Tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công

Theo thống kê, đến hết tháng 8 năm nay, cả nước ước đạt 46,3% kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công do Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, có 9 bộ, cơ quan trung ương và 22 địa phương đạt tỷ lệ giải ngân trên mức trung bình; còn 29 bộ, cơ quan trung ương và 12 địa phương dưới mức trung bình. Riêng tại Hà Nội, lũy kế giải ngân kế hoạch năm 2025 tính đến ngày 8-9 là 36.309 tỷ đồng, đạt 41,7% kế hoạch Thủ tướng giao từ đầu năm.

Nhiều nguyên nhân đã được chỉ ra, như: Nhiều dự án khởi công mới chưa hoàn tất thủ tục chuẩn bị đầu tư; quy trình thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh chủ trương mất nhiều thời gian; một số quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai còn chồng chéo, làm giảm tiến độ... Đặc biệt, công tác giải phóng mặt bằng - “điểm nghẽn của điểm nghẽn” vẫn tồn tại bất cập do chính sách đền bù chưa được đồng thuận, làm chậm tiến độ bàn giao mặt bằng sạch. Bên cạnh đó, năng lực và trách nhiệm của một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án còn hạn chế, dẫn đến tình trạng giải ngân ì ạch. Chưa kể những tác động từ việc triển khai bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1-7 vừa qua, cũng khiến việc xử lý một số thủ tục bước đầu còn lúng túng, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân giai đoạn đầu.

Trước yêu cầu cấp bách đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 162/CĐ-TTg ngày 11-9-2025, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2025. Công điện nhấn mạnh: Giải ngân vốn đầu tư công vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa chiến lược; là nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm cân đối lớn, tạo việc làm, thu nhập, sinh kế cho nhân dân.

Để đạt mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch năm 2025, Thủ tướng giao rõ nhiệm vụ cho từng bộ, ngành, địa phương. Trong đó, người đứng đầu phải quyết liệt chỉ đạo, điều hành; kịp thời tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy tiến độ giải ngân.

Thực tiễn cho thấy, giải ngân vốn đầu tư công là phép thử cho năng lực tổ chức, điều hành, đặc biệt trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương 2 cấp mới vận hành. Quỹ thời gian từ nay đến cuối năm 2025 không còn nhiều, đòi hỏi mỗi địa phương, đơn vị phải tăng tốc và quyết liệt hơn nữa.

Trước hết, cần đột phá trong cải cách thủ tục hành chính. Các khâu phê duyệt chủ trương đầu tư, thẩm định thiết kế, đấu thầu, quyết toán phải được rút gọn tối đa theo đúng quy định, tránh tình trạng “thủ tục chồng thủ tục”. Nguyên tắc là làm việc công khai, minh bạch, đồng thời vừa hoàn thiện hồ sơ, vừa triển khai thực địa, không để hồ sơ “nằm chờ” trên bàn giấy. Tiếp đó, phải tập trung tháo gỡ khâu giải phóng mặt bằng. Chính quyền cần trực tiếp đối thoại, lắng nghe, giải quyết thỏa đáng quyền lợi người dân, bảo đảm chính sách đền bù công bằng để tạo sự đồng thuận xã hội. Đồng thời, cơ chế thưởng - phạt phải rõ ràng: Nơi nào bàn giao mặt bằng nhanh thì khen thưởng, hỗ trợ; nơi nào chậm trễ phải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm.

Giải ngân vốn đầu tư công nhanh, đúng, hiệu quả là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, hoàn thiện hạ tầng và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo, điều hành của Đảng và Nhà nước. Đây không chỉ là yêu cầu trong chỉ đạo, điều hành kinh tế, mà còn là mệnh lệnh từ thực tiễn phát triển đất nước, đòi hỏi từng cấp, từng ngành, từng địa phương phải hành động với tinh thần khẩn trương, trách nhiệm cao nhất để đạt mục tiêu đề ra.

Đình Hiệp