Tăng cường vị thế sản phẩm OCOP

Tính đến tháng 9/2025, khu vực ĐBSCL đạt được những thành tựu đáng kể, với tổng cộng 3.907 sản phẩm OCOP được công nhận từ 3 sao trở lên, thuộc sở hữu của 2.009 tổ chức và cá nhân.

Theo nhận định từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), các sản phẩm OCOP đã liên tục được cải tiến vượt bậc về mẫu mã, bao bì, đồng thời duy trì và nâng cao chất lượng cùng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, từng bước củng cố niềm tin vững chắc nơi người tiêu dùng.

Dù có những tiến bộ rõ rệt, quá trình thẩm định và đánh giá các sản phẩm OCOP vẫn còn bộc lộ một số tồn tại. Những điểm hạn chế chủ yếu bao gồm việc thiếu sót các tài liệu dẫn chiếu Quy chuẩn Việt Nam (QCVN) và sự thiếu vắng các phiếu kiểm nghiệm đạt chuẩn ISO 17025.

Các sản phẩm OCOP ngày càng khẳng định tầm quan trọng và uy tín trên thị trường nội địa.

Thêm vào đó, nhiều chủ thể chưa thiết lập kế hoạch thu hồi sản phẩm đã hết hạn sử dụng. Bao bì của nhiều sản phẩm vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu khắt khe của các thị trường cao cấp và chưa thành công trong việc truyền tải trọn vẹn câu chuyện văn hóa gắn liền với địa phương. Sự liên kết giữa vùng nguyên liệu và sản xuất vẫn còn thiếu tính bền vững, biểu hiện qua việc thiếu các hợp đồng cung ứng dài hạn và chứng nhận chất lượng quốc tế như VietGAP hoặc GlobalGAP.

TP Cần Thơ nổi lên là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về số lượng sản phẩm OCOP với tổng cộng 859 sản phẩm, bao gồm 3 sản phẩm 5 sao, 239 sản phẩm 4 sao và 617 sản phẩm 3 sao. Thành phố đã đề ra mục tiêu là sẽ bổ sung thêm 5 sản phẩm OCOP mới vào danh mục cuối năm. Tuy nhiên, hành trình phát triển thương hiệu của các cá nhân sản xuất vẫn còn khó khăn.

Ông Chương Văn Khanh, chủ cơ sở sản xuất mắm cá tra tại phường Tân Lộc (TP Cần Thơ). Sản phẩm mắm cá tra đã đạt OCOP 4 sao nhưng ông Khanh cho biết vẫn còn gặp thách thức như: Quy mô sản xuất nhỏ và máy móc mang tính thủ công khiến cho năng suất và chất lượng sản phẩm chưa đạt được sự ổn định tối ưu. Ông cũng gặp vướng mắc trong việc tiếp cận nguồn vốn để đầu tư vào công nghệ mới, cải tiến bao bì và nhãn mác…

Ông Ngô Công Thức, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang nhấn mạnh tầm quan trọng việc kết nối sản phẩm OCOP với các hệ thống phân phối và kênh thương mại trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu. Việc này có ý nghĩa then chốt trong việc mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm địa phương và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, và chủ thể OCOP tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Phạm Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN-MT) khẳng định: "Vùng ĐBSCL sở hữu lợi thế đặc biệt về tài nguyên và sản phẩm nông nghiệp, hoàn toàn có khả năng trở thành trung tâm sản phẩm OCOP chất lượng cao của cả nước".

Để hiện thực hóa mục tiêu này, các chủ thể OCOP và chính quyền địa phương cần tập trung vào việc chuẩn hóa hồ sơ, nâng cấp hệ thống quản lý chất lượng, mở rộng thị trường tiêu thụ và phát triển bền vững các sản phẩm đã có. Đặc biệt, cần ưu tiên nâng cấp thứ hạng sản phẩm từ 3 sao lên 4 hoặc 5 sao. Hiện nay, nhiều giải pháp kết nối thị trường đang được triển khai, bao gồm việc giới thiệu sản phẩm OCOP tại các điểm du lịch, khu lưu niệm, cửa hàng đặc sản hoặc thông qua các hình thức bán hàng trực tuyến như livestream để tiếp cận đa dạng khách hàng.

Thứ trưởng Bộ NN-MT Trần Thanh Nam đề nghị các tỉnh, thành phố phải xây dựng kế hoạch và định hướng phát triển sản phẩm OCOP cho giai đoạn 2026-2030. Kế hoạch này cần tập trung vào việc tăng cường quản lý chất lượng, gắn liền với việc xây dựng thương hiệu OCOP uy tín trong nước và hướng tới khả năng xuất khẩu, theo định hướng thân thiện với môi trường, phát triển xanh và bền vững.

Đồng thời, cần thiết lập các cơ chế, chính sách hỗ trợ và khuyến khích phát triển, quản lý chất lượng sản phẩm OCOP. Đặc biệt, cần quan tâm hỗ trợ các chủ thể yếu thế trong xã hội như phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số và người khuyết tật, nhằm đảm bảo sự phát triển toàn diện và công bằng của chương trình OCOP.

Văn Vĩnh