Sức sống kỳ lạ của báo in Ấn Độ giữa làn sóng số hóa

Báo in buổi sáng mang hơi thở của làng quê

Theo báo cáo mới nhất của tổ chức xếp hạng tín nhiệm CRISIL Ratings, báo in địa phương tại Ấn Độ được dự báo sẽ tăng trưởng 8 - 9% về doanh thu trong năm tài chính 2024 - 2025. Đây là một con số đáng chú ý trong bối cảnh nhiều quốc gia trên thế giới đang chứng kiến sự suy giảm mạnh mẽ của báo in.

Nhiều người Ấn Độ vẫn giữ thói quen đọc báo giấy vào mỗi buổi sáng.

Thực tế hiện nay, nhiều cộng đồng dân cư ở Ấn Độ chưa được tiếp cận đầy đủ Internet, hoặc đơn giản vẫn giữ thói quen đọc báo giấy vào mỗi buổi sáng như một nghi thức văn hóa. Thêm vào đó, các ấn phẩm báo in bằng tiếng Hindi, Marathi, Bengali, Tamil hay Telugu… đều gắn liền với đời sống, tâm tư và ngôn ngữ của cộng đồng địa phương. Tại nhiều bang, đặc biệt là vùng nông thôn và các thị trấn nhỏ, việc đọc báo giấy mỗi sáng vẫn là một thói quen khó bỏ, là khoảnh khắc để người dân tiếp nhận thông tin, bình luận thời sự và kết nối với những người xung quanh.

Nhật báo tiếng Hindi Dainik Bhaskar có lượng phát hành lớn nhất tại Ấn Độ với mạng lưới phân phối trải khắp 12 bang, từ Madhya Pradesh đến Rajasthan đã biết tận dụng dữ liệu địa phương để cá nhân hóa nội dung theo từng vùng - một chiến lược giúp họ duy trì tính gần gũi của báo chí. Hay như nhật báo Dainik Jagran sử dụng mô hình phát hành chọn lọc tại các huyện nhỏ ở bang Uttar Pradesh, tức là mỗi vùng được phát hành một phiên bản báo in riêng, có nội dung phù hợp hơn với đời sống dân sinh. Việc này không chỉ giúp tăng lượng phát hành mà còn củng cố mối quan hệ giữa báo chí và cộng đồng địa phương - điều báo mạng khó có thể thay thế.

Ở bang miền Nam Kerala, tờ Malayala Manorama Daily xuất bản bằng tiếng Malayalam vẫn giữ vai trò là tờ báo có ảnh hưởng sâu rộng nhất trong khu vực nhờ vào việc xây dựng được mối quan hệ cảm xúc với độc giả, không chỉ qua tin tức, mà còn qua chuyên mục giáo dục, y tế, đời sống và các chiến dịch xã hội. Năm 2023, tờ báo này đã khởi động một chiến dịch thúc đẩy phong trào đọc báo trong trường học, góp phần “trồng lại thói quen đọc” cho thế hệ trẻ.

Báo in địa phương được dự báo sẽ tăng trưởng 8 - 9% trong năm tài chính 2024 - 2025. Ảnh: Business Today.

Còn tại bang Bengal, nhật báo tiếng Bengali Anandabazar Patrika duy trì lượng phát hành lớn nhờ chất lượng biên tập nghiêm túc và mạng lưới phân phối mạnh mẽ. Trong khi đó, các ấn phẩm như Eenadu (tiếng Telugu) hay Dinamalar (tiếng Tamil) tiếp tục chứng minh sức hút của báo in với độc giả nói hai thứ tiếng này, bất chấp sự bành trướng của nền tảng số…

Tổng biên tập tờ The Print, nhà báo kỳ cựu Shekhar Gupta từng nhận định rằng, báo in địa phương không chỉ là nơi cung cấp thông tin mà còn là một hình thái của quyền lực mềm, nơi ngôn ngữ, bản sắc và cộng đồng được kết nối qua từng trang báo. Trong khi đó, TS Sevanti Ninan - nhà nghiên cứu truyền thông độc lập thì viết: “Báo in Ấn Độ không bao giờ chỉ là việc của tin tức, mà còn là chuyện của cộng đồng, của niềm tin và của quyền được gìn giữ bản sắc văn hóa, ngôn ngữ”.

Mô hình tài chính tỉnh táo cùng sức hút của quảng cáo tin cậy

Nói đến sự hồi sinh của báo in ở Ấn Độ, không thể không nhắc đến yếu tố quản trị tài chính vững vàng. Theo CRISIL Ratings, phần lớn các nhà xuất bản này không vay nợ nhiều, có cấu trúc chi phí tinh gọn và sẵn sàng đầu tư vào công nghệ in ấn hiện đại khi cần thiết. Khi đã kiểm soát tốt chi phí, đồng thời nắm rõ thói quen đọc báo và lịch phát hành phù hợp từng vùng, một số báo còn vận hành hệ thống phát hành bán lẻ độc lập, không lệ thuộc quá nhiều vào các kênh phân phối lớn. Thêm vào đó, giá nguyên liệu chính là giấy in hạ đáng kể sau khi đạt đỉnh trong giai đoạn 2022-2023 cũng là một trong những yếu tố quan trọng.

Học sinh tham dự chương trình Giáo dục của tờ The Hindu được tổ chức vào thứ 4 hàng tuần tại Trường trung học Viswa Bharathi, thành phố Gudivada, bang Andhra Pradesh. Ảnh: Arrangement.

Thống kê của CRISIL Ratings chỉ ra rằng, giá giấy in ở Ấn Độ đã giảm gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái, giúp cải thiện đáng kể biên độ lợi nhuận cho các nhà xuất bản.

Bên cạnh đó, sự sống còn của báo in không thể tách rời với nguồn thu quảng cáo vốn từng sụt giảm nghiêm trọng từ sau đại dịch COVID-19. Năm 2023 đánh dấu một bước ngoặt tích cực khi doanh thu quảng cáo báo in tại Ấn Độ tăng gần 11% - mức tăng mạnh nhất kể từ khi COVID-19 bùng phát. Điều gì tạo nên cú hích đó? Câu trả lời nằm ở việc các nhãn hàng bắt đầu nhìn nhận lại sức mạnh của báo in như một phương tiện tiếp cận sâu sắc với người tiêu dùng. Các ngành hàng tiêu dùng nhanh, ô tô, bất động sản, dịch vụ tài chính và giáo dục là những lĩnh vực đổ mạnh ngân sách vào báo in.

Một khảo sát của nhóm Madison Media cho thấy, gần 60% chiến dịch tiếp thị ở các thành phố hạng 2 và hạng 3 ở Ấn Độ vẫn coi báo in là kênh chủ lực. Đặc biệt, trong các mùa lễ hội, quảng cáo báo in đã tăng mạnh. Như mùa lễ Diwali 2023, các tờ báo gồm Times of India, Amar Ujala hay Anandabazar Patrika… đều dày đặc trang quảng cáo từ các thương hiệu lớn như Tanishq, Godrej, LIC và các nhà bán lẻ điện tử như Reliance Digital.

Malayala Manorama Daily phát động cuộc thi đố vui “Đọc & Thắng” dành cho học sinh từ lớp 9 đến lớp 12 để khơi dậy sự quan tâm của giới trẻ đến báo in. Ảnh: InMa.

Điều đáng nói là, quảng cáo trên báo in không chỉ được phục hồi về mặt số lượng, mà còn chuyển mình cả về chất lượng. Nhiều chiến dịch được thiết kế chuyên biệt cho từng khu vực, từng ngôn ngữ, từng tờ báo chứ không còn kiểu quảng cáo chung cho toàn quốc như trước đây. Đây chính là điểm khiến báo in địa phương ở Ấn Độ trở thành kênh phân phối nội dung thương hiệu có sức mạnh tiếp cận sâu.

Trong một khảo sát gần đây của Kantar Media, gần 68% độc giả ở các bang như Bihar, Odisha và Madhya Pradesh cho biết họ "tin tưởng nội dung quảng cáo trên báo in hơn các nền tảng mạng xã hội". Điều đó cho thấy, quảng cáo trên báo in không chỉ là một hình thức tiếp thị, mà còn là một dạng thông điệp được xã hội nhìn nhận qua lăng kính tin cậy.

“Hành trình tiến hóa” của báo in trong kỷ nguyên số

Dù vậy, báo in Ấn Độ cũng không đứng ngoài làn sóng số hóa. Nhiều tòa soạn lớn như The Hindu, Dainik Bhaskar, hay Anandabazar Patrika đã có những bước đi vững vàng trong môi trường kỹ thuật số. Quan trọng hơn cả là việc các nhà xuất bản nhận ra: công nghệ không phải là kẻ thù của báo in mà là công cụ giúp báo in mở rộng biên giới tiếp cận. Những vùng sâu vùng xa, nơi Internet yếu hoặc thói quen đọc truyền thống còn mạnh, vẫn là không gian sống cho báo in. Còn ở các thành phố lớn, mô hình báo in - báo số song hành giúp tờ báo không đánh mất độc giả trẻ đang dần chuyển dịch sang việc đọc báo online.

Báo in được cung cấp miễn phí ở các trường học tại Kerala như một phần của nỗ lực thúc đẩy thói quen đọc trong giới trẻ

Cho đến nay, nhiều tờ báo ở Ấn Độ đã trở thành “thực thể lai kỹ thuật số” như nhật báo uy tín tại miền Nam The Hindu với phiên bản e-paper cập nhật từng giờ, tích hợp cả nội dung video và podcast. Dainik Bhaskar thì đầu tư mạnh mẽ vào chiến lược "digital-first" ở nhiều thành phố, nơi người dân vừa đọc báo in sáng sớm, vừa cập nhật tin nhanh trên ứng dụng di động trong ngày… Và sự chuyển đổi ấy không dừng ở bề mặt công nghệ, mà còn chạm đến cách thức sản xuất nội dung. Tại nhiều tòa soạn, các nhà báo không chỉ viết bài cho trang báo in, mà được đào tạo để xây dựng nội dung đa nền tảng: viết súc tích hơn, kết hợp nhiều hình ảnh, dữ liệu và cả trải nghiệm tương tác với độc giả qua mạng xã hội…

Một xu hướng thú vị khác đang nổi lên là sự gắn kết giữa báo in và bản địa phương hóa nội dung. Tức là: không chỉ dịch chuyển lên nền tảng số, các tờ báo còn học cách “nói ngôn ngữ địa phương” không chỉ bằng chữ, mà bằng văn hóa, hình ảnh, nhịp sống số của từng cộng đồng. Tại Assam, nơi The Sentinel phát hành, phiên bản điện tử không đơn thuần là bản sao của báo in, mà có chuyên mục riêng về đời sống bản địa, các vấn đề dân sinh và video phóng sự song ngữ (tiếng Assamese và tiếng Anh). Ở Tamil Nadu, Dinamalar triển khai mô hình bản tin số dạng “voice briefing” mỗi sáng bằng tiếng Tamil để phục vụ nhóm độc giả cao tuổi ít đọc smartphone nhưng thích nghe tin tức khi đi bộ hoặc uống trà…

Sự chuyển mình này đã giúp báo in Ấn Độ định vị lại vai trò của mình trong xã hội số. Trong một thời đại nơi "ai cũng có thể là người đưa tin", thì báo in, dù dưới hình thức nào, vẫn là điểm tựa cho những chuẩn mực cũ: xác minh thông tin, trình bày có chiều sâu và xây dựng lòng tin qua thời gian. Việc duy trì bản in trong khi làm mới bản số là một lựa chọn chiến lược để bảo vệ ký ức báo chí và tính toàn vẹn của thông tin.

Sông Thương