Tái cấu trúc chuỗi cung ứng: Cơ hội thay đổi cuộc chơi cho hàng gia dụng Việt

Áp lực thị trường và vận hành

Ngành gia dụng quốc tế vốn là sân chơi khốc liệt. Trước đây, phần lớn đơn hàng gia công trong ngành gia dụng quốc tế được dịch chuyển sang Trung Quốc, khiến doanh nghiệp Việt chịu áp lực nặng nề về chi phí nhân công, nguyên liệu và cạnh tranh chất lượng.

Các doanh nghiệp Việt gặp nhiều áp lực từ yêu cầu của các thị trường và chi phí vận hành. Ảnh: TL

Người mua còn thường xuyên thay đổi nguồn cung nếu thuế quan, logistics hoặc điều kiện thị trường biến động.

Tuy nhiên, trong làn sóng tái định hình chuỗi cung ứng hậu Covid, cùng với căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, các thương hiệu toàn cầu đang tìm kiếm điểm đến mới ngoài Trung Quốc.

Đây chính là “cửa sổ vàng” cho ngành gia dụng Việt Nam, nếu biết tận dụng lợi thế sản xuất, chuẩn hóa tiêu chuẩn quốc tế và định hình thương hiệu riêng.

Dẫu vậy, xu hướng chuyển dịch trên cũng tạo ra nhiều áp lực mới cho doanh nghiệp Việt. Cụ thể, chi phí tiếp cận buyers mới, phát triển mẫu mã – bao bì theo quy cách từng nước, hay sự khác biệt về màu sắc, kiểu dáng giữa các thị trường cũng khiến doanh nghiệp đau đầu. Với đối tác mới, rủi ro thanh toán và biến động đơn hàng vẫn là mối lo thường trực.

Nhiều doanh nghiệp cho biết, họ phải cân nhắc rất kỹ mỗi khi nhận đơn hàng mới, đặc biệt từ khách chưa hợp tác lâu dài. Rủi ro thanh toán hay thay đổi quy định nhập khẩu có thể làm đứt gãy cả kế hoạch sản xuất.

Theo đại diện Điện Gia Dụng Hòa Phát, doanh nghiệp này chỉ tập trung vào sản phẩm có sức tiêu thụ ổn định toàn cầu, không chạy theo xu hướng ngắn hạn. Sự bền vững của đơn hàng quan trọng hơn tốc độ tăng trưởng tức thời.

Các doanh nghiệp Việt ngày càng chủ động hơn trong việc phát triển sản phẩm thay vì chỉ sản xuất theo đặt hàng.

Những mặt hàng có nhu cầu bền vững – như tủ đông, tủ lạnh, hộp đựng thực phẩm, chăn ga gối đệm – được ưu tiên nghiên cứu. Trong khi đó, những sản phẩm “ngách” như máy lọc nước, máy lọc không khí hay thùng rác thông minh chỉ phù hợp ở một số thị trường, buộc nhà sản xuất cân nhắc kỹ để tối ưu nguồn lực.

Cuộc đua “xanh” là tấm hộ chiếu

Trước những khó khăn đó, nhiều công ty cho hay, việc "xanh hóa sản phẩm và đa dạng hóa thị trường là "tấm hộ chiếu" bắt buộc. Doanh nghiệp đã đưa vào sản xuất nhựa tái sinh đạt chứng chỉ quốc tế, nhựa tự phân hủy, vật liệu gỗ hoặc cao su có nguồn gốc được chứng nhận FSC, bên cạnh là các chứng chỉ chất lượng khắt khe như ISO 9001, BSCI, SMETA...

Theo các doanh nghiệp, "xanh hóa" và đa dạng thị trường là điều kiện tiên quyết cần phải đạt được trước làn sóng tái định hình chuỗi cung ứng hậu Covid. Ảnh: Hòa Phát

“Khách hàng quốc tế quan tâm rất nhiều tới môi trường và độ an toàn của sản phẩm. Chứng chỉ giúp chúng tôi củng cố uy tín, ký kết hợp đồng dễ hơn,” bà Nguyễn Thị Hồng, Trưởng phòng Kinh doanh quốc tế Công ty Nhựa Hiệp Thành, chia sẻ.

Theo Bộ Công Thương, việc đa dạng hóa thị trường là chìa khóa để xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng hai con số. Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất, đồng thời Mexico, Canada, các nước châu Phi, Nam Mỹ, Đông Nam Á đang nổi lên như “bệ phóng” mới.

Câu chuyện ngành gỗ là ví dụ điển hình. Theo thống kê, cứ 10 sản phẩm gỗ trong gian bếp gia đình Mỹ, có tới 4 món đến từ Việt Nam. Thành công này nhờ vào sự linh hoạt của doanh nghiệp trong việc điều chỉnh thiết kế, nội địa hóa thành phần sản xuất và thậm chí tính đến khả năng đặt dây chuyền ở nước thứ ba hoặc ngay tại Mỹ để tránh rủi ro thuế quan.

Sự chủ động này giúp giảm phụ thuộc vào vài thị trường truyền thống và mở rộng “bản đồ” xuất khẩu, từ Nhật, Úc, Dubai, Singapore, Myanmar đến Pakistan, Indonesia, Mexico, Brazil.

Không chỉ dừng lại trong nhà xưởng, doanh nghiệp gia dụng đang tận dụng mạnh mẽ các kênh xúc tiến thương mại như hội chợ, sự kiện kết nối buyers, thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, hay nền tảng thương mại điện tử. Đây là “cánh tay nối dài” giúp hàng Việt tiếp cận nhanh với các chuỗi bán lẻ, giảm chi phí mở đường và nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới.

“Nhờ các sự kiện kết nối, chúng tôi gặp được buyers lớn chỉ trong vài ngày, thay vì mất hàng tháng tìm cách tiếp cận từng quốc gia,” đại diện Công ty Vinabedding cho biết.

Dù công nghệ, chứng chỉ hay thị trường có thay đổi, yếu tố con người vẫn là “trụ cột”. Các doanh nghiệp trong ngành đều đánh giá đầu tư nhân lực là chiến lược dài hạn để duy trì sáng tạo, tăng sức cạnh tranh và vượt qua biến động.

“Nhân sự tốt giúp doanh nghiệp đứng vững trước thử thách. Sự ham học hỏi, đổi mới liên tục là chìa khóa để vượt qua mọi trở ngại,” đại diện Vinabedding nhấn mạnh.

Ngành gia dụng Việt đang chuyển mình từ sản xuất thuần túy sang xây dựng thương hiệu, từ giá rẻ sang giá trị gia tăng, từ vật liệu truyền thống sang giải pháp xanh. Nhiều chuyên gia cho rằng, khi biết kết hợp chuẩn hóa sản phẩm, mở rộng thị trường, tận dụng xúc tiến thương mại và đầu tư con người, hàng gia dụng Việt hoàn toàn có thể tiến xa, khẳng định chỗ đứng vững vàng trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Gia Nghi