Tấm vé nguyện vọng

Ảnh minh họa.

Trong 3 năm liên tiếp trước đó, mỗi thí sinh đăng ký trung bình khoảng 6 nguyện vọng, năm nay là gần 9 nguyện vọng, tạo nên hiện tượng “bùng nổ” nguyện vọng. Theo các chuyên gia giáo dục, sự gia tăng này phản ánh “cơ hội vào đại học được mở rộng”.

Phần lớn thí sinh đăng ký nhiều nguyện vọng nhằm tăng khả năng trúng tuyển. Thay vì tập trung vào một vài ngành học yêu thích và phù hợp, nhiều em “rải” nguyện vọng vào nhiều trường, nhiều ngành, từ tốp đầu đến tốp dưới, với tâm lý “không vào trường này thì vào trường kia”.

Tuy nhiên, “bùng nổ” nguyện vọng cũng phản ánh những bất ổn mang tính hệ thống, thể hiện tâm lý bất an của thí sinh và phụ huynh trước kỳ thi quan trọng quyết định tương lai. Đây cũng là hệ quả của những bất cập trong tuyển sinh đại học 2025, như: Thay đổi chính sách khi bỏ xét tuyển sớm, đề thi thiếu chuẩn hóa, phương pháp quy đổi điểm chưa rõ ràng, cùng sự rối rắm trong cách thức các trường áp dụng xét tuyển.

Nhiều ý kiến cho rằng bất cập lớn nhất trong mùa tuyển sinh năm nay là phương pháp quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển. Cùng một mức điểm thi, thí sinh có thể được quy đổi thành nhiều mức điểm khác nhau khi xét vào các trường khác nhau, do mỗi trường tự xây dựng bảng quy đổi riêng, không chịu ràng buộc bởi cơ chế điều phối hay chuẩn hóa quốc gia, trong khi thí sinh vẫn bị ràng buộc bởi hệ thống lọc ảo chung.

Sự thiếu nhất quán này tạo ra một “mê cung tuyển sinh”, nơi có thí sinh bị loại không phải vì kém năng lực mà vì thiếu thông tin để lựa chọn chiến lược tối ưu khi điền nguyện vọng. Để phòng ngừa rủi ro, nhiều em đăng ký số lượng lớn nguyện vọng, trải đều theo các nhóm “mơ ước - vừa sức - an toàn” theo lời khuyên của các chuyên gia giáo dục.

Xét về kinh tế, mỗi thí sinh chỉ bỏ vài trăm nghìn đồng cho 10-15 nguyện vọng, nhưng nhân với 7,6 triệu nguyện vọng, tổng lệ phí xét tuyển năm nay đã vượt 114 tỷ đồng. Điều đáng nói, phần lớn khoản chi này không xuất phát từ nhu cầu thực sự, mà từ tâm lý bất an, đăng ký nhiều để “chống trượt”.

Nếu hệ thống tuyển sinh được thiết kế bài bản, đề thi ổn định, phương pháp quy đổi dựa trên cơ sở thống kê vững chắc và dữ liệu được công khai, trung bình mỗi thí sinh chỉ cần 3-5 nguyện vọng. Khi đó, chi phí xã hội sẽ giảm mạnh, niềm tin tăng lên, và người học có thể tập trung vào chất lượng học tập thay vì dồn sức cho “chiến lược” xét tuyển.

Chúng ta vẫn nói đến sự minh bạch, công bằng và tin cậy trong tuyển sinh đại học, nhưng nếu ngành Giáo dục cứ tiếp tục vận hành một hệ thống tuyển sinh không đầy đủ thông tin như năm nay thì người học vẫn phải đặt cược số phận bằng nhiều tấm vé nguyện vọng.

Ngọc Khánh