Tăng cường tính khả thi và đột phá cho Chương trình Mục tiêu quốc gia giáo dục giai đoạn 2026–2035

Sáng nay 25/11, tại phiên thảo luận tổ về Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026–2035, các đại biểu Chamaleá Thị Thủy (Khánh Hòa) và Lê Thu Hà (Lào Cai) đã nêu nhiều kiến nghị quan trọng. Các ý kiến tập trung vào việc làm rõ chỉ tiêu, minh bạch cơ chế vốn, tăng cường giám sát độc lập và đề xuất bốn trụ đột phá nhằm tạo bước chuyển căn bản cho giáo dục Việt Nam trong thập niên tới.

Làm rõ mục tiêu, minh bạch vốn và tăng cường giám sát

Đại biểu Chamaleá Thị Thủy (Khánh Hòa) phát biểu tại tổ

Đại biểu Chamaleá Thị Thủy cho rằng chương trình được kỳ vọng góp phần nâng tầm giáo dục – đào tạo nhưng nhiều mục tiêu vẫn dừng ở mức định tính, khó đo lường và khó đánh giá kết quả. Bà đề nghị lượng hóa rõ các chỉ tiêu về tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia, tỷ lệ giáo viên đạt chuẩn, mức độ đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, từ đó tạo cơ sở cho công tác giám sát của Quốc hội.

Về nguồn lực, chương trình dự kiến tổng vốn hơn 580 nghìn tỷ đồng cho hai giai đoạn, trong đó ngân sách trung ương chiếm hơn 60%. Tuy vậy, cơ chế yêu cầu các trường đại học và cơ sở giáo dục nghề nghiệp tự huy động nguồn đối ứng lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng được cho là khó khả thi, nhất là đối với các trường công lập đang gặp nhiều khó khăn tài chính.

Đại biểu đề nghị có cơ chế hỗ trợ phù hợp để giảm gánh nặng cho các cơ sở giáo dục, đồng thời phân bổ vốn đầu tư công theo tiêu chí rõ ràng, công khai, tránh dàn trải và bảo đảm ưu tiên vùng khó khăn. Bà Thủy cũng nhấn mạnh cần thiết lập cơ chế giám sát độc lập, cho phép các chuyên gia và tổ chức xã hội tham gia đánh giá; đồng thời quy định rõ trách nhiệm các bộ, ngành để tránh chồng chéo giữa các chương trình đang triển khai.

Bốn trụ đột phá chiến lược cho giai đoạn 2026–2035

Đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai) phát biểu

Đại biểu Lê Thu Hà (Lào Cai) nhấn mạnh, để chương trình thực sự tạo chuyển biến rõ rệt, cần xác định và thực thi bốn trụ đột phá mang tính chiến lược. Trước hết là đột phá chuyển đổi số, trong đó tập trung xây dựng chuẩn dữ liệu học đường thống nhất toàn quốc, phát triển hệ thống bài giảng số chuẩn hóa, mở rộng kết nối Internet tốc độ cao đến toàn bộ trường học và ứng dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ giáo viên và học sinh.

Thứ hai là đột phá về đội ngũ, với yêu cầu ban hành chuẩn nghề nghiệp giáo viên mới, tăng cường bồi dưỡng năng lực số và có cơ chế đãi ngộ đặc thù để thu hút giáo viên giỏi, nhất là tại vùng khó.

Thứ ba là đột phá về ngoại ngữ, hướng tới mục tiêu phần lớn học sinh tốt nghiệp THPT đạt chuẩn ngoại ngữ quốc gia vào năm 2035 và đội ngũ giáo viên tiếng Anh đạt chuẩn quốc tế.

Cuối cùng là đột phá dành cho giáo dục vùng dân tộc thiểu số thông qua tăng cường đầu tư trường dân tộc nội trú – bán trú, xây dựng học liệu phù hợp văn hóa từng vùng, thu hút giáo viên giỏi và bảo đảm kết nối Internet đến mọi điểm trường vùng sâu, vùng xa.

Theo các đại biểu, chương trình chỉ có thể đạt mục tiêu nếu bảo đảm nguyên tắc “rõ mục tiêu, rõ chỉ tiêu, rõ trách nhiệm và rõ kết quả”, đồng thời gắn với cơ chế kiểm tra, đánh giá thường xuyên và phối hợp liên ngành chặt chẽ. Những đề xuất nêu trên, nếu được tiếp thu đầy đủ trong quá trình hoàn thiện nghị quyết, sẽ tạo nền tảng quan trọng để phát triển một nền giáo dục hiện đại, công bằng và bền vững trong giai đoạn tới.

Thanh Mai