Tăng giá trị lúa gạo từ chuỗi liên kết

Từ những

đầu tiên...

Hơn 10 năm trước, liên kết tiêu thụ hay

trong sản xuất lúa vẫn còn xa lạ với nông dân trong tỉnh. Họ chỉ tập trung sản xuất, thu hoạch và chờ thương lái đến thu mua, giá cả cũng phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái. Bên cạnh đó, do sản xuất manh mún, nhỏ lẻ nên trên cánh đồng vài chục héc-ta, có đến cả chục giống lúa khác nhau, gieo sạ không đồng loạt, gây khó khăn cho phòng trừ sâu bệnh, cải tạo đất và cơ giới hóa sản xuất... Ðây là những bất cập trong sản xuất lúa thời điểm đó.

Ðến năm 2012, mô hình cánh đồng mẫu lớn được chính thức triển khai đã làm thay đổi tất cả: nông dân sản xuất tập trung theo quy mô lớn, áp dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật, giảm chi phí đầu vào và năng suất lúa ổn định.

Ông Giản Thanh Sử, xã Hưng Phú cũ (nay là xã Vĩnh Thanh), một trong những nông dân tham gia mô hình cánh đồng mẫu lớn lúc bấy giờ, cho biết: “So với những vụ trước, khi tham gia sản xuất trong cánh đồng mẫu lớn, tôi thấy sâu bệnh ít hơn, năng suất cao, thu hoạch thuận lợi. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận tăng thêm khoảng 500-600 ngàn đồng/công so với trước".

Song song việc hướng dẫn, hỗ trợ nông dân sản xuất theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, ngành nông nghiệp tỉnh còn khuyến khích bà con chuyển sang trồng lúa chất lượng cao để nâng cao giá trị hạt gạo, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Cùng với đó, nhiều chương trình như "3 giảm, 3 tăng", "1 phải, 5 giảm", IPM, hay mô hình canh tác lúa thông minh... cũng được ứng dụng để tăng năng suất, giảm chi phí, hướng tới sản xuất bền vững.

... Ðến chuỗi liên kết sản xuất và

lúa gạo

Từ nền tảng của mô hình cánh đồng mẫu lớn, liên kết trong sản xuất lúa dần được hình thành. Nông dân bắt đầu tham gia tổ hợp tác (THT), hợp tác xã (HTX) nhiều hơn. Với vai trò định hướng và hỗ trợ sản xuất, THT, HTX không chỉ góp phần chuyển đổi từ hình thức sản xuất nhỏ lẻ, tự phát sang sản xuất có kế hoạch, quy mô lớn, mà còn đại diện nông dân ký hợp đồng liên kết với doanh nghiệp, từ cung ứng vật tư đầu vào đến bao tiêu sản phẩm đầu ra.

HTX Ba Ðình (xã Vĩnh Lộc) là một trong những đơn vị điển hình trong xây dựng chuỗi liên kết. Với hơn 700 ha sản xuất lúa trên đất nuôi tôm, HTX đã ký kết với các công ty cung ứng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chất lượng, giá thấp hơn thị trường. Ðồng thời, liên kết với các doanh nghiệp bao tiêu toàn bộ lúa sau thu hoạch, đảm bảo quyền lợi cho thành viên.

Ông Nông Văn Thạch, Giám đốc HTX Ba Ðình, cho biết: "Bên cạnh việc liên kết với các công ty đầu tư đầu vào và bao tiêu đầu ra, hiện nay HTX còn trực tiếp thu mua lúa của thành viên theo giá thị trường và cộng thêm 300 đồng/kg, để xay xát, đóng gói dưới thương hiệu Gạo lúa - tôm Ba Ðình. Chúng tôi cũng áp dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc Facefarm trong sản xuất".

Tương tự, HTX Chí Phải (xã Vĩnh Mỹ) tích cực tìm kiếm hướng đi để nâng cao giá trị cho lúa thương phẩm của thành viên. Trong đó, đáng chú ý là việc đăng ký mã số vùng trồng, xây dựng sản phẩm đạt chuẩn OCOP và kết nối tiêu thụ ở nhiều thị trường.

Có thể nói, việc xây dựng liên kết chuỗi từ sản xuất đến tiêu thụ không chỉ giúp nông dân ổn định đầu ra, mà còn thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững trong thời kỳ hội nhập. Khi các khâu sản xuất được kiểm soát chặt chẽ, minh bạch, rõ nguồn gốc, sản phẩm lúa gạo sẽ có nhiều lợi thế cạnh tranh trong nước và xuất khẩu.

Định hướng phát triển bền vững

Nhằm phát huy kết quả đạt được và nhân rộng mô hình liên kết sản xuất, ngành nông nghiệp Cà Mau đang tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, triển khai hiệu quả Nghị định số 98/2018/NÐ-CP của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Ðồng thời, sẽ có nhiều hoạt động hỗ trợ nông dân liên kết, sản xuất theo chuỗi giá trị.

Ông Phạm Văn Mười, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định: “Ngành sẽ củng cố và duy trì các chuỗi liên kết hiện có, chọn đơn vị chủ trì để hướng dẫn thủ tục tiếp cận chính sách hỗ trợ. Ðồng thời, kêu gọi các doanh nghiệp uy tín, có năng lực tham gia vào chuỗi liên kết".

Cùng với đó, ngành nông nghiệp sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan, các địa phương tổ chức thực hiện các mô hình gắn với mở rộng vùng nguyên liệu, hoặc xây dựng các mô hình hỗ trợ liên kết sản xuất mới để làm cơ sở nhân rộng trong thời gian tới. Rà soát, lựa chọn các HTX có đủ điều kiện (quy mô, vốn, năng lực sản xuất, khả năng liên kết, chứng nhận kỹ thuật...) để giới thiệu cho doanh nghiệp tham gia liên kết; hướng dẫn xây dựng hợp đồng liên kết mẫu, tổ chức kết nối song phương giữa HTX và doanh nghiệp để đàm phán, ký kết hợp đồng phù hợp...

Chúc Chi