Tân Tổng thống Hàn quốc và kỳ vọng ổn định quốc gia

Tân Tổng thống Hàn Quốc là ai?

Là con thứ năm trong gia đình có bảy người con, Lee bỏ học khi còn là thiếu niên để chuyển đến Seongnam, một thành phố vệ tinh của Seoul, và đi làm để kiếm tiền nuôi gia đình. Mặc dù không được theo học chính quy, ông Lee vẫn tốt nghiệp trung học cơ sở và trung học phổ thông bằng cách học ngoài giờ làm việc. Năm 1982, ông được nhận vào học luật tại Đại học Chung-Ang ở Seoul và đã vượt qua kỳ thi luật sư bốn năm sau đó.

Trong sự nghiệp luật sư của mình, ông Lee được biết đến với việc bảo vệ quyền lợi của những người yếu thế, bao gồm nạn nhân của tai nạn công nghiệp và cư dân phải đối mặt với việc bị trục xuất do các dự án tái phát triển đô thị. Năm 2006, ông Lee Jae-myung lần đầu tiên dấn thân vào chính trường khi ứng cử chức thị trưởng Seongnam nhưng không thành công, hai năm sau ông lại tiếp tục ứng cử vào một ghế trong Quốc hội thành phố này nhưng cơ hội chưa đến với ông.

Vào năm 2010, cuối cùng ông đã bước chân vào chính trường khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử thị trưởng Seongnam trong lần thử thứ hai và tiếp tục tái đắc cử bốn năm sau đó. Từ năm 2018 đến năm 2021, ông Lee giữ chức thống đốc Gyeonggi, tỉnh đông dân nhất cả nước, bao quanh Seoul. Với tư cách là thống đốc, ông Lee đã thu hút sự chú ý vượt ra ngoài phạm vi cử tri của mình bằng cách đưa ra một loạt chính sách kinh tế mang hơi hướng dân túy. Sau khi từ chức thống đốc, ông Lee bước vào đấu trường quốc gia với tư cách là ứng cử viên của Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022, cuộc bầu cử mà ông đã thua đối thủ Yoon Suk-yeol với 0,73% số phiếu bầu, mức chênh lệch sít sao nhất trong lịch sử Hàn Quốc. Mặc dù phải đối mặt với hàng loạt bê bối chính trị và cá nhân, lên đến đỉnh điểm là ít nhất năm vụ kiện, ông Lee vẫn dẫn dắt Đảng Dân chủ đạt được một trong những kết quả tốt nhất trong cuộc bầu cử Quốc hội năm ngoái, mang về cho đảng 173 ghế trong Quốc hội gồm 300 ghế.

Sau khi ông Yoon bị luận tội và cách chức tổng thống sau tuyên bố thiết quân luật trong thời gian ngắn vào đầu tháng 12, ông Lee đã giành được đề cử của đảng mà không gặp phải thách thức nghiêm trọng nào, giành được gần 90% số phiếu bầu sơ bộ.

Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Lee đã hạ thấp thành tích tiến bộ của mình để ủng hộ một nhân vật thực dụng hơn và một chương trình nghị sự kinh tế dân túy nhẹ nhàng hơn đã giúp ông vươn lên trở thành người nổi tiếng toàn quốc.

Trong những tuần trước cuộc bỏ phiếu, chiến thắng của ông Lee hiếm khi bị nghi ngờ, khi đối thủ cạnh tranh gần nhất của ông, Kim Moon-soo, thuộc Đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ, thường kém ứng cử viên hơn 20 điểm trong các cuộc thăm dò dư luận.

Ông Lee nhận được sự hậu thuẫn của đa số ghế trong Quốc hội trong việc lãnh đạo một đất nước đang bị chia rẽ sâu sắc. Đối với cá nhân ông Lee, việc ông được bầu làm tổng thống cũng cuốn ông vào nhiều tranh cãi, bao gồm một số phiên tòa đang diễn ra về cáo buộc hối lộ và các cáo buộc liên quan đến vụ bê bối phát triển bất động sản. Sau khi đắc cử, Lee gần như chắc chắn sẽ tránh được việc bị xét xử trong nhiệm kỳ năm năm của mình. Theo Hiến pháp Hàn Quốc, tổng thống đương nhiệm được hưởng quyền miễn trừ truy tố, ngoại trừ các trường hợp nổi loạn hoặc phản quốc.

Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao kỷ lục

Sau 6 tháng đất nước rơi vào khủng hoảng chính trị nghiêm trọng với việc tổng thống tiền nhiệm bị phế truất, người dân Hàn Quốc đang đặt nhiều kỳ vọng vào tân Tổng thống Lee Jae-myung. Ông không chỉ được xem là biểu tượng của sự trở lại dân chủ mà còn là niềm hy vọng cho một giai đoạn ổn định, đoàn kết và phát triển bền vững. Trong bối cảnh đất nước cần sự hồi phục niềm tin vào thể chế và định hướng rõ ràng cho tương lai, ông Lee đang đứng trước cơ hội, cũng là thách thức, lớn nhất trong sự nghiệp chính trị của mình.

Theo Ủy ban Bầu cử Quốc gia Hàn Quốc, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu đạt gần 80%, đánh dấu tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu cao nhất kể từ cuộc bầu cử năm 1997 và đã tăng 2,3% so với cuộc bầu cử tổng thống trước đó vào năm 2022.

Theo công bố của Ủy ban bầu cử quốc gia Hàn Quốc, ông Lee Jae-myung, cựu lãnh đạo đảng Dân chủ (DP) đối lập đã giành chiến thắng vang dội trước ứng cử viên bảo thủ Kim Moon-soo đảng Quyền lực nhân dân (PPP) cầm quyền, thuộc đảng cũ của cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol. Ông Lee giành được 49,4% số phiếu bầu, bỏ xa ông Kim với 41,2%.

Ông Kim đã thừa nhận thất bại và chúc mừng chiến thắng của ông Lee Jae Myung.

"Tôi khiêm tốn chấp nhận ý nguyện của người dân. Tôi xin gửi lời chúc mừng đến ứng cử viên Lee Jae-myung. Tôi sẽ không bao giờ quên sự ủng hộ và động viên to lớn mà người dân dành cho tôi".

Ông Kim Moon-Soo - Ứng cử viên đảng Quyền lực Nhân dân

Phát biểu trước những người ủng hộ tụ tập bên ngoài tòa nhà quốc hội, ông Lee cũng cho biết ông sẽ không quên nhiệm vụ là phải đoàn kết người dân.

"Tôi sẽ cố gắng hết sức để hoàn thành những trách nhiệm và nhiệm vụ to lớn được giao phó để không làm trái với kỳ vọng của người dân Hàn Quốc. Cảm ơn các bạn".

Ông Lee Jae-myung - Ứng cử viên đảng Dân Chủ

Nhiều cử tri hy vọng cuộc bầu cử sẽ khép lại nhiều tháng hỗn loạn sau lệnh thiết quân luật gây sốc do cựu lãnh đạo Yoon Suk Yeol áp đặt trong thời gian ngắn và nền kinh tế sẽ được phục hồi.

"Tôi hy vọng sẽ thấy hệ thống chăm sóc trẻ em và hỗ trợ gia đình có hai nguồn thu nhập cao hơn. Các chính sách thực sự cho phép chúng ta nuôi dạy con cái một cách an tâm và làm việc mà không bị căng thẳng quá mức. Các biện pháp này phải vượt ra ngoài những lời hứa trong chiến dịch. Tôi hy vọng chính quyền này sẽ thực hiện chúng một cách triệt để và hiệu quả hơn bất kỳ chính quyền nào trước đây."

Người dân thành phố Seoul

Kỳ vọng ổn định và khôi phục đất nước

Ngay sau khi Ủy ban bầu cử Hàn Quốc công bố kết quả cuộc bầu cử vào sáng nay, Tổng thống đắc cử Lee Jae-myung đã tuyên thệ nhậm chức cho một nhiệm kỳ duy nhất, trọn vẹn kéo dài năm năm mà không cần giai đoạn chuyển tiếp thông thường là hai tháng. Trong thông điệp chiến thắng, ông Lee cam kết vực dậy nền kinh tế và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người dân, khôi phục niềm tin của công chúng.

Sáng nay, Tổng thống đắc cử Hàn Quốc, ông Lee Jae-myung đã tuyên thệ nhậm chức tại tòa nhà Quốc Hội ngay sau cuộc bỏ phiếu sớm diễn ra vào hôm qua, 3/6. Trong bài phát biểu nhậm chức, Tổng thống Lee cam kết khôi phục nền dân chủ, đoàn kết xã hội và phục hồi kinh tế.

"Tôi sẽ hoàn thành sứ mệnh xây dựng xã hội nơi nền dân chủ được khôi phục, người dân được tôn trọng như chủ thể đất nước, và tất cả cùng sống trong tinh thần hợp tác, đoàn kết".

Ông Lee Jae-myung, Tân Tổng thống Hàn Quốc

Ông Lee Jae-myung cũng đã nhận được lời chúc mừng từ nhiều nhà lãnh đạo thế giới. Ngoại trưởng Mỹ, Marco Rubio đã gửi lời chúc mừng và bày tỏ hy vọng được hợp tác với tân tổng thống của Hàn Quốc. Ngoại trưởng Mỹ cho biết trong một tuyên bố rằng liên minh giữa Washington và Seoul là vững chắc với các giá trị chung và mối quan hệ kinh tế sâu sắc. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi gửi lời chúc tốt đẹp nhất tới Tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung và bày tỏ mong muốn tăng cường quan hệ đối tác chiến lược giữa hai quốc gia. Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba cũng gửi lời chúc mừng tới ông Lee Jae-myung đắc cử và nhấn mạnh rằng Nhật Bản và Hàn Quốc là những nước láng giềng quan trọng để hợp tác như những đối tác trong nhiều nhiệm vụ khác nhau của cộng đồng quốc tế".

Ngay sau lễ nhậm chức, tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung bắt đầu bổ nhiệm các thành viên chủ chốt trong nội các. Trọng tâm sẽ là nhân vật được chọn làm chánh văn phòng tổng thống, thủ tướng và giám đốc Cơ quan Tình báo Quốc gia.

Ông Lee Jae-myung dự kiến cũng sẽ bắt tay ngay vào các biện pháp cứu vãn nền kinh tế với việc thành lập một lực lượng đặc nhiệm kinh tế khẩn cấp. Một gói ngân sách bổ sung trị giá hơn 30 nghìn tỷ won (tương đương 22 tỷ USD) có thể được đề xuất ngay trong tháng Bảy. Mặc dù dự báo nguồn thu thuế sẽ tiếp tục thiếu hụt năm thứ ba liên tiếp, nhưng chính quyền mới vẫn cho rằng kích thích tài khóa là cần thiết để thúc đẩy tăng trưởng.

Nếu ngân sách bổ sung được thông qua, nhiều khả năng sẽ bao gồm các biện pháp xóa nợ hoặc giảm nợ cho các khoản vay doanh nghiệp nhỏ trong đại dịch. Đầu tư vào cơ sở hạ tầng xã hội, các lĩnh vực có hiệu ứng lan tỏa cao, cũng dự kiến được tăng cường.

Một chính sách mang dấu ấn cá nhân của ông Lee là mở rộng phát hành “phiếu quà tặng khu vực”, tức là các loại phiếu mua hàng được bán cho người dân với mức chiết khấu khoảng 10%, phần chênh lệch sẽ do chính quyền trung ương hoặc địa phương chi trả. Nếu chính phủ Trung ương tăng tỷ lệ tài trợ thông qua ngân sách bổ sung, các địa phương sẽ có thể phát hành nhiều phiếu hơn, qua đó kích thích tiêu dùng. Chính quyền cũng đang cân nhắc chi trả một khoản tiền mặt một lần dưới dạng "trợ cấp khôi phục sinh kế", tương tự các khoản đã được phát trong thời kỳ đại dịch.

Về dài hạn, tầm nhìn kinh tế của ông Lee được thể hiện qua khẩu hiệu “3-3-5”: đưa Hàn Quốc trở thành cường quốc AI đứng thứ 3 thế giới, đạt tốc độ tăng trưởng tiềm năng 3%, và lọt top 5 nền kinh tế lớn nhất toàn cầu.

Với trí tuệ nhân tạo (AI) đứng đầu trong 10 cam kết trọng tâm, ông Lee được kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ lĩnh vực này. Các quy định liên quan nhiều khả năng sẽ được nới lỏng, cùng với các cơ chế đặc cách mới. Một vị trí thư ký chính sách AI mới sẽ được thành lập trong phủ Tổng thống, và ngân sách cho phát triển AI sẽ được nâng lên ngang tầm với các nước phát triển. Chính phủ cũng có kế hoạch mua sắm hơn 50.000 chip xử lý đồ họa (GPU) và xây dựng các trung tâm dữ liệu AI. Một quỹ chiến lược quốc gia trị giá 100 nghìn tỷ won dành cho các ngành công nghiệp mũi nhọn như AI, chất bán dẫn và robot cũng sẽ được thành lập, với sự tham gia của khu vực công, tư nhân và các quỹ hưu trí.

Về chính sách lao động, ông Lee dự kiến sẽ nâng tuổi nghỉ hưu lên 65 và thử nghiệm mô hình làm việc 4,5 ngày/tuần tại các tổ chức công. Ông cũng sẽ theo đuổi việc cấm các hợp đồng lương trọn gói. Dự luật có tên gọi không chính thức là “Dự luật phong bì vàng” – từng hai lần thất bại dưới thời cựu Tổng thống Yoon do bị phủ quyết – nay nhiều khả năng sẽ được hồi sinh. Dù các ý kiến phản đối cho rằng dự luật này khuyến khích đình công bất hợp pháp, nhưng ông Lee đã khẳng định trong các buổi tranh luận rằng “dự luật này nhất định phải được thông qua.”

Về bất động sản, chính quyền tân Tổng thống Lee sẽ ưu tiên tăng nguồn cung hơn là kìm hãm giá cả. Các biện pháp chính bao gồm nới lỏng quy trình tái phát triển và tái thiết, cũng như nới lỏng các giới hạn về diện tích sàn và hệ số sử dụng đất. Một phần trong quá trình tái cơ cấu chính phủ, Bộ Kinh tế và Tài chính được dự đoán sẽ không còn giữ vai trò lập ngân sách mà chỉ tập trung vào việc hoạch định và quản lý chính sách kinh tế.

Những kỳ vọng và lo ngại về chính sách kinh tế của tân Tổng thống phản ánh thực tế khó khăn mà ông phải đối mặt. Theo dự báo từ các tổ chức trong và ngoài nước, tốc độ tăng trưởng GDP của Hàn Quốc trong năm nay dự kiến sẽ dưới 1%. Kể từ những năm 1990, Hàn Quốc chỉ có ba lần tăng trưởng ở mức này: -4,9% vào năm 1998 trong khủng hoảng tài chính châu Á, 0,8% vào năm 2009 trong khủng hoảng tài chính toàn cầu, và -0,7% vào năm 2020 khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Nếu chỉ xét về hoàn cảnh kinh tế, ông Lee đang tiếp quản đất nước trong môi trường bất lợi nhất kể từ thời cựu Tổng thống Kim Dae-jung.

Một thách thức trước mắt là bảo vệ nền kinh tế khỏi các cú sốc từ bên ngoài. Xuất khẩu của Hàn Quốc đang chịu áp lực ngày càng lớn từ chính sách thương mại của Mỹ. Sự sụt giảm trong các ngành xuất khẩu chủ lực như chất bán dẫn, ô tô và thép gần như không thể tránh khỏi.

Vào ngày 29/5, BOK đã hạ dự báo tăng trưởng GDP thực tế của nước này vào năm 2025 xuống còn 0,8 phần trăm, so với mức 1,5 phần trăm ước tính vào tháng 2 vừa qua.

Về đối ngoại, năng lực lãnh đạo ngoại giao của ông Lee sẽ đóng vai trò then chốt khi ông bước vào cuộc đàm phán quan trọng đầu tiên với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông cũng đã hứa sẽ duy trì liên minh an ninh Mỹ - Hàn Quốc mà không gây mất lòng Trung Quốc và Nga cũng như hàn gắn quan hệ với Triều Tiên trong khi thúc đẩy phi hạt nhân hóa hoàn toàn, phù hợp với lập trường truyền thống của Đảng Dân chủ của ông.Việc ông có thể khôi phục các kênh đối thoại cấp cao và đạt được nhượng bộ thiết thực nhằm giảm thiểu thiệt hại xuất khẩu hay không vẫn còn là một câu hỏi.

Chiến thắng của ông Lee Jae-myung đánh dấu bước chuyển quan trọng trong chính trường Hàn Quốc. Với cam kết dân chủ, phát triển bền vững và đổi mới công nghệ, ông Lee được kỳ vọng sẽ dẫn dắt đất nước vượt qua thách thức và mở ra giai đoạn ổn định, phát triển mới cho Hàn Quốc.

Minh Nguyệt