Sức sống mới trên vùng đất đá Phú Vinh

11/16ha đất chuyên canh sầu riêng của nông dân Hoàng Đức Dũng (ngụ ấp 7, xã Phú Vinh) cho tổng doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm. Ảnh: Đoàn Phú

Người thì xếp, gom đá thành hàng, đống tạo đất trống cho cây đâm rễ, vươn cành. Người thì chôn đá lại dưới đất, do quá trình canh tác đá lộ thiên lấn át cây trồng.

Chinh phục đá

Để chinh phục khu đất đá rộng trên 2ha trồng chuối cấy mô như hiện nay, ông Lý A Sầu (ngụ ấp 5, xã Phú Vinh) đã cùng cha của ông bỏ ra biết bao công sức, không thể ước lượng được.

Ông Lý A Sầu nhớ lại: Sau khi khai phá được đất, đồng bào dân tộc Hoa, Tày, Nùng… bắt đầu trồng lúa, thuốc lá, hoa màu (bắp, đậu, bầu, bí…), chuối truyền thống (mốc, cau, bom) làm lương thực giải quyết cái ăn và bán ra thị trường để có tiền mua nhu yếu phẩm. Sau một thời gian, nông dân mới bắt đầu chuyển sang cây trồng khác như: điều, cà phê, tiêu, cây ăn trái.

Ông Lý A Sầu bộc bạch: Do bộ rễ của cây thuốc lá, hoa màu ăn trên bề mặt nên dễ dàng bám vào vách đá để sinh trưởng, hút sương trời phát triển. Riêng với cây công nghiệp dài ngày như: cà phê, tiêu, điều, chuối… thì cần một khoảng không gian nhiều đất thịt để dưỡng cây, trái trong nhiều năm. Chính vì vậy, gia đình ông phải xếp đá thành tường bao quanh rẫy, gom lại thành ụ to, hoặc lấp vào các hố trũng, giúp cây trồng có được nhiều đất để đứng vững, không ngã đổ khi gặp gió bão.

Đây là cách dọn đá sau khi khai hoang đất sản xuất của phần lớn nông dân đồng bào dân tộc Hoa và các dân tộc anh em khác như: Tày, Nùng, Dao… khi chọn vùng đất đá tại địa bàn xã Phú Vinh lập nghiệp. Tuy nhiên, sức người có hạn, đá lộ thiên luôn thách thức nhà nông siêng năng, đá không “ngần ngại” nổi lên bề mặt sau mỗi mùa vụ sản xuất. Để chinh phục đá, nông dân nơi đây vẫn kiên trì xếp dọn cho gọn, dù tiêu tốn rất nhiều công sức khi chưa có máy móc hỗ trợ.

Nông dân Hoàng Văn Phìn (ngụ ấp Suối Soong 2, xã Phú Vinh) kể: Ở tuổi 15-16, ông đủ sức tự mình nhấc những viên đá nặng 50kg đặt ngay ngắn theo những bờ rẫy, hoặc lăn những khối đá nặng trên 100kg sang vị trí có lợi cho cây trồng mà không cần người phụ giúp. Để có được 1,7ha đất rẫy như bây giờ, trong quá trình khai hoang, nhiều công cụ lao động như: rựa, xà beng, cuốc của ông bị gãy cán, lưỡi trong quá trình phát dọn rẫy, di dời đá.

Là thế hệ trẻ, ông Lê Hồng Sơn (ngụ ấp 6, xã Phú Vinh) đã có cách dọn đá mới sau bao ngày suy ngẫm. Kinh nghiệm của ông Sơn là dùng máy móc đào sâu và rộng từ 1-2m theo giữa các hàng dự định trồng cây. Sau đó, ông dùng máy móc “lùa” tất cả đá dư thừa xuống hố. Đất thịt trong quá trình móc rãnh dư thừa, ông dùng bón vào nơi dự định trồng cây, gốc cây. Như vậy, cây vừa có thêm đất thịt để phát triển, mặt bằng của đất không bị thay đổi (cao, thấp so với địa hình đất trước đó); đồng thời, tạo ra được các đường rãnh tiêu nước ngầm rất tốt vào mùa mưa.

Đá mãi nở hoa

Xã Phú Vinh được nhập từ 2 xã Phú Vinh và Phú Tân (huyện Định Quán cũ) khi cả nước thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Toàn xã có 15 ấp với dân số 6 ngàn hộ, 31 ngàn nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc Hoa và các dân tộc thiểu số anh em như: Tày, Nùng, Châu Mạ, Dao… chiếm tỷ lệ đến 72% dân số toàn xã. Đời sống kinh tế, thu nhập của người dân tại địa phương chủ yếu dựa vào nông nghiệp, nuôi thủy sản, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ.

Với diện tích tự nhiên trên 69km2, trong đó đất sản xuất nông nghiệp, nuôi thủy sản chiếm trên 80%, cùng với cảnh quan tự nhiên như: thác Ba Giọt, Hang Dơi, các hồ, suối tự nhiên…, nông dân xã Phú Vinh có nhiều lợi thế trong việc xây dựng mô hình trồng trọt kết hợp với chăn nuôi và phát triển du lịch, dịch vụ.

Nông dân Hoàng Đức Dũng (ngụ ấp 7, xã Phú Vinh) cho biết: “Với 16ha đất của gia đình và thuê từ nhiều nông dân khác, tôi tập trung chuyên canh sầu riêng để thuận lợi cho việc chăm sóc, thu hoạch và tiêu thụ. Vườn rộng, lại có địa thế được bao bọc bởi một nhánh sông Đồng Nai nên tôi sẵn sàng hợp tác với người có tiềm lực vốn, kinh nghiệm đầu tư du lịch khai thác tối đa tiềm năng từ vườn cây, vị thế khu đất hiện có để sinh lợi thêm”.

Cùng với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, người dân trên địa bàn xã Phú Vinh thêm kỳ vọng, nỗ lực cùng chính quyền bắt đá “nở hoa” thơm, tạo cây ngon, trái ngọt để làm giàu cho chính gia đình mình; đồng thời, mời gọi bạn bè phương xa đến đầu tư, thưởng lãm phong cảnh hữu tình nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, giúp dân giàu, địa phương mạnh.

Đoàn Phú