Tăng huyết áp - nguyên nhân hàng đầu gây nhồi máu cơ tim và đột quỵ

Ngày 2-8, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM) tổ chức Hội nghị khoa học thường niên 2025.

Cứ 3 người trưởng thành có 1 người tăng huyết áp

Chia sẻ bên lề hội nghị, TS.BS Giang Minh Nhật, Phó Trưởng khoa Hồi sức tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định, chia sẻ nhiều người trẻ phát hiện mình bị tăng huyết áp nhưng lại không có triệu chứng rõ ràng, họ thường thắc mắc “khi nào thì cần điều trị?”.

Hội nghị khoa học thường niên 2025 Bệnh viện Nhân dân Gia Định. Ảnh: BVCC

Trong y khoa, tăng huyết áp được gọi là “sát thủ thầm lặng” vì hầu hết các bệnh nhân không có triệu chứng gì dù huyết áp cao liên tục.

Khi huyết áp tâm thu đo được khoảng 150 mmHg kéo dài có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến các cơ quan đích như não (nhồi máu não, xuất huyết não), tim (nhồi máu cơ tim), thận (bệnh thận mạn, thậm chí suy thận), mắt (gây mù lòa)...

Theo bác sĩ Nhật, tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ tim mạch phổ biến nhất trong cộng đồng. Tại Việt Nam, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 3 người trưởng thành thì có 1 người bị tăng huyết áp.

Tuy nhiên, chỉ khoảng 50% được chẩn đoán và trong số đó chỉ khoảng 30% điều trị thường xuyên. Đây là một trong những nguyên nhân gây tử vong tim mạch hàng đầu.

TS.BS Giang Minh Nhật, Phó Trưởng khoa Hồi sức tim mạch Bệnh viện Nhân dân Gia Định, chia sẻ bên lề hội nghị. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Chẩn đoán tăng huyết áp không khó. Chỉ cần đo huyết áp đúng cách, đều đặn nhiều ngày, nếu chỉ số trung bình từ 135/85 mmHg trở lên thì cần đi khám để xác nhận chẩn đoán và đánh giá tổn thương cơ quan đích, từ đó lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp.

“Tuy nhiên, nhiều người sau khi điều trị, thấy huyết áp ổn định lại tự ý ngưng thuốc - điều này cực kỳ nguy hiểm vì tăng huyết áp là bệnh lý mạn tính, cần điều trị lâu dài” - bác sĩ Nhật nói.

Chia sẻ thêm, bác sĩ Nhật cho biết Việt Nam đang gánh đồng thời hai “đại dịch”, đó là bệnh nhiễm trùng và bệnh chuyển hóa. Tăng huyết áp có thể do di truyền hoặc lối sống không lành mạnh (ăn mặn, ít vận động, sử dụng thức ăn nhanh…). Chính sự thay đổi lối sống theo hướng đô thị hóa, ít vận động, ăn uống thiếu kiểm soát khiến tăng huyết áp ngày càng trẻ hóa.

Thực tế cho thấy đã có nhiều trường hợp nhồi máu cơ tim, đột quỵ ở người chỉ mới 20-30 tuổi, nguyên nhân chính là không phát hiện và điều trị tăng huyết áp từ sớm. Vì vậy, dù không có triệu chứng cũng nên khám sức khỏe định kỳ, ít nhất 2 năm một lần, để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ.

Tăng huyết áp tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Bác sĩ Nhật khuyến cáo, tăng huyết áp tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng và duy trì lối sống lành mạnh. Nên ăn uống khoa học (giảm muối, đường, chất béo xấu), tăng cường rau xanh, trái cây, vận động thể lực đều đặn ít nhất 3 buổi mỗi tuần, mỗi lần 30 phút.

Nguy cơ dẫn đến đột quỵ

TS.BS Võ Văn Tân, Trưởng khoa Nội thần kinh Bệnh viện Nhân dân Gia Định, cho biết tăng huyết áp cũng là yếu tố nguy cơ tim mạch dẫn đến đột quỵ.

Ngoài ra còn các yếu tố nguy cơ khác như đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, rung nhĩ... Tuy đây là các yếu tố có thể kiểm soát được, nhưng việc phát hiện và tuân thủ điều trị còn hạn chế. Ví dụ, chỉ 10-20% bệnh nhân kiểm soát tốt huyết áp sau chẩn đoán.

“Tăng huyết áp thường không có triệu chứng rõ ràng, tiến triển âm thầm trong nhiều năm. Do đó, khám sức khỏe định kỳ sau tuổi 40 là biện pháp hiệu quả để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ” - bác sĩ Tân khuyến cáo.

Theo bác sĩ Tân, mỗi năm Bệnh viện Nhân Dân Gia Định tiếp nhận khoảng 1.800-2.200 ca đột quỵ mới, trong đó 75-80% là nhồi máu não. Phác đồ điều trị hiện nay bao gồm dùng thuốc tiêu sợi huyết, lấy huyết khối bằng dụng cụ, theo dõi hồi sức chuyên sâu và phục hồi chức năng liên tục sau đó.

Bệnh nhân đột quỵ điều trị tại bệnh viện. Ảnh: BVCC

Bác sĩ này chia sẻ, đột quỵ có thể được báo trước bằng cơn thiếu máu não thoáng qua (hồi phục trong vài phút đến vài giờ). Tuy nhiên, nhiều người chủ quan vì triệu chứng tạm thời.

Chia sẻ thêm, bác sĩ Tân cho biết hiện nay số ca đột quỵ ở người trẻ ngày càng gia tăng, với độ tuổi dưới 40 chiếm khoảng 15- 20%. Có nhiều yếu tố nguy cơ như ít vận động, ăn uống không lành mạnh, dùng nhiều đồ uống có đường, áp lực công việc, mất ngủ… Ngoài ra, sự phát triển của chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện chính xác hơn ở nhóm bệnh nhân trẻ.

THẢO PHƯƠNG