Tăng cường quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích, không để di sản bị lãng quên

Trước thực trạng nhiều di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh bị xâm hại thời gian gần đây, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã ký ban hành Công văn số 2587 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, yêu cầu đẩy mạnh công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích trên cả nước.

Công văn nêu rõ, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính tại Công văn số 4729 ngày 28/5/2025, Bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) được giao chủ trì, phối hợp với các địa phương, cơ quan chức năng theo dõi sát tình hình, tiếp nhận và xử lý kịp thời các thông tin báo chí phản ánh về sai phạm tại các di tích, từ đó đề xuất giải pháp xử lý phù hợp theo thẩm quyền.

Bộ VH-TT&DL đề nghị UBND các tỉnh, thành chỉ đạo cơ quan chuyên môn và chính quyền các cấp thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về di sản văn hóa, tuân thủ các điều ước quốc tế trong các Công ước UNESCO mà Việt Nam là thành viên, đặc biệt là Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Cơ quan quản lý di tích cần rà soát, đảm bảo mỗi di tích đều có tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm trực tiếp trông coi, bảo vệ. Kiên quyết không để xảy ra tình trạng di tích bị "vô chủ", chậm phát hiện hoặc không có ai đứng ra xử lý khi có hành vi xâm hại. Trường hợp vượt thẩm quyền xử lý, cần khẩn trương báo cáo UBND cấp tỉnh để kịp thời chỉ đạo.

Đồng thời, các địa phương cần rà soát, bổ sung, hoàn thiện hồ sơ khoa học các di tích đã kiểm kê, xếp hạng; ban hành quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích trên địa bàn, trong đó xác định rõ trách nhiệm cụ thể của từng tổ chức, cá nhân. Các quy chế cần bao quát cả bảo vệ kiến trúc, hiện vật, cảnh quan văn hóa đi kèm.

Quần thể di tích Cố đô Huế.

Bộ cũng yêu cầu tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm, làm rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân trong các vụ việc để xảy ra vi phạm, không để tái diễn. Đồng thời, tăng cường công tác quản lý an ninh, an toàn di tích, có phương án phòng ngừa, ngăn chặn hành vi phá hoại ngay từ sớm.

Việc tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ di sản được đặt ở vị trí trung tâm. Công văn yêu cầu các địa phương tổ chức phổ biến, tập huấn Luật Di sản văn hóa và các văn bản hướng dẫn thi hành cho cán bộ quản lý, người dân và doanh nghiệp. Cơ quan báo chí địa phương cần xây dựng kế hoạch tuyên truyền sâu rộng, giúp người dân hiểu, trân trọng và cùng chung tay bảo vệ các giá trị di sản quý báu của dân tộc.

Công văn cũng nhấn mạnh khoản 4 Điều 90 của Luật Di sản văn hóa năm 2024, quy định rõ trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong quản lý Nhà nước về di sản.

Do đó, các địa phương cần chủ động chuẩn bị điều kiện tài chính, nhân lực, cơ sở dữ liệu nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ theo phân cấp, phân quyền, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, nhất là trong bối cảnh Luật mới sắp có hiệu lực thi hành

Ma Thị Kim Thoa