Tăng cường giám sát an toàn thực phẩm vì sức khỏe cộng đồng

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến nguồn gốc và chất lượng thực phẩm, ngành Nông nghiệp tỉnh đã và đang chủ động triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả giám sát an toàn thực phẩm (ATTP). Việc kiểm tra, đánh giá định kỳ các cửa hàng kinh doanh thực phẩm sạch, trái cây nhập khẩu, cửa hàng tiện ích không chỉ giúp chấn chỉnh hoạt động kinh doanh mà còn góp phần hình thành văn hóa tiêu dùng an toàn, minh bạch và phát triển bền vững.

Kiểm tra điều kiện đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm tại một cửa hàng kinh doanh hoa quả sạch trên địa bàn thành phố Nam Định.

Các cửa hàng thực phẩm cung cấp các sản phẩm nông, lâm, thủy sản an toàn, sạch đã và đang phát triển không ngừng, trở thành một phần không thể thiếu bên cạnh siêu thị, chợ truyền thống. Theo rà soát, thống kê của Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng (Sở Nông nghiệp và Môi trường), hiện trên địa bàn tỉnh có 110 cơ sở, cửa hàng có biển hoặc quảng cáo kinh doanh thực phẩm, nông sản sạch, hoa quả nhập khẩu, cửa hàng tiện ích. Nhằm kiểm soát chất lượng, nguồn gốc xuất xứ của các sản phẩm, trong tháng 5/2025, Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng đã thành lập đánh giá, giám sát điều kiện đảm bảo ATTP tại 21 cửa hàng kinh doanh thực phẩm sạch, trái cây nhập khẩu; cửa hàng tiện ích trên địa bàn các huyện Xuân Trường, Giao Thủy, Trực Ninh và thành phố Nam Định. Đây là những cửa hàng kinh doanh các sản phẩm nông, lâm, thủy sản bao gói sẵn, sản phẩm đông lạnh (tôm, mực, cá thu, cá nục); sản phẩm chế biến từ thực vật (củ quả sấy khô, khoai lang kén); sản phẩm chế biến từ động vật (giò chả, xúc xích); sản phẩm tươi sống (hoa quả nhập khẩu, hoa quả nội địa, rau, thịt, cá hồi… Đoàn đã tiến hành đánh giá, giám sát việc duy trì điều kiện đảm bảo ATTP với các nội dung về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, tem nhãn hàng hóa... và hồ sơ truy xuất nguồn gốc hàng hóa kinh doanh tại cửa hàng. Kết quả kiểm tra cho thấy 19 cơ sở đã có giấy đăng ký kinh doanh hợp lệ; 18 cơ sở ký cam kết đảm bảo ATTP theo đúng quy định tại Thông tư 17/2018/TT-BNNPTNT; 12 cơ sở có giấy xác nhận tập huấn kiến thức ATTP, 14 cơ sở thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho người bán hàng - cho thấy việc tuân thủ điều kiện pháp lý ngày càng được coi trọng. Đa số các cơ sở đã chứng minh được nguồn gốc sản phẩm nông, lâm, thủy sản, thực phẩm, hoa quả nhập khẩu đang kinh doanh tại cửa hàng thông qua việc lưu trữ phiếu xuất kho, phiếu nhập hàng...

Nhiều cửa hàng đã đầu tư tủ bảo quản hiện đại, chia khu vực bán hàng hợp lý, đảm bảo thuận tiện cho việc bảo quản, vệ sinh và phòng, chống động vật gây hại. Nhà vệ sinh, bồn rửa tay, thiết bị rửa tay sát khuẩn cũng được quan tâm trang bị, góp phần cải thiện môi trường bán hàng theo hướng văn minh, chuyên nghiệp. Đối với sản phẩm trong nước, các cơ sở đã ưu tiên lựa chọn hàng hóa từ những vùng sản xuất được chứng nhận VietGAP, hoặc từ các doanh nghiệp, hợp tác xã có ký cam kết sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn. Với sản phẩm hoa quả nhập khẩu, các điểm kinh doanh đều mua hàng từ các doanh nghiệp có đầy đủ hồ sơ pháp lý, thể hiện trách nhiệm cao trong đảm bảo chất lượng đầu vào.

Tuy nhiên, hiệu quả giám sát ATTP vẫn còn những mặt cần tiếp tục hoàn thiện. Mặc dù đã có ý thức chấp hành các quy định của pháp luật về điều kiện đảm bảo ATTP, song do đặc thù là kinh doanh nhỏ lẻ nên một số cơ sở chưa cập nhật đầy đủ các quy định mới về lĩnh vực ATTP. Hầu hết các cơ sở không thiết lập hệ thống theo dõi truy xuất nguồn gốc sản phẩm phù hợp, chưa cung cấp đầy đủ hồ sơ cho tất cả các sản phẩm, chưa chú trọng việc ký hợp đồng nguyên tắc với đơn vị cung ứng và bản cam kết sản xuất an toàn đối với cơ sở sản xuất ban đầu, thiếu giấy kiểm dịch đối với các sản phẩm thịt tươi sống nhập ngoại tỉnh... nên việc truy xuất sản phẩm rất khó dễ dẫn tới tình trạng lập lờ giữa sản phẩm có nguồn gốc và không có nguồn gốc. Điều đáng ghi nhận là trong đợt kiểm tra này các cơ sở kinh doanh đã hợp tác, cầu thị, hầu hết đã bố trí người có thẩm quyền làm việc với Đoàn kiểm tra, lắng nghe, tiếp thu nghiêm túc các khuyến nghị của cơ quan chuyên môn và cam kết khắc phục triệt để những tồn tại.

Từ thực tiễn kiểm tra, Chi cục Phát triển nông thôn và Quản lý chất lượng đã kiến nghị nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là nâng cao vai trò của chính quyền địa phương từ huyện đến xã trong quản lý, giám sát hoạt động kinh doanh thực phẩm tại cơ sở. Khi cấp cơ sở chủ động hơn, việc xử lý vi phạm sẽ nhanh nhạy, kịp thời hơn, đồng thời cũng giúp người dân có thêm địa chỉ tin cậy để phản ánh và tiếp cận thông tin về ATTP. Về lâu dài, Chi cục tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến từng nhóm kinh doanh. Bằng cách tổ chức tập huấn linh hoạt, theo địa bàn, theo ngành hàng, cơ quan chuyên môn sẽ giúp người bán hàng nhỏ lẻ hiểu được vì sao phải ghi nhãn đầy đủ, lưu hồ sơ gốc, thực hiện kiểm tra định kỳ sản phẩm. Đây không chỉ là quy định, mà còn là yếu tố nâng cao uy tín, giữ chân khách hàng. Cùng với công tác quản lý, việc nhân rộng các mô hình cửa hàng thực phẩm an toàn đạt chuẩn, có thương hiệu và được người tiêu dùng tin cậy cũng cần được chú trọng. Những mô hình này không chỉ cung cấp sản phẩm chất lượng mà còn làm lan tỏa thói quen tiêu dùng lành mạnh trong cộng đồng. Đồng thời tiếp tục phối hợp với cơ quan truyền thông giới thiệu các cơ sở tiêu biểu, công khai cơ sở vi phạm, hướng dẫn kỹ năng nhận biết thực phẩm an toàn cho người dân…

ATTP là vấn đề “nóng” diễn ra hàng ngày, hàng giờ và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người, cần sự đồng hành từ nhiều phía. Việc kiểm tra ATTP tại cửa hàng kinh doanh thực phẩm sạch, trái cây nhập khẩu, cửa hàng tiện ích trên địa bàn tỉnh là hoạt động thiết thực, thể hiện rõ vai trò của ngành Nông nghiệp trong việc định hướng và đảm bảo chất lượng nông sản tiêu dùng. Không dừng lại ở phát hiện và khắc phục vi phạm, qua hoạt động kiểm tra còn tạo hiệu ứng thúc đẩy các cơ sở chủ động tự kiểm tra, nâng cao năng lực quản lý, tổ chức kinh doanh bài bản hơn. Sự chủ động, cầu thị của cơ sở kinh doanh; sự chỉ đạo sát sao, linh hoạt của ngành chức năng cùng sự ủng hộ của người tiêu dùng thông thái sẽ giúp tỉnh hướng tới mục tiêu xây dựng chuỗi thực phẩm sạch, an toàn, bền vững trong thời gian tới.

Bài và ảnh: Ngọc Ánh