Tầm nhìn mới, động lực mới phát triển kinh tế Thủ đô

Trung tâm điều hành Nhà máy điện rác Sóc Sơn, dự án xử lý rác thải rắn sinh hoạt và biến thành điện phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô. Ảnh: Đỗ Tâm

Đô thị thông minh, sáng tạo và phát triển xanh

Tại một hội thảo tham vấn ý kiến các chuyên gia kinh tế hàng đầu cả nước nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Thủ đô cao nhất trong năm 2025, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh nhấn mạnh, trong 15 năm gần đây, đã có thời điểm Hà Nội tăng trưởng kinh tế trên 8% như năm 2015, năm 2017. Gần đây nhất, năm 2022, Hà Nội tăng trưởng kinh tế 8,29%, đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế cả nước. Năm 2024, Hà Nội đạt tăng trưởng 6,52% và chỉ tiêu được giao của năm 2025 là từ 8% trở lên.

“Dư địa phát triển, nguồn lực, cơ chế cho tăng trưởng của thành phố vẫn rất lớn. Hà Nội còn có thêm Luật Thủ đô năm 2024 và 2 đồ án quy hoạch lớn, cùng tinh thần mới từ Trung ương, Bộ Chính trị đã lan tỏa tới cán bộ, công chức, người dân, doanh nghiệp Thủ đô”, Chủ tịch UBND thành phố Trần Sỹ Thanh nhận định. Làm thế nào để năm 2025 tăng trưởng kinh tế đạt 8% và những năm tới phấn đấu tăng trưởng hai con số là bài toán lớn với Hà Nội.

Bên cạnh việc làm mới những yếu tố tăng trưởng truyền thống, thành phố Hà Nội đang tìm động lực tăng trưởng mới. Trong đó, các mô hình kinh tế mới được thành phố đặc biệt quan tâm, tạo điều kiện phát triển.

Theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội Hà Nội Lê Ngọc Anh, Hà Nội là một trong những địa phương tiên phong trong xây dựng chính quyền điện tử với kho dữ liệu dùng chung và phát triển đô thị thông minh - nền tảng cho việc phát triển kinh tế số, xã hội số và chính quyền số.

Bên cạnh đó, Hà Nội là một trong hai trung tâm lớn của cả nước về phát triển nhiều mô hình kinh tế chia sẻ ở các lĩnh vực khác nhau. Thành phố cũng nỗ lực tăng doanh thu ngành du lịch bằng việc tổ chức hoạt động kinh tế đêm, đồng thời tận dụng các cơ hội để phát triển thương hiệu thành phố sáng tạo…

“Hà Nội đang hướng đến mục tiêu trở thành một đô thị thông minh, sáng tạo và phát triển xanh trong thời gian tới. Việc kết hợp mô hình kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Mặt khác, thành phố cũng đang đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng sạch đối với giao thông công cộng, như xe buýt điện, xe đạp công cộng để giảm thiểu ô nhiễm không khí và ùn tắc giao thông. Việc xây dựng các khu đô thị xanh, tiết kiệm năng lượng và sử dụng công nghệ tái chế trong xử lý rác thải cũng là một phần của chiến lược phát triển kinh tế xanh”, ông Lê Ngọc Anh nhấn mạnh.

Những năm gần đây, Hà Nội đã chú trọng phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn và quyết tâm đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng chất lượng, hiệu quả, phát triển nhanh và bền vững. Đồng thời, thành phố thực hiện nghiêm các cam kết về bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường Kinh tế và Quản lý công (Đại học Kinh tế Quốc dân), Hà Nội đã đạt sự đồng thuận trong việc hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, hướng tới tăng trưởng xanh, phát triển bền vững.

Có thể kể đến nhiều dự án kinh tế tuần hoàn đang được triển khai, như Nhà máy điện rác Sóc Sơn, Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, hay lồng ghép thực hiện kinh tế tuần hoàn qua một số chương trình như hướng dẫn người dân phân loại và thu gom rác thải nhựa…

Khi triển khai Luật Thủ đô, Hà Nội được các chuyên gia kinh tế nhận định có nhiều cơ hội để phát triển kinh tế tuần hoàn. Các lĩnh vực như thương mại, dịch vụ và du lịch sẽ được đẩy mạnh chuyển đổi, giúp thành phố cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, hướng tới tăng trưởng xanh bền vững.

“Hạt nhân” và sức lan tỏa

Trong suốt chiều dài lịch sử, Hà Nội không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa, xã hội của cả nước, mà còn giữ vai trò trung tâm kinh tế, cực tăng trưởng quan trọng của vùng và quốc gia. Với 8,5 triệu dân, thu ngân sách năm 2024 đạt 514 nghìn tỷ đồng, Thủ đô tiếp tục khẳng định vị thế đầu tàu, dẫn dắt liên kết vùng và lan tỏa động lực phát triển.

Tiến sĩ Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin công nghiệp - thương mại (Bộ Công Thương) nêu, về thế mạnh kinh tế, Hà Nội là đầu tàu tăng trưởng kinh tế của cả nước. Bên cạnh đó, Hà Nội có vị trí đầu mối giao thông thuận lợi để phát triển giao thông đa dạng và kết nối dễ dàng với các tỉnh, thành phố của Vùng đồng bằng sông Hồng, khu vực phía Bắc, cả nước và quốc tế.

Xác định rõ vai trò, trách nhiệm của Thủ đô đối với quá trình phát triển Vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước, Hà Nội hiện đang từng bước hiện thực hóa Quy hoạch Thủ đô và điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội để tạo lập không gian phát triển mới, chú trọng các liên kết phát triển vùng và tạo lập nguồn lực mới từ nguồn tài nguyên nhân văn, tài nguyên số...

Bên cạnh đó, triển khai Luật Thủ đô năm 2024, thành phố sẽ phát huy tối đa các đột phá về thể chế, chính sách đặc thù, vượt trội để khai thác, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực và lợi thế so sánh của Hà Nội; sớm đưa Hà Nội trở thành hạt nhân, là động lực phát triển của Vùng Thủ đô và cả nước theo định hướng Quy hoạch tổng thể Quốc gia.

Công trường thi công đường dẫn cầu Tứ Liên. Ảnh: Quang Thái

Những dấu mốc quan trọng trong năm 2025 là Hà Nội đã khởi công dự án đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường hai đầu cầu (từ nút giao với đường Nghi Tàm đến nút giao với đường Trường Sa) và Dự án đầu tư xây dựng cầu Ngọc Hồi và đường dẫn hai đầu cầu để kết nối với tỉnh Hưng Yên.

Những cây cầu này sẽ tạo thuận lợi kết nối trung tâm thành phố Hà Nội với các tỉnh Hưng Yên, Thái Nguyên, kết nối với Trung tâm Triển lãm Việt Nam và tuyến đường từ sân bay Gia Bình về trung tâm thành phố, cũng như góp phần phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội và Vùng Thủ đô.

Thời gian tới, Hà Nội sẽ tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cấp bách là thiết lập lại hệ thống hạ tầng kết nối đa dạng, không chỉ là đường vành đai, cao tốc, mà cần một tầm nhìn dài hạn về mạng lưới giao thông tích hợp Vùng Thủ đô, bao gồm: Đường sắt đô thị kết nối vệ tinh với vùng trung tâm và các tỉnh lân cận; hệ thống logistics liên kết các hành lang kinh tế phía Bắc; hạ tầng số kết nối chính quyền với doanh nghiệp và người dân.

Với vai trò là trung tâm Vùng Thủ đô, Hà Nội sẽ thực hiện các chương trình hợp tác liên tỉnh về logistics, giáo dục, chuyển đổi số, du lịch, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn… trong bối cảnh hành chính - kinh tế mới, nơi Hà Nội trở thành hạt nhân kiến tạo hệ sinh thái vùng phát triển chung.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, thành phố đã và đang xác định tầm nhìn mới, tư duy mới toàn cầu, tư duy Thủ đô và hành động Hà Nội. Cộng đồng doanh nghiệp và người dân cùng kiến tạo một mô hình phát triển mới năng động, sáng tạo, bao trùm và bền vững. Hà Nội không chỉ phát triển cho chính mình mà còn dẫn dắt sự cất cánh toàn Vùng Thủ đô, thúc đẩy sự phát triển của miền Bắc và cả nước trong kỷ nguyên mới.

Bảo Hân