Tận dụng EVFTA để khai thác hiệu quả thị trường EU

Tọa đàm “Tận dụng quy tắc xuất xứ trong EVFTA và ý nghĩa đối với doanh nghiệp trong bối cảnh chính sách thuế đối ứng”. (Ảnh: A.N)

Đó là nội dung chính được chia sẻ tại Tọa đàm “Tận dụng quy tắc xuất xứ trong EVFTA và ý nghĩa đối với doanh nghiệp trong bối cảnh chính sách thuế đối ứng”, do Tạp chí Công thương tổ chức ngày 9/10.

Theo bà Trịnh Thu Hiền, Phó Cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương), kể từ khi EVFTA có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đã tăng từ 17,9 tỷ USD năm 2020 lên 51,72 tỷ USD năm 2024. Tỷ lệ cấp giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) ưu đãi theo EVFTA cũng tăng mạnh, từ 14,8% năm đầu lên 35,1% năm 2024 – một bước tiến thể hiện sự chủ động của doanh nghiệp trong việc tận dụng ưu đãi thuế quan.

Đáng chú ý, các ngành hàng có tỷ lệ cấp C/O cao gồm da giày (gần 100%) và thủy sản (84,4%). Riêng dệt may – một ngành có giá trị xuất khẩu lớn vẫn đang nỗ lực cải thiện do yêu cầu quy tắc xuất xứ khá nghiêm ngặt.

“Với 35% kim ngạch được cấp C/O ưu đãi là một con số tích cực, phản ánh xu hướng doanh nghiệp ngày càng nhận thức sâu sắc hơn về vai trò của quy tắc xuất xứ như một chìa khóa mở cánh cửa vào các thị trường FTA” – bà Hiền nhấn mạnh.

Từ góc độ doanh nghiệp, bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội da-giày-túi xách Việt Nam (LEFASO) cũng cho biết, thị trường EU hiện chiếm 24-26% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành. Nhờ EVFTA, các sản phẩm giày thể thao- mặt hàng chủ lực của Việt Nam được hưởng thuế suất 0%, giúp duy trì tăng trưởng ngay cả trong giai đoạn đại dịch.

Tuy nhiên, bà Xuân cũng thẳng thắn chỉ ra thách thức: “EU là thị trường rất khắt khe, yêu cầu kỹ thuật cao với nhiều quy định mới như Đạo luật REACH, Luật Thẩm định chuỗi cung ứng, báo cáo bền vững… Nếu doanh nghiệp không nâng cao nội lực, đầu tư công nghệ và tuân thủ các chuẩn mực xanh, rất khó để tận dụng cơ hội EVFTA”.

Ở lĩnh vực thủy sản, ông Ngô Minh Phương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Việt Trường cho biết nhờ thực thi EVFTA, kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp tăng khoảng 200%, đặc biệt ở các mặt hàng chủ lực có nguồn gốc rõ ràng.

“Chúng tôi tập trung bảo đảm truy xuất nguồn gốc, tuân thủ tiêu chuẩn xuất xứ và hướng tới chứng chỉ carbon để đáp ứng yêu cầu xanh hóa chuỗi cung ứng”, ông Phương chia sẻ.

Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ, kể từ tháng 4/2025, Mỹ đã áp thuế đối ứng từ 10-50% với hơn 180 đối tác thương mại, trong đó có Việt Nam. Mức thuế 20% hiện áp với nhiều mặt hàng của Việt Nam – cao hơn so với một số nước ASEAN, tuy chưa tới mức báo động nhưng đòi hỏi phản ứng chính sách linh hoạt.

“Chính sách thuế đối ứng đang là công cụ lâu dài trong chính sách thương mại mới của Hoa Kỳ. Việt Nam cần vừa đàm phán song phương vừa tăng cường khai thác hiệu quả các FTA hiện có, đặc biệt là EVFTA – trụ cột chiến lược giúp phân tán rủi ro”- ông Đỗ Ngọc Hưng nhấn mạnh.

Cũng theo Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Mỹ vẫn tiếp tục cam kết thu mua, nhập khẩu hàng hóa Việt Nam; đồng thời đánh giá cao năng lực cung ứng và tính minh bạch ngày càng cao của doanh nghiệp Việt.

Bà Trịnh Thu Hiền khuyến nghị: “Mỗi doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu quy tắc xuất xứ của từng thị trường, lưu trữ hồ sơ đầy đủ và chỉ sử dụng nguồn thông tin chính thống để tránh rủi ro. Quy tắc xuất xứ chính là sợi dây nối giữa chính sách thương mại và năng lực sản xuất thực tế”.

Các ý kiến cũng cho rằng, trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động, EVFTA không chỉ là một hiệp định ưu đãi thuế mà còn là bộ công cụ giúp Việt Nam tái cấu trúc chuỗi cung ứng, nâng cao chuẩn mực sản xuất và khẳng định uy tín trên thị trường quốc tế. Việc tận dụng tối đa lợi thế này sẽ giúp doanh nghiệp Việt không chỉ ứng phó hiệu quả với chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ, mà còn khẳng định vị thế trong mạng lưới thương mại toàn cầu.

KIM DUNG