Sức sống của con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Một tiết mục trong Chương trình nghệ thuật quốc gia đặc biệt “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”. Ảnh: TTXVN

Đổi mới, sáng tạo là một thuộc tính giá trị truyền thống dân tộc, được đặt tiền đề trong tiến trình dựng nước đi đôi với giữ nước mà tổ tiên người Việt đã ngàn năm hun đúc. Với đặc thù điều kiện tự nhiên phức tạp, nhiều giông bão, lũ lụt, hạn hán, giá rét, lại phải luôn đối mặt với giặc xâm lăng; nên người Việt từ ngàn xưa đã đời nối đời hun đúc nhiều đức tính quý báu: Tự chủ, tự lực, tự cường, vươn lên trong mọi hoàn cảnh; cần cù, chăm chỉ, cần mẫn, thông minh, sáng tạo, khát khao dựng xây cuộc sống vật chất khấm khá, đời sống tinh thần tươi vui, lạc quan; sống nhân hòa với thiên nhiên và đồng loại.

Đổi mới, sáng tạo của người Việt trong lịch sử có nghĩa là mưu trí, dũng cảm, đem trí tuệ và tinh thần làm chìa khóa mở ra thời cơ, vận hội lịch sử. Khát vọng là niềm ước mơ lớn tột đỉnh, có cơ sở từ tiền đề lịch sử và thực tế, không viển vông, không duy ý chí, lấy đó làm mục tiêu và động lực cho đổi mới, sáng tạo, cống hiến vì nghĩa lớn dân tộc.

Nhìn lại lịch sử 95 năm có Đảng lãnh đạo, đặc biệt là 80 năm kiến tạo, dựng xây, bảo vệ chế độ dân chủ nhân dân, có thể khẳng định rằng, Đảng ta, nhân dân ta luôn đổi mới, sáng tạo, khát vọng độc lập, tự do, hạnh phúc, trường tồn dân tộc, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Nhờ đó mà lịch sử Việt Nam từ ngày có Đảng, Bác Hồ lãnh đạo đã vững bước đi từ thắng lợi vinh quang này tới thắng lợi vinh quang khác, tiếp nối tương lai trở thành một nước Việt Nam độc lập, tự do, giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc. Đảng, Bác Hồ là biểu tượng cho giá trị đạo đức, văn minh, lãnh đạo bằng sự định hướng giá trị, không mô phỏng, sao chép bất kỳ những điều có sẵn mà biết đúc kết lịch sử, thực tiễn cách mạng, hình thành, hoàn thiện, bổ sung, phát triển chủ thuyết con đường đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với hoàn cảnh lịch sử và điều kiện cụ thể của Việt Nam.

Chủ nghĩa Mác - Lênin là cốt lõi cho đổi mới, sáng tạo trong lãnh đạo cách mạng phát triển không ngừng. Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự chắt lọc có chủ đích, có tính quyết đoán chính trị của một chính đảng nắm quyền lãnh đạo tuyệt đối trên trường chính trị của dân tộc Việt Nam. Minh chứng sáng rõ nhất cho đổi mới sáng tạo của Đảng là quyết định lựa chọn chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng của Đảng, lựa chọn con đường cách mạng vô sản, lựa chọn nhân dân làm lực lượng cách mạng, lấy lợi ích quốc gia, dân tộc và hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu tối thượng. Dựa trên đó để “dĩ bất biến ứng vạn biến” trong đổi mới, sáng tạo phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng.

Khi tiến tới Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945, Đảng đã kiên định mục tiêu đấu tranh giành độc lập, rất mềm dẻo, linh hoạt trong lựa chọn phương thức vận động, tập hợp, giác ngộ quần chúng, có những hình thức đấu tranh sát hợp tình hình, lúc thì công khai, lúc thì bán công khai, khi thì bí mật, lúc thì đặt phản đế lên trước, khi thì đặt dân chủ, dân sinh làm chính, đến khi thời cơ xuất hiện thì phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền mau lẹ, ít đổ máu; trước âm mưu thủ đoạn cướp nước của quân thù thì huy động sức mạnh tổng hợp toàn dân tộc, quyết giữ vững lời thề độc lập. Do luôn phải “lấy yếu chống mạnh”, nên Đảng, Bác Hồ đã biết dựa vào thế trận lòng dân, làm trường lũy vệ quốc, càng đánh, càng mạnh, dùng mưu trí, gan dạ, anh hùng đương đầu với kẻ thù mạnh cả về sức người, sức của. Chiến lược, chiến thuật đánh giặc hết sức mưu lược, khiến cho kẻ thù không thể lường hết, bị động, bất ngờ dẫn đến đổ vỡ chiến lược chiến tranh. Khát vọng độc lập là ngọn lửa tinh thần vô địch, nuôi dưỡng chí khí cách mạng, xả thân vì nước của lớp lớp thế hệ người Việt yêu nước.

Gần 40 năm thực hiện công cuộc Đổi mới thực sự là bản anh hùng ca của đổi mới, sáng tạo, khát vọng Việt Nam tự quyết bước ra khỏi đêm tối và giông tố thời đại lịch sử từ sau sự sụp đổ mô hình chủ nghĩa xã hội Xô Viết. Đổi mới, sáng tạo rõ nét nhất, độc đáo nhất của Việt Nam là sự chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường, nhưng không thả nổi theo thị trường tự do vô chính phủ, mà là một nền kinh tế có sự điều tiết của Nhà nước, đấy là giữ được vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò điều hành vĩ mô của Nhà nước, huy động được sức mạnh tổng hợp của muôn dân.

Từ “Khoán 10” trong nông nghiệp hồi đầu thời kỳ đổi mới, tới việc mở hướng chiến lược cho phát triển kinh tế tư nhân (bằng Nghị quyết số 68-NQ/TƯ ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về "Phát triển kinh tế tư nhân") là bước tiến dài, có tính đột phá trong tư duy chiến lược lãnh đạo phát triển kinh tế của Đảng Cộng sản Việt Nam. Nghị quyết số 68-NQ/TƯ là minh chứng cho đổi mới tư duy chiến lược trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, không còn khoảng cách ngăn chia giữa thành phần kinh tế tư nhân với thành phần kinh tế nhà nước, như sự khơi dòng cho muôn mạch nước ngầm hội tụ nơi “giếng ngọc” làm nên thần khí dân tộc trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết số 57-NQ/TƯ ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” là chìa khóa chính trị, tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, thúc đẩy đổi mới, sáng tạo trong thời đại số hóa, trí tuệ nhân tạo. Mới đây, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TƯ ngày 22-8-2025 về “Đột phá phát triển giáo dục và đào tạo”, cũng sẽ là đòn bẩy cho nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chủ động chuẩn bị con người làm chủ kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Đổi mới, sáng tạo trong kỷ nguyên mới của Việt Nam được khai phóng từ thể chế, cơ chế, chính sách, tiếp thêm động lực bởi mục tiêu 100 năm thành lập Đảng, 100 năm thành lập chế độ mới.

Cho nên, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam không mông lung, trừu tượng mà rất tường minh. Đổi mới sáng tạo gắn với chủ thể là Đảng, Nhà nước và nhân dân. Đảng đổi mới sáng tạo trong hoạch định chủ trương, đường lối, nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng trên tất cả các phương diện chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa, quốc phòng, an ninh, đối ngoại. Đảng lãnh đạo trực tiếp, toàn diện đối với xã hội, đất nước bằng định hướng chính trị, tư tưởng, nhưng không bao biện, làm thay. Nhà nước điều hành vĩ mô đối với phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước thông qua luật pháp, quy phạm. Đảng, Nhà nước là “bà đỡ” cho đổi mới, sáng tạo, khát vọng phát triển. Người dân, doanh nghiệp là chủ nhân đổi mới sáng tạo, là người phát minh ra ý tưởng và thực hiện ý tưởng mới, đồng thời là người trực tiếp được thụ hưởng thành quả phát triển. Như vậy, lợi ích của Đảng không có gì khác ngoài lợi ích của quốc gia, dân tộc, tối thượng là người dân được hưởng độc lập, hòa bình, hạnh phúc. Đổi mới sáng tạo, khát vọng phát triển không phải là khẩu hiệu khích lệ tinh thần trong Đảng, trong nhân dân mà thực sự là động lực tinh thần cách mạng tiến công không ngừng.

Chủ nghĩa xã hội là nấc thang phát triển cao, dựa trên thành quả đổi mới sáng tạo và khát vọng phát triển bền vững, đạt được những giá trị cốt lõi mang bản chất chế độ; hoàn mỹ về sự bảo đảm lợi quyền tối đa cho quốc gia, dân tộc và người dân. Muốn đổi mới, sáng tạo và hiện thực hóa khát vọng dân tộc, mỗi cán bộ, đảng viên, người dân cần thắp sáng ngọn đuốc lương tri, phẩm giá, dám nghĩ, dám làm, tự giác làm giàu vốn tri thức, kỹ năng đủ làm chủ thời đại số hóa, trí tuệ nhân tạo, hội nhập thành công vào thế giới toàn cầu hóa.

*
* *

Trong dòng chảy chung của lịch sử dân tộc, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân, lực lượng vũ trang Thủ đô Hà Nội tự ý thức là “người lính đi đầu” đổi mới sáng tạo, khát vọng dựng xây phát triển Thủ đô hiện đại, văn minh, văn hiến, anh hùng, góp phần tạc vào thế kỷ XXI một Việt Nam với dáng hình rồng bay lên cao xanh lịch sử.

PGS.TS Trần Viết Lưu