Tăng trưởng 8,3-8,5%: Nền tảng cho giai đoạn bứt phá

Thủ tướng chủ trì cuộc họp ngày 12/9 nhằm tiếp tục cụ thể hóa Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025 về công tác chỉ đạo, điều hành kinh tế nói chung và kinh tế vĩ mô nói riêng

Ổn định vĩ mô: Nền tảng để bứt phá tăng trưởng

Bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước hiện tiềm ẩn nhiều thách thức. Căng thẳng địa chính trị, xu hướng bảo hộ thương mại, chính sách thuế quan của Mỹ gia tăng đang tác động trực tiếp tới xuất khẩu, đầu tư và dòng vốn toàn cầu. Ở trong nước, mặc dù kinh tế 8 tháng đầu năm tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao, song áp lực lạm phát cơ bản cao (đã trên 3%), tỷ giá chịu nhiều áp lực tăng, trong khi xuất khẩu dự báo sẽ gặp nhiều thách thức trong những tháng còn lại. Thủ tướng yêu cầu cần phải “khai thác tốt hơn dư địa của chính sách tài khóa để hỗ trợ cho chính sách tiền tệ”, đồng thời tập trung điều hành tiền tệ ưu tiên ổn định tỷ giá, lãi suất, kiểm soát rủi ro và bảo đảm dòng tiền đi vào sản xuất, kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên.

Ngân hàng Thế giới (WB) trong báo cáo Cập nhật kinh tế Việt Nam gần nhất dự báo tăng trưởng Việt Nam năm 2025 đạt 6,6%, thấp hơn mục tiêu Chính phủ đề ra và khuyến nghị đẩy mạnh đầu tư công, tận dụng dư địa tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng. Báo cáo nhận định, chính sách tài khóa cần tiếp tục đi đầu về hỗ trợ khả năng chống chịu và tăng trưởng trong dài hạn, trong điều kiện dư địa của chính sách tiền tệ đã bị hạn chế do chênh lệch lãi suất kéo dài và áp lực về tỷ giá. Nợ công ở mức thấp của Việt Nam cho phép tăng đầu tư, đặc biệt nhằm thu hẹp khoảng cách thiếu hụt về hạ tầng trong các lĩnh vực năng lượng, logistics và giao thông vận tải, với điều kiện cần chú trọng quản lý đầu tư công đảm bảo hiệu suất, giám sát an toàn nợ và rủi ro.

PGS.TS Vũ Sỹ Cường (Học viện Tài chính) nhận định: Điều hành chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ trong bối cảnh phức tạp và nền kinh tế chưa thực sự có những đột phá về mô hình tăng trưởng sẽ là nhiệm vụ rất khó khăn. Giai đoạn 2025 - 2026 cần tiếp tục thực hiện nguyên tắc điều hành chính sách tài khóa chủ động, linh hoạt trong ứng biến về ngắn hạn, nhưng tuân thủ các nguyên tắc cân đối ngân sách và kỷ luật tài chính về dài hạn. Tăng trưởng kinh tế cao là quan trọng nhưng sự ổn định của nền kinh tế về dài hạn còn có ý nghĩa lớn hơn với quốc gia. Tăng trưởng kinh tế cần phải dựa vào cải thiện năng suất và hiệu quả hơn là các chính sách trong ngắn hạn.

Trụ cột quan trọng nhất để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là phối hợp chính sách tài khóa - tiền tệ một cách đồng bộ, hiệu quả. Trong bối cảnh dư địa tiền tệ bị thu hẹp do lãi suất thực đã ở mức thấp, lạm phát có nguy cơ tăng trở lại, vai trò “mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm” của chính sách tài khóa là rất quan trọng.

Thủ tướng Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ, hiệu quả; trong đó phải khai thác tốt hơn dư địa của chính sách tài khóa để hỗ trợ cho chính sách tiền tệ; chính sách tiền tệ cần nghiên cứu ưu tiên cho vấn đề tỷ giá, lãi suất, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát các rủi ro, tăng cường kiểm tra, giám sát, dòng tiền phải đi đúng hướng vào sản xuất, kinh doanh, các động lực tăng trưởng, các lĩnh vực ưu tiên.

Phối hợp chặt chẽ: Chìa khóa đạt mục tiêu

Chỉ đạo của Thủ tướng cho thấy vai trò “chủ công” trong hỗ trợ tăng trưởng của chính sách tài khóa trong giai đoạn hiện nay, đồng thời khẳng định nhiệm vụ của chính sách tiền tệ là giữ ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm dòng vốn chảy vào các lĩnh vực ưu tiên. Từ định hướng đó, Chính phủ yêu cầu tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên và tập trung vốn cho các dự án hạ tầng chiến lược, gắn với mục tiêu tăng thu ngân sách tối thiểu 25% so với dự toán.

PGS. TS. Phạm Thế Anh (Trưởng khoa Khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, để có đủ nguồn lực tài chính cho các dự án hạ tầng lớn - yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao - Việt Nam cần thực hiện đồng thời nhiều giải pháp quan trọng. Trong đó, cần thu hẹp đáng kể chi thường xuyên của bộ máy nhà nước, kiểm soát chặt chẽ các khoản chi kém hiệu quả để tiết kiệm và có thể tái phân bổ cho đầu tư phát triển hạ tầng. Đồng thời, cần tích cực tìm kiếm các nguồn thu bền vững mới để thay thế một phần cho các nguồn thu kém bền vững (như thu từ đất). Việc sửa đổi/cắt giảm gánh nặng thuế thu nhập cá nhân nên được thực hiện sớm để kích thích tiêu dùng nội địa, qua đó bù đắp một phần sụt giảm từ hoạt động xuất khẩu do chính sách thuế quan từ Mỹ.

Song song với tăng chi đầu tư, các chuyên gia cho rằng cần hoàn thiện khung pháp lý huy động vốn, phát triển thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp lành mạnh để trở thành kênh huy động trung - dài hạn, giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng. Việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng theo Nghị quyết 222/2025/QH15, nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi… cũng được xem là những giải pháp chiến lược để tạo sức hút dòng vốn dài hạn.

Cùng với tài khóa, chính sách tiền tệ tiếp tục phát huy vai trò giữ ổn định vĩ mô. Theo PGS. TS. Phạm Thế Anh, cần định vị rõ chính sách tiền tệ với mục tiêu trọng tâm là góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền và bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, thay vì chạy theo mục tiêu tăng trưởng hai con số… Nói cách khác, tăng trưởng cung tiền nên đi sau và phù hợp với tốc độ tăng trưởng GDP, chứ không phải nới lỏng cung tiền một cách chủ động để kích thích tăng trưởng.

“Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, không một quốc gia nào, bao gồm các nền kinh tế thành công ở Đông Á, có thể đạt được tốc độ tăng trưởng cao trong thời gian dài chỉ nhờ mở rộng tiền tệ. Do đó, chính sách tiền tệ không nên được xem là công cụ để thúc đẩy tăng trưởng nhanh, mà vai trò này thuộc về chính sách tài khóa và cải cách cơ cấu”, chuyên gia này lưu ý, đồng thời cảnh báo, việc mở rộng tiền tệ liên tục trong thời gian dài, vượt quá xa tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, sẽ tạo ra sức ép gia tăng mọi loại giá cả trong nền kinh tế.

Với diễn biến lạm phát cơ bản đã vượt 3%, tín dụng 8 tháng tăng trên 11%, và tỷ giá tiếp tục chịu không ít áp lực, nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần phải luôn chủ động, dự báo và phản ứng kịp thời trước các diễn biến mới, như tránh tình trạng lạm phát bùng phát rồi mới thắt chặt, khiến chi phí điều chỉnh trở nên đắt đỏ. Thực tế, NHNN cũng luôn theo dõi sát để điều hành phù hợp. “Trong quá trình điều hành, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến kinh tế trong nước và quốc tế để kịp thời điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt, phù hợp với yêu cầu thực tiễn”, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết về định hướng điều hành thời gian tới tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8/2025.

Những áp lực về lạm phát, tỷ giá, tín dụng và diễn biến phức tạp của kinh tế thế giới đòi hỏi sự điều hành ngày càng thận trọng và linh hoạt hơn. Kiên định mục tiêu tăng trưởng 8,3 - 8,5% nhưng không đánh đổi ổn định vĩ mô, Chính phủ xác định phải phối hợp chặt chẽ các chính sách, nhất là khai thác dư địa tài khóa để hỗ trợ tiền tệ, kiểm soát rủi ro và bảo đảm dòng vốn chảy vào các lĩnh vực ưu tiên. Thông điệp “ổn định để phát triển, phát triển để ổn định” của Thủ tướng cũng là lời nhắc nhở về mục tiêu phát triển nhanh nhưng bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn tăng tốc 2026 - 2030.

Đỗ Lê