Tăng tốc nâng cấp cơ sở vật chất trường, lớp học

Hội nghị giám đốc giáo dục và đào tạo năm 2025 diễn ra ngày 29-7 với trọng tâm thảo luận về tăng cường cơ sở vật chất trường lớp và nâng cao chất lượng giáo dục, trong bối cảnh sáp nhập địa giới hành chính và nhiều thay đổi về mô hình tổ chức bộ máy.

Các đại biểu đã chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất giải pháp, đồng thời thống nhất phương hướng triển khai nhiệm vụ năm học mới 2025-2026.

Vẫn còn tình trạng thiếu phòng học

Báo cáo của Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cho thấy, toàn quốc hiện có 618.284 phòng học các cấp từ mầm non đến phổ thông công lập.

Trong số đó, số lượng phòng học kiên cố là 554.142 phòng, chiếm tỷ lệ 89,6%. So với năm 2015, tỷ lệ phòng học kiên cố tăng đáng kể, cho thấy nỗ lực lớn trong việc đầu tư, cải thiện điều kiện dạy và học ở các địa phương.

Riêng bậc tiểu học, sau gần một thập kỷ, tỷ lệ phòng học kiên cố đã tăng từ 78,2% lên 87,1%, giúp nhiều trường học có đủ điều kiện để tổ chức dạy học hai buổi/ngày theo định hướng chương trình giáo dục phổ thông mới.

Nhiều địa phương cũng đã đầu tư thêm các hạng mục thiết yếu như phòng học bộ môn, nhà ăn bán trú, thư viện, nhà công vụ, hệ thống nước sạch, nhà vệ sinh... góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Tuy nhiên, tình trạng thiếu phòng học vẫn còn tồn tại, nhất là tại các địa phương có dân số tăng nhanh, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng đặc biệt khó khăn.

Cụ thể, cấp học mầm non còn thiếu 27.953 phòng học, cấp tiểu học thiếu 7.491 phòng học để bảo đảm mỗi lớp có một phòng, phục vụ chương trình học 2 buổi/ngày. Con số này chưa bao gồm những phòng học cần thiết để đáp ứng chuẩn quy mô lớp học theo quy định.

Đáng chú ý, hiện vẫn còn 6.477 phòng học phải nhờ, mượn, tập trung ở các vùng khó khăn, gây áp lực không nhỏ cho giáo viên và học sinh trong việc tổ chức giảng dạy, học tập ổn định, lâu dài. Tình trạng học tạm, học ghép hoặc thiếu phòng học bộ môn cũng ảnh hưởng đến triển khai chương trình mới và các hoạt động phát triển năng lực học sinh.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thiết lập đường dây nóng để tiếp nhận và xử lý kịp thời các vướng mắc, đồng thời chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thường trực hỗ trợ địa phương trong công tác quy hoạch mạng lưới trường, lớp, bố trí ngân sách đầu tư công, bảo đảm tiến độ kiên cố hóa và chuẩn hóa cơ sở vật chất giáo dục theo mục tiêu đặt ra trong Chiến lược phát triển giáo dục 2021-2030.

Kinh nghiệm từ địa phương

Tại hội nghị, lãnh đạo các sở giáo dục và đào tạo đã chia sẻ nhiều kinh nghiệm, đề xuất giải pháp mang tính thực tiễn cao, đặc biệt trong bối cảnh địa phương đang triển khai tổ chức bộ máy mới và phải thích ứng với yêu cầu quản lý giáo dục ở quy mô lớn hơn.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương. Ảnh: MOET

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương cho biết, năm học 2024-2025, thành phố đã xây mới 43 trường học, chủ yếu tập trung ở các quận, huyện có tốc độ đô thị hóa nhanh. Đây là nỗ lực nhằm giải quyết tình trạng quá tải học sinh và thiếu trường lớp cục bộ ở một số khu vực ngoại thành.

Ông Trần Thế Cương cho rằng, Hà Nội đang chịu áp lực rất lớn về quy mô học sinh, không chỉ ở số lượng mà còn ở yêu cầu chất lượng, nhất là sau sáp nhập địa giới hành chính và phát triển đô thị. Việc quản lý, tuyển dụng và đào tạo giáo viên cần được tháo gỡ từ thể chế.

Ông Trần Thế Cương kiến nghị cần có hướng dẫn cụ thể trong triển khai Luật Nhà giáo, đặc biệt là các quy định về thực hành sư phạm - một yêu cầu bắt buộc nhưng hiện chưa có khung thống nhất để địa phương thực hiện. Ông đề xuất điều chỉnh thang, bậc lương giáo viên theo hướng tăng tính ổn định, tạo động lực cho đội ngũ gắn bó lâu dài với nghề.

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Hiếu. Ảnh: MOET

Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Hiếu chia sẻ kinh nghiệm phân cụm chuyên môn theo địa bàn phường/xã nhằm bảo đảm hiệu quả chỉ đạo chuyên môn, nhất là trong điều kiện quản lý một hệ thống giáo dục với hơn 2,6 triệu học sinh. Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, thành phố tiếp tục đẩy mạnh xây dựng trường học mới, hướng tới mục tiêu đạt tỷ lệ 300 phòng học/10.000 dân trong độ tuổi đi học, qua đó giảm sĩ số học sinh/lớp.

Về đào tạo giáo viên, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội Nguyễn Đức Sơn cho biết, nhà trường đã khảo sát, điều chỉnh chương trình đào tạo, đồng thời tổ chức các khóa tập huấn cho giáo viên về STEM, các chủ đề khó và nội dung mới trong Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Mục tiêu là xây dựng đội ngũ giáo viên thích ứng tốt với đổi mới giáo dục.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: MOET

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nhận định, giáo dục đang đứng trước yêu cầu chuyển mình trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới. Vì vậy, toàn ngành phải chủ động “quản trị sự thay đổi”, không để phát sinh lúng túng trong tổ chức thực hiện.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn lưu ý các địa phương tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm như tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018; hoàn thiện công tác thi cử, đặc biệt là kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông; thực hiện nghiêm quy định về quản lý dạy thêm, học thêm; đẩy nhanh tiến độ xây dựng 248 trường học ở các xã biên giới, coi đây là nhiệm vụ chính trị đặc biệt.

Đồng thời, các địa phương quan tâm tổ chức lễ khai giảng năm học 2025-2026 và kỷ niệm 80 năm ngành Giáo dục một cách giản dị, tiết kiệm nhưng có ý nghĩa.

Với bốn dự luật quan trọng gồm Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục sửa đổi, Luật Giáo dục đại học sửa đổi, Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn yêu cầu các sở giáo dục và đào tạo chủ động nghiên cứu để sẵn sàng triển khai.

Thống Nhất