Tạo chuỗi giá trị khép kín, mở đường dài cho doanh nghiệp F&B Việt

Một thương vụ M&A ấn tượng nhất ở ngành F&B được tiết lộ trong trung tuần tháng 9/2025 phải kể đến thương vụ Tập đoàn Viet Thai International (VTI) – công ty mẹ của chuỗi Highlands Coffee, đã thâu tóm chuỗi Paris Baguette (thương hiệu bánh mì số 1 của Hàn Quốc) tại Việt Nam. Thực ra, theo một số thông tin thì cách đây 5 tháng phía VTI đã tiếp nhận quyền vận hành chuỗi tiệm bánh Paris Baguette tại Việt Nam.

Từ những “mối duyên” M&A ấn tượng

Thông qua thương vụ thâu tóm một thương hiệu ngoại như vậy, theo giới quan sát, sẽ giúp cho VTI hoàn thiện hệ sinh thái F&B với kỳ vọng gia tăng tạo chuỗi giá trị cho toàn hệ thống. Nhất là khi danh mục của doanh nghiệp (DN) này đang trải dài từ chuỗi cà phê có độ phủ lớn nhất (Highlands Coffee), phở truyền thống (Phở 24), thương hiệu trà – cà phê quốc tế (The Coffee Bean & Tea Leaf) và giờ đây là thêm chuỗi bánh mì Paris Baguette.

Hai nhà thu mua của Trung Quốc quan tâm và cảm nhận sản phẩm của một thương hiệu F&B Việt trong chương trình kết nối chuỗi cung ứng mới diễn ra ở Tp.HCM.

Còn hồi tháng 8/2025, CTCP Nguyên liệu Á Châu AIG (AIG) đã hoàn tất thâu tóm, nắm 52,87% vốn tại CTCP Thực phẩm G.C (G.C Food) sau khi mua vào hơn 7,1 triệu cổ phiếu của công ty này.

“Mối duyên” của hai DN nội địa này trong ngành hàng F&B được đánh giá cao vì giúp cho cả hai hoàn thiện chuỗi giá trị khép kín. Theo đó, AIG (một nhà cung cấp nguyên liệu thực phẩm lớn với các sản phẩm đa dạng như bột kem không sữa, tinh bột sắn, nước dừa, sữa dừa) có thể đảm bảo nguồn cung nguyên liệu ổn định cho hoạt động sản xuất của G.C Food, đồng thời GC Food (có thế mạnh trong việc chế biến các sản phẩm đầu cuối từ nông sản như nha đam, thạch dừa và xuất khẩu đi khoảng 20 quốc gia) cũng trở thành một kênh tiêu thụ đầu ra vững chắc cho các sản phẩm của AIG.

Ngoài việc tạo chuỗi giá trị khép kín sau thương vụ M&A nêu trên, trong một buổi chia sẻ với các DN ở Tp.HCM hôm 11/9 để bàn về xu hướng và cơ hội cho khởi nghiệp xanh và phát triển bền vững, ông Nguyễn Văn Thứ, nhà sáng lập của G.C Food, cũng chỉ ra con đường dài mà DN trong ngành F&B này chinh phục các thị trường khó tính chính là nhờ vào chất lượng của sản phẩm và sự chính trực.

Và điều quan trọng, theo ông Thứ, đó là không để nguồn tài nguyên bản địa bị lãng phí, những thứ còn tận dụng được cũng có thể chế biến để đưa nó trở lại với vòng quay của đất. Đó cũng là quan điểm mà công ty đang làm.

Ông Thứ cho biết sản phẩm chế biến từ nha đam của Việt Nam hiện nay có thể cạnh tranh được với mặt hàng Thái Lan tại thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc. Đó là nhờ tận dụng lợi thế tăng sản lượng, mở rộng vùng trồng, chi phí nhân công rẻ, giá bán cạnh tranh.

Như chia sẻ của nhà sáng lập G.C Food, thế mạnh của công ty khi xuất khẩu (XK) là có vùng nguyên liệu nha đam rộng lớn, có nhà máy sản xuất nha đam lớn nhất Việt Nam, rồi có nhà máy sản xuất thạch dừa cũng lớn nhất nước.

“Để sẵn sàng cạnh tranh về giá thì chúng tôi có được những điểm mạnh như công nghệ sản xuất phải hiện đại, có vùng nguyên liệu rộng lớn và nhiều lợi thế sẵn có trong sản xuất”, ông Thứ bộc bạch.

Từ những động thái M&A hay chia sẻ nêu trên, có thể thấy con đường dài thông qua việc tạo chuỗi giá trị khép kín là điều mà các DN nội địa trong ngành hàng F&B cần làm. Điều này cần đặt trong bối cảnh 70% DN vừa và nhỏ trong ngành này vẫn đang đối mặt với áp lực cạnh tranh rất lớn từ khối ngoại và các “ông lớn” nội địa.

Đến nền tảng để vươn ra toàn cầu

Theo giới chuyên gia, chuỗi giá trị của các DN trong ngành hàng F&B ở Việt Nam hiện bao gồm: Cung ứng nguyên liệu (nông sản, thủy sản, gia vị) Sản xuất (chế biến, đóng gói) Phân phối (logistics, kho bãi) Bán lẻ (Siêu thị, online, chợ truyền thống) Tiêu dùng (nhất là Gen Z với xu hướng tiêu dùng xanh).

Điều này cũng cần liên hệ đến “mạch máu” kinh tế. Đó là chuỗi cung ứng của F&B phụ thuộc vào nông nghiệp (chiếm 15% GDP) và công nghiệp chế biến (tăng trưởng 8-10%/năm).

Mặt khác, không thể không nhắc đến những yếu tố ảnh hưởng. Đơn cử như lạm phát làm giá nguyên liệu tăng (điển hình như giá cà phê hồi năm 2024 tăng 30%). Hoặc như xu hướng “healthy eating” (ăn uống lành mạnh) dẫn tới nhu cầu thực phẩm hữu cơ tăng 25% (giai đoạn 2023-2025).

Và một trong những “vũ khí” để các DN nội địa trong ngành hàng F&B có thể thắng trên thị trường đầy cạnh tranh như hiện nay là tạo thế mạnh cho mình trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.

Chẳng hạn như bao bì. Các DN có thể sử dụng bao bì có nguồn nguyên liệu từ giấy và nhựa tái chế để đáp ứng xu hướng “Less is more” (một triết lý thiết kế hướng đến sự đơn giản). Điều này có thể thấy rõ ở một số thương hiệu trà đã dùng ống hút cỏ.

Ngoài ra, theo bà Vũ Kim Anh, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ DN (BSA) thuộc Hội DN Hàng Việt Nam Chất lượng cao, các startup xanh đang được hỗ trợ mở rộng thị trường thông qua mạng lưới quốc tế, gọi vốn từ quỹ đầu tư tác động.

Điều này được minh chứng từ một số startup trong ngành hàng F&B như Sokfarm, Dược trà Hegie, bánh tráng Tân Nhiên, Con Tôm rừng...Các thương hiệu này đã đạt chuẩn USDA/EU, tham gia các hội chợ quốc tế, XK sang châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc.

Nhân cuộc thi dự án khởi nghiệp xanh lần thứ 11 - 2025 đang diễn ra ở Tp.HCM (có sự tham gia của những DN trong ngành F&B), bà Vũ Kim Anh cho rằng, sẽ có nhiều mô hình, sản phẩm được hoàn thiện hơn, sẵn sàng gọi vốn, mở rộng sản xuất. Đây cũng chính là cơ hội để họ bắt kịp xu hướng quốc tế, vươn ra thị trường khu vực và toàn cầu với những chi phí thấp nhất có thể.

Bên cạnh đó, theo bà Hồ Thị Quyên, Phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư Tp.HCM (ITPC), để hướng tới mục tiêu khai thác hiệu quả thị trường trong nước và hướng đến XK, các DN trong ngành F&B cần tập trung xây dựng sản phẩm đạt tiêu chuẩn, minh bạch về nguồn gốc, đầu tư vào thương hiệu và câu chuyện bản sắc Việt.

Đồng thời, như chia sẻ của bà Quyên, các DN ngành hàng F&B cần đẩy mạnh chuyển đổi số, mở rộng kênh bán hàng, linh hoạt nắm bắt xu hướng tiêu dùng xanh – sạch – tiện lợi. Việc đạt các tiêu chuẩn quốc tế ngay từ đầu và chủ động kết nối với các hoạt động xúc tiến thương mại sẽ là nền tảng vững chắc để sản phẩm của họ vươn ra thế giới.

Thế Vinh