Tăng tốc chuyển đổi số trong hoạt động dân cử: Gắn kết Trung ương và địa phương

Chuyển đổi số - động lực nâng cao hiệu quả hoạt động nghị trường

Chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu để Quốc hội đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao trong công tác lập pháp, giám sát tối cao và quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước. Ngay từ năm 2024, Ban Chỉ đạo chuyên trách về công nghệ thông tin và chuyển đổi số của Quốc hội đã được thành lập, phối hợp cùng các bộ, ngành, doanh nghiệp công nghệ, trong đó Tập đoàn Viettel là đối tác chủ lực. Các văn bản định hướng quan trọng như Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã tạo cú hích lớn, đặt mục tiêu hình thành Quốc hội số giai đoạn 2025 - 2030.

Đặc biệt, ngày 3/5/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 1637 phê duyệt Đề án chuyển đổi số Quốc hội, đồng thời công bố Kiến trúc Quốc hội số - khung định hướng cho toàn bộ hoạt động số hóa.

Phó Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Nhờ đó, hàng loạt kết quả nổi bật đã được ghi nhận. Hơn 300 quy trình nghiệp vụ được rà soát, chuẩn hóa thành 25 quy trình điện tử, bao gồm quản lý văn bản, điều hành, tổng hợp ý kiến cử tri, phục vụ thảo luận và biểu quyết. Ứng dụng Quốc hội số ra đời, tích hợp các chức năng quản lý tài liệu, đăng ký phát biểu, chất vấn, biểu quyết điện tử, đồng thời cho phép đại biểu dễ dàng tiếp cận kho dữ liệu ngay trên thiết bị cá nhân. Ứng dụng công nghệ mới cũng được đẩy mạnh. AI nhận diện giọng nói đã hỗ trợ ghi biên bản họp với độ chính xác trên 95%, tiết kiệm thời gian, nhân lực. Trợ lý ảo giúp đại biểu tra cứu, soạn thảo, quản lý ý kiến hiệu quả hơn. Đặc biệt, các hệ thống được tích hợp liên thông với Trục văn bản quốc gia và hệ sinh thái số của Chính phủ, bảo đảm kết nối thông suốt.

Về hạ tầng, Trung tâm dữ liệu đặt tại 22 Hùng Vương vận hành trên nền tảng điện toán đám mây, kết hợp với Trung tâm điều hành an ninh mạng giám sát 24/7, giúp giữ vững an toàn thông tin trong bối cảnh dữ liệu nghị viện ngày càng có giá trị chiến lược. Song song, nhiều khóa tập huấn được triển khai, giúp cán bộ, đại biểu nhanh chóng thích ứng với các công cụ số mới.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, Quốc hội đang đặt ra mục tiêu xây dựng Quốc hội điện tử, tiến tới Quốc hội số vào năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, rất cần sự đồng hành, chia sẻ kinh nghiệm và mô hình từ địa phương, đặc biệt là những nơi đi đầu như Quảng Ninh. Đồng thời nhấn mạnh, chuyển đổi số không chỉ là công cụ kỹ thuật mà là một giải pháp tổng thể, góp phần nâng cao chất lượng phục vụ đại biểu, cơ quan dân cử và cử tri.

Hướng tới hệ thống cơ quan dân cử số đồng bộ

Tại buổi trao đổi, đại diện Thường trực HĐND tỉnh Quảng Ninh cho biết, tỉnh luôn coi chuyển đổi số là nhiệm vụ chính trị quan trọng, gắn liền với đổi mới phương thức hoạt động của cơ quan dân cử. Theo thống kê, 100% đại biểu HĐND tỉnh đã được cấp và sử dụng tài khoản trên hệ thống quản lý kỳ họp điện tử. Tài liệu phục vụ họp được số hóa, gửi trực tuyến, giúp tiết kiệm chi phí in ấn hàng tỷ đồng mỗi năm. Đặc biệt, các kỳ họp trực tuyến được triển khai thành công ngay cả trong bối cảnh dịch bệnh, bảo đảm vừa đúng quy định pháp luật, vừa linh hoạt, hiệu quả. Hệ thống phòng họp trực tuyến kết nối từ tỉnh đến cấp xã giúp đại biểu dễ dàng tham gia, đồng thời tạo điều kiện để cử tri giám sát rộng rãi hơn. Quảng Ninh cũng đẩy mạnh ứng dụng nền tảng số trong công tác tiếp công dân, giải quyết kiến nghị cử tri. Nhờ hệ thống trực tuyến, nhiều kiến nghị được xử lý nhanh hơn, giảm tồn đọng, tăng niềm tin của người dân vào cơ quan dân cử.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Quảng Ninh Nghiêm Xuân Cường phát biểu. Ảnh: Quang Khánh

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Nghiêm Xuân Cường nhấn mạnh, Quảng Ninh luôn trân trọng sự quan tâm, hỗ trợ của Văn phòng Quốc hội, đồng thời coi đây là cơ hội để tỉnh tiếp tục thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới. Ông chia sẻ thẳng thắn: “Chúng tôi cũng đang đứng trước nhiều băn khoăn thực tiễn. Ví dụ, cơ cấu hệ thống phần mềm đôi khi còn thiếu tính đồng bộ, một số chức năng còn đơn giản; việc tích hợp các thiết bị phòng họp với hệ thống chung cần có đối tác uy tín để bảo đảm hiệu quả lâu dài. Có những nội dung, Quảng Ninh có thể đặt hàng “cắt may” phù hợp thời điểm đó nhưng khi triển khai diện rộng thì lại không phù hợp”. Do đó, tỉnh mong muốn sự thống nhất từ Trung ương để có cơ sở triển khai đồng bộ và thuận lợi.

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh cũng đánh giá cao những tính năng mới như bóc băng tự động, tương tác cử tri trực tuyến, coi đây là bước tiến quan trọng để HĐND gần dân hơn, phục vụ nhân dân tốt hơn. Để mô hình bền vững, Quảng Ninh mong muốn được Văn phòng Quốc hội hỗ trợ trong việc định hình cấu trúc, lựa chọn giải pháp công nghệ phù hợp và bảo đảm khả năng mở rộng lâu dài.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, kinh nghiệm từ Quảng Ninh chứng minh rằng, khi địa phương có quyết tâm chính trị cao, cách làm bài bản, sáng tạo thì chuyển đổi số có thể đi vào chiều sâu, phục vụ thiết thực cho người dân và cử tri. Văn phòng Quốc hội mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác, chia sẻ từ Quảng Ninh cũng như các địa phương khác để cùng nhau xây dựng cơ quan dân cử hiện đại, minh bạch, gần dân và vì dân.

Thực tiễn cho thấy, dù đã đạt nhiều kết quả quan trọng, chuyển đổi số trong cơ quan dân cử vẫn đứng trước không ít thách thức: một số quy trình vẫn phải xử lý thủ công; dữ liệu còn phân tán, chưa thực sự đồng bộ. Để khắc phục, Văn phòng Quốc hội xác định sẽ tiếp tục hoàn thiện Kiến trúc Quốc hội số, chuẩn hóa dữ liệu, kết nối liên thông từ Trung ương tới HĐND các cấp; đồng thời tăng cường hợp tác quốc tế, thử nghiệm công nghệ mới, phát triển chiến lược dữ liệu và ứng dụng AI theo nguyên tắc minh bạch, có kiểm soát. Sự phối hợp, trao đổi kinh nghiệm giữa Quốc hội và Quảng Ninh vì thế được kỳ vọng sẽ mở đường cho một hệ thống cơ quan dân cử số đồng bộ trên toàn quốc. Đây không chỉ là bước tiến công nghệ, mà còn là sự đổi mới phương thức quản trị, khẳng định quyết tâm xây dựng nền dân chủ hiện đại, công khai, minh bạch và gắn bó chặt chẽ với nhân dân.

Vũ Quang