Sức mạnh Siberia 2: Hé lộ điều khiến khí đốt Nga đặc biệt hấp dẫn với Trung Quốc, vẫn còn những câu hỏi chưa được giải đáp

Đường ống Sức mạnh Siberia 2 sẽ cho phép quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới mua khí đốt với giá thấp hơn châu Âu. (Nguồn: TASS)

Theo Tổng Giám đốc điều hành Tập đoàn năng lượng Gazprom Alexei Miller, thỏa thuận giữa Gazprom và Tập đoàn dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) đã hoàn tất. Đường ống khí đốt Sức mạnh Siberia 2 sẽ chạy từ khu bảo tồn phía Tây Siberia của Nga, qua Mông Cổ trước khi đến miền Bắc Trung Quốc.

Ông Miller mô tả: "Đây là dự án lớn nhất và tốn nhiều vốn nhất trong ngành khí đốt toàn cầu".

Về cốt lõi, thỏa thuận này đồng nghĩa với việc Nga sẽ chuyển thêm khí đốt tự nhiên sang phía Đông, đảm bảo Trung Quốc là khách hàng lâu dài.

Kể từ sau chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine bắt đầu hồi tháng 2/2022, châu Âu đã giảm dần sự phụ thuộc vào khí đốt của xứ bạch dương. Từ đó, Bắc Kinh đã trở thành một thị trường thay thế quan trọng.

Tại sao đường ống Sức mạnh Siberia 2 lại quan trọng?

Quy mô của dự án đường ống khí đốt Sức mạnh Siberia 2 chính là yếu tố làm nên tầm quan trọng của nó.

Khi hoàn thành, đường ống này có thể vận chuyển thêm 50 tỷ m3 khí đốt mỗi năm từ các mỏ khí đốt ở Bắc Cực đến Trung Quốc.

Đối với Trung Quốc - quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới - điều này có nghĩa là đất nước có nhiều lựa chọn hơn và ít phụ thuộc hơn vào khí tự nhiên hóa lỏng của Mỹ trong tương lai.

Tổng Giám đốc Gazprom cho hay, đường ống mới có thể hoạt động trong ba thập kỷ, cung cấp nguồn cung khí đốt ổn định trong thời gian dài.

Thỏa thuận giữa Gazprom và CNPC cũng bao gồm việc mở rộng sản lượng của đường ống Sức mạnh Siberia 1, nâng sản lượng từ 38 tỷ m3 lên 44 tỷ m3 mỗi năm.

Những câu hỏi còn bỏ ngỏ

Mặc dù hai bên đã nhất trí về nguyên tắc xây dựng đường ống Sức mạnh Siberia 2, nhưng vẫn còn thiếu các điều khoản chi tiết.

Gazprom thừa nhận rằng, các chi tiết quan trọng - đáng chú ý nhất là mức giá mà Trung Quốc thực sự phải trả - vẫn chưa được quyết định.

Mỏ khí ngưng tụ Kovykta dọc theo đoạn Kovykta-Chayanda của đường ống Sức mạnh Siberia 1. (Nguồn: Gazprom)

Cho đến nay, nhiều thông tin về dự án vẫn còn nằm trong vòng bí mật.

Hợp đồng cuối cùng vẫn chưa được ký kết và một số câu hỏi vẫn chưa được giải đáp. Đơn cử như việc liệu đất nước tỷ dân có cam kết khối lượng hàng năm cố định hay sẽ đàm phán để linh hoạt hơn trong việc tăng giảm quy mô nhập khẩu? Và Nga sẽ sẵn sàng bán với mức giá nào?

Gazprom chỉ khẳng định, giá khí đốt sẽ rẻ hơn mức giá mà châu Âu đang trả, nhưng không tiết lộ con số cụ thể.

Ước tính về tổng chi phí xây dựng đường ống cũng rất khác nhau, dao động từ 13,6 tỷ USD đến 34 tỷ USD. Ngoài ra, tiến độ xây dựng đường ống cũng chưa được làm rõ. Các nhà phân tích tin rằng, đoạn đường ống phía Nga có thể mất khoảng ba năm để hoàn thành.

Chung quy lại, giá cả vẫn là vấn đề nan giải nhất. Theo chuyên gia năng lượng Alexei Gromov, Bắc Kinh muốn mức giá gần với giá trong nước của Moscow hơn, khoảng 120 USD đến 130 USD cho 1.000 m3.

Tuy nhiên, Moscow muốn một mức giá gần hơn với các điều khoản của Sức mạnh Siberia 1, trong đó giá được liên kết với giá chuẩn của sản phẩm dầu mỏ châu Á, khoảng 265 USD đến 285 USD cho 1.000 m3.

Tổng thống Putin khẳng định: "Giá khí đốt cho đường ống mới sẽ được định giá theo nguyên tắc thị trường thông qua một công thức".

Điều rõ ràng là các cuộc đàm phán sẽ còn kéo dài.

Chuyên gia Gromov dự đoán: "Hợp đồng đầy đủ có thể sẽ hoàn tất vào cuối năm 2025. Cho đến lúc đó, các con số - chi phí xây dựng, ai sẽ gánh vác chi phí và Trung Quốc sẽ trả bao nhiêu cho khí đốt - vẫn còn là những câu hỏi bỏ ngỏ".

Toan tính của hai bên

Đối với Điện Kremlin, thỏa thuận mới nhất đánh dấu một thắng lợi chính trị quan trọng. Thỏa thuận cho thấy, Nga và Trung Quốc đang quyết tâm làm sâu sắc hơn quan hệ đối tác, bất chấp những tranh chấp trước đó về các điều khoản của đường ống Sức mạnh Siberia 2 và thực tế là thương mại giữa hai nước chưa tăng trưởng nhanh như Moscow từng kỳ vọng.

Mối quan hệ này đã trở nên gần gũi hơn kể từ khi các lệnh trừng phạt của phương Tây nhắm vào Nga sau chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Bắc Kinh và Moscow gọi đây là mối quan hệ đối tác "không có giới hạn".

Hai bên tìm thấy ở nhau những cơ hội mới. Khi đường ống Sức mạnh Siberia 2 hoàn thành, Bắc Kinh sẽ có được một hàng rào phòng vệ trước những cú sốc địa chính trị trong tương lai, trong khi Moscow có khách hàng ổn định.

Đối với Nga, bài toán này khá đơn giản. Doanh số bán khí đốt sang châu Âu đã giảm mạnh kể từ năm 2022 đến nay. Đường ống mới chính là lời giải của Moscow cho sự suy giảm đó.

Về mặt kinh tế, lợi ích thu được nhỏ hơn nhiều so với những gì Nga từng kiếm được ở châu Âu.

Nhà phân tích năng lượng Sergei Vakulenko ước tính, Sức mạnh Siberia 2 có thể tạo ra lợi nhuận hàng năm từ 2,5 tỷ USD đến 4,3 tỷ USD. Con số này thấp hơn nhiều so với khoản lỗ 20 tỷ USD mà Moscow phải gánh chịu khi "đánh rơi" hoạt động thương mại khí đốt với châu Âu.

Dù vậy, đây vẫn là một nguồn thu quan trọng cho Điện Kremlin.

Trong khi đó, với Bắc Kinh, lợi ích nằm ở sự ổn định và đòn bẩy. Việc mở rộng nguồn cung từ Nga mang lại một "tấm đệm" trước những rủi ro ở Trung Đông hoặc những gián đoạn trong tương lai.

Không thể phủ nhận, Trung Quốc có thể mua khí đốt từ rất nhiều nơi như: Qatar, Australia, Mỹ Hay Nga. Những quốc gia này đều là các đối tác khí đốt hàng đầu của đất nước tỷ dân vào năm 2025.

Nhưng Nga sở hữu lợi thế mà không phải quốc gia nào cũng có, đó là sẵn sàng bán khí đốt cho Trung Quốc với giá thấp hơn. Đó là lý do khiến khí đốt của Nga trở nên đặc biệt hấp dẫn. Như Tổng thống Nga Vladimir Putin đã khẳng định, đường ống Sức mạnh Siberia 2 sẽ cho phép quốc gia tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới mua khí đốt với giá thấp hơn châu Âu - một lợi thế cạnh tranh giúp củng cố vị thế của Bắc Kinh trên thị trường toàn cầu.

Đường ống hoàn thành sẽ giúp gắn kết chặt chẽ nguồn tài nguyên năng lượng khổng lồ của Nga với nhu cầu ngày càng tăng của Trung Quốc, định hình lại thương mại khu vực và cả địa chính trị năng lượng.

(theo EurAsian Times)

Linh Chi