quỹ công đoàn đầu tư trường học cho con công nhân.

Có cơ chế đặt hàng, tôn vinh và truyền thông các mô hình “Trường mầm non doanh nghiệp”, “Trường mầm non công đoàn”.

“Khi có đủ chính sách đồng bộ, xã hội hóa giáo dục mầm non sẽ giảm gánh nặng ngân sách và mang lại lợi ích thiết thực cho hàng triệu công nhân”, bà Vân khẳng định.

Những năm gần đây, nhiều địa phương đã chủ động đầu tư xây dựng trường mầm non trong và gần các khu công nghiệp, góp phần cải thiện rõ rệt điều kiện gửi trẻ cho con em công nhân. Cùng với đó, tổ chức Công đoàn các cấp đang ngày càng thể hiện vai trò nòng cốt trong kết nối chính quyền - doanh nghiệp - người lao động, thúc đẩy hình thành các mô hình chăm sóc trẻ tiên tiến, an toàn và phù hợp với đặc thù công nhân. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy bài toán giáo dục mầm non tại khu công nghiệp đang dần được tháo gỡ bằng những bước đi bền vững.

Việc đầu tư cho giáo dục mầm non trong khu công nghiệp đang mở ra những triển vọng mới, khi ngày càng nhiều doanh nghiệp quan tâm đến phúc lợi của người lao động và chủ động xây dựng cơ sở nuôi dạy trẻ. Những nỗ lực này không chỉ giúp nâng cao đời sống công nhân mà còn tạo ra nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của lực lượng lao động trong tương lai.

N.T.D