Tăng cường quản lý tổng hợp chất thải rắn sinh hoạt

Đây là cơ sở để hướng tới mục tiêu đến năm 2030, 95% chất thải rắn sinh hoạt đô thị và 80% chất thải rắn sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý theo quy định.

Thách thức trong quản lý

Theo Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường), gần đây, tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại các khu vực đô thị như phường Quy Nhơn, Quy Nhơn Nam, Bình Định, An Nhơn, Bồng Sơn, Hoài Nhơn, Pleiku, Diên Hồng, Hội Phú… đã được cải thiện đáng kể. Bên cạnh đó, công tác phân loại rác tại nguồn được nhiều xã, phường tích cực triển khai với sự hưởng ứng nhiệt tình của người dân.

Người dân phường Quy Nhơn Nam phân loại rác, sau đó mang rác thải tái chế, tái sử dụng được bán cho đơn vị thu mua. Ảnh: V.L

Bà Nguyễn Thị Thành (ở phường Quy Nhơn Nam) chia sẻ: “Từ tháng 10-2024 đến nay, gia đình tôi và nhiều hộ dân xung quanh đều đặn phân loại rác tại nguồn theo 3 loại riêng biệt đúng quy định. Lúc đầu có chút bỡ ngỡ nhưng làm riết thành quen. Việc phân loại rác giúp nhà bếp gọn gàng, vệ sinh và giảm mùi hôi khi rác còn để trong nhà”.

Tuy nhiên, thực tế công tác thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh còn nhiều thách thức. Tại một số địa phương, việc phân loại rác tại nguồn chưa được triển khai rộng rãi và duy trì liên tục. Một bộ phận người dân chưa nhận thấy lợi ích của việc phân loại rác, vẫn giữ thói quen gom chung chất thải rắn sinh hoạt.

Công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác sau phân loại chưa đáp ứng nhu cầu thực tế nên chưa tạo được sự quan tâm của đông đảo người dân. Thực trạng này dẫn đến lượng rác đưa thẳng đến bãi chôn lấp tăng, làm gia tăng chi phí xử lý và giảm khả năng tái chế, tái sử dụng.

“Đây là những “điểm nghẽn” cần được khắc phục nếu tỉnh muốn tiến tới quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo hướng tổng hợp, hiện đại”, ông Nguyễn Việt Cường, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, nhận định.

Tập trung tháo gỡ “điểm nghẽn”

Để tháo gỡ các “điểm nghẽn”, cuối tháng 10.2025, UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 106/KH-UBND về quản lý chất thải rắn sinh hoạt giai đoạn 2026 - 2030. Kế hoạch thiết lập hệ thống quản lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp, hiệu quả nhằm kiểm soát ô nhiễm, góp phần bảo vệ môi trường, cảnh quan sinh thái và sức khỏe người dân.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và trách nhiệm của cộng đồng dân cư trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt, hình thành lối sống thân thiện với môi trường, chủ động phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm và giảm thiểu tác động tiêu cực của chất thải rắn sinh hoạt.

Theo ông Nguyễn Việt Cường, điểm đáng chú ý của Kế hoạch số 106/KH-UBND là hoàn thiện quy hoạch quản lý chất thải rắn sinh hoạt trong quy hoạch tỉnh; phân vùng mạng lưới thu gom và quy hoạch các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt phù hợp với điều kiện KT-XH địa phương.

Đến năm 2030, tỉnh hình thành 13 vùng cơ bản trong thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt, được xác định theo nguyên tắc cự ly thu gom khoảng 30 km và lượng chất thải rắn sinh hoạt tối thiểu 20 tấn/ngày.

Bà Hà Thị Thanh Hương-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường-cho biết: Mục tiêu của kế hoạch là đến năm 2030, 95% chất thải rắn sinh hoạt đô thị và 80% chất thải rắn sinh hoạt nông thôn được thu gom, xử lý đảm bảo theo quy định. 100% bãi chôn lấp thuộc đối tượng ô nhiễm nghiêm trọng phải được cải tạo, đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường. Các bãi chôn lấp rác thải tự phát, không hợp vệ sinh sẽ được cải tạo, phục hồi môi trường và đóng cửa theo lộ trình phân vùng thu gom.

Để đạt mục tiêu này, UBND tỉnh tập trung đầu tư hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng xử lý chất thải rắn sinh hoạt đáp ứng yêu cầu kỹ thuật bảo vệ môi trường. Đến năm 2030, tỉnh sẽ đầu tư công hoặc kêu gọi đầu tư các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo định hướng phân vùng thu gom với công suất tối thiểu 1.390 tấn/ngày.

Bên cạnh đó, định hướng vùng thu gom cho nhiều xã, phường để công tác thu gom, vận chuyển và xử lý đạt hiệu quả cao nhất. Tăng tần suất thu gom chất thải rắn sinh hoạt đô thị và nông thôn; đảm bảo đô thị 1 lần/ngày, nông thôn 4 lần/tuần. Trang bị đầy đủ phương tiện vận chuyển và thiết bị để mở rộng địa bàn, nâng cao hiệu quả thu gom.

VĂN LỰC