Tái hiện lịch sử hào hùng của dân tộc qua những trang sách

Hồi ức phong phú của “người cầm cờ”

Mở đầu bộ sách là hồi ức sống động, giàu cảm xúc từ chính những con người đã gánh vác sứ mệnh lãnh đạo cách mạng trong những năm tháng tuổi đời còn rất trẻ. Người đọc sẽ thấy được sự trong sáng, hồn nhiên của tuổi thanh xuân hòa quyện cùng lý tưởng lớn lao, khát vọng giải phóng dân tộc, dựng xây một tương lai mới. Vì thế, những trang hồi ký không chỉ tái hiện các sự kiện lịch sử với tư liệu quý giá mà còn là dòng chảy của tinh thần dấn thân, của ngọn lửa niềm tin cháy bỏng, của sự hiến dâng nhiệt thành cho Tổ quốc.

Đó là những ký ức chân thật của đồng chí Hoàng Quốc Việt, Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Nguyễn Quyết, Thượng tướng Trần Văn Trà, Trần Đăng Ninh... Những tên tuổi đã khắc ghi trong lịch sử không chỉ bằng đường lối cách mạng sáng suốt, bằng hành động quả cảm mà còn qua những trang viết giàu lý tưởng và chứa chan tình yêu nước.

Một số cuốn sách trong bộ sách “Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9”.

Hồi ký “Hai lần vượt ngục” của Trần Đăng Ninh kể lại hành trình vượt ngục tù thực dân Pháp, nơi những tù nhân chính trị phải chịu đủ cực hình với những thủ đoạn “mỹ miều” nhưng thực chất tàn bạo như “nhảy đầm”, “đi tàu thủy”... Trong hồi ức ấy còn thấp thoáng hình ảnh nhiều cán bộ ưu tú của cách mạng như Đỗ Mười, Trần Tử Bình, Lê Trọng Nghĩa, Lê Tất Đắc, đặc biệt là Hoàng Văn Thụ với những lời nhắn gửi như ngọn lửa niềm tin: “Chết thì thôi chứ đừng quên Tổ quốc đấy!”.

Tác phẩm “Hà Nội Tháng Tám” của Đại tướng Nguyễn Quyết mang đến góc nhìn của người trực tiếp chỉ huy lực lượng vũ trang trong lòng đô thị, với những chi tiết giàu xúc cảm về lòng dân, khí thế cách mạng và những chỉ đạo quyết liệt để giành chính quyền: “Ngay từ sáng sớm, Hà Nội bừng lên một màu cờ đỏ. Nhân dân Hà Nội lại xuống đường. Ngày 19-8 xuống đường khởi nghĩa thắng lợi. Hôm nay xuống đường mừng ngày hội độc lập. Chưa bao giờ người Hà Nội xuống đường đông như thế... Dòng thác người lại một lần nữa cuồn cuộn chảy về Quảng trường Ba Đình”...

Mỗi trang hồi ký, mỗi dòng ghi chép từ người trong cuộc đều như một nhịp cầu nối dài, giúp bạn đọc hôm nay không chỉ tái hiện được những chặng đường cách mạng đầy gian khổ, hiểm nguy mà còn cảm nhận rõ rệt hơi thở sục sôi của một thời đại, nơi tuổi trẻ không chỉ biết yêu nước trong lời nói, mà dám sống, dám dấn thân, dám hy sinh trọn vẹn vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Nhiều đánh giá, phân tích, thông tin chuyên sâu

Cùng với các hồi ức lịch sử, hành trình 80 năm dựng xây đất nước còn được phản ánh chân thực qua nhiều công trình nghiên cứu, tổng kết, tổng thuật, ghi chép chuyên sâu giúp người đọc hiểu sâu sắc hơn về những gian khó đã vượt qua, những thắng lợi vẻ vang đã giành được, cũng như bước phát triển mạnh mẽ để xây dựng một đất nước ngày càng giàu đẹp, phồn vinh.

Đó là các cuốn sách: “Vũ trang quần chúng cách mạng xây dựng Quân đội nhân dân” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp; “Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội năm 1945-Giá trị lịch sử và hiện thực” của nhiều tác giả; “Cách mạng Tháng Tám 1945” của Viện Chiến lược và Lịch sử quốc phòng Việt Nam; “Hồ Chí Minh-Người dẫn dắt dân tộc Việt Nam từ đêm trường nô lệ đến mùa thu độc lập 1945” do PGS, TS Vũ Như Khôi chủ biên; “Những chiến khu với Tổng khởi nghĩa Tháng 8 năm 1945” của Đại tá, TS Dương Đình Lập...

Các cuốn sách cung cấp cho người đọc một khối lượng tư liệu phong phú, đồ sộ, được trình bày khoa học, có hệ thống, vừa chi tiết vừa chặt chẽ. Không chỉ dừng lại ở việc đưa ra những con số, sự kiện, tư liệu lịch sử, các tác phẩm còn kết nối quá khứ và hiện tại thông qua mạch nguồn truyền thống đánh giặc giữ nước, qua những kinh nghiệm quý báu của cha ông. Ví như trong “Vũ trang quần chúng cách mạng xây dựng Quân đội nhân dân”, Đại tướng Võ Nguyên Giáp viết: “Bí quyết thành công của dân tộc ta hồi thế kỷ XIII, ở thế kỷ XX, cũng như trong toàn bộ lịch sử chiến đấu thắng lợi chống những thế lực xâm lược lớn mạnh hơn mình để sống còn và phát triển, là dựa vào tinh thần yêu nước của toàn dân, phát huy sức mạnh của cả nước, động viên toàn dân tộc đứng dậy, cả nước chung sức, toàn dân đánh giặc, tiến hành khởi nghĩa toàn dân và chiến tranh nhân dân, lấy Quân đội và lực lượng vũ trang quần chúng làm nòng cốt”.

Cảm xúc về quê hương, đất nước trên những trang văn

Trong bộ sách về chặng đường 80 năm lịch sử dân tộc, còn có những tiểu thuyết, trường ca dày dặn, được thai nghén và viết nên từ mạch nguồn cảm hứng bất tận của độc lập, tự do. Đó có thể là những áng văn, vần thơ đã nhiều lần được tái bản, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, trở thành ký ức chung của cả cộng đồng như “Đối thoại trong đêm” của Nguyễn Chí Trung; “Lõm” của Sơn Tùng; “Đất nước hình tia chớp” của Trần Mạnh Hảo... Hay những cuốn sách chứa chan cảm xúc tươi mới được viết lên như “Sáng mãi ngọn lửa rừng Trần Hưng Đạo” của Hoàng Quảng Uyên; “Rừng Việt Bắc” của Lê Toán; “Tiếng chim rừng và đất lửa Tây Ninh” của Châu La Việt...

Trong từng trang sách, người đọc bắt gặp không chỉ bóng dáng của một thời lửa đạn, những năm tháng trường kỳ kháng chiến mà còn cảm nhận rõ hơi thở của thời đại, khát vọng sống, khát vọng cống hiến của một dân tộc. Những trang văn đã đưa người đọc đi từ núi rừng Việt Bắc đến thủ đô rực rỡ cờ hoa ngày độc lập, từ thành phố ven sông Hàn buổi đầu kháng chiến đến Sài Gòn, Tây Ninh rực lửa chiến trường... Đúng như câu thơ của Châu La Việt viết trong trường ca “Tiếng chim rừng và đất lửa Tây Ninh” khắc họa: “Hôm nay tôi về lại Tây Ninh/ Căn cứ xưa với rất nhiều chim hót/ Rừng tươi xanh như mùa xuân bát ngát/.../ Nhớ bao người vì quê ta chiến đấu/ Tên họ mãi còn với đất nước quê hương/ Tên họ trong lòng nhân dân yêu dấu/ Đất lửa Tây Ninh và tiếng chim rừng”.

NGUYÊN AN