Sức hút chợ Cẩm Xìn

Chợ không chỉ có hải sản phong phú mà giá cả cũng rất hợp lý

Chợ chồm hổm có từ trăm năm

Chỉ cần vào Google tìm kiếm từ khóa “chợ Cẩm Xìn” sẽ có hơn 11.000 kết quả tìm kiếm. Nhiều người cũng thắc mắc, chợ chồm hổm chỉ dài khoảng 150 m nằm tập trung trên đường Ngư Ông và góc ngã ba Ngô Quyền, có gì đặc biệt mà nhiều người tìm kiếm đến thế? Có lẽ cái tên hay hay, ngộ ngộ cũng khiến nhiều người tò mò tìm hiểu.

Theo những người lớn tuổi trong vùng, tên chợ bắt nguồn từ người đàn ông gốc Hoa lập nghiệp tại Phan Thiết những năm đầu thế kỷ XX, mang tên Cẩm Xìn. Ông Cẩm Xìn từng sinh sống ở khu vực này, là người thu mua hải sản lớn nhất của vùng Lạc Đạo, Đức Long, Hòn Một, Kê Gà… lúc bấy giờ. Hải sản thu mua từ ngư dân, ông bán lại cho các hầm hộ làm nước mắm hoặc những người buôn cá đi các tỉnh. Năm 1918, ông Cẩm Xìn tháo dỡ căn nhà cũ và xây dựng một căn biệt thự lầu to đẹp nhất vùng tại số 126 đường Ngư Ông.

Đến nay, đã gần 100 năm, ngôi nhà màu vàng, có kiến trúc xưa vẫn còn vẻ đẹp hoài cổ, nằm ngay trung tâm chợ. Có lẽ đây là nguồn gốc người dân nơi đây quen gọi là chợ Cẩm Xìn, bởi những người lớn tuổi sống ở khu vực này cũng không biết rõ cái tên chợ bắt nguồn từ đâu.

Ông Lê Xuân Vân - Tổ trưởng tổ dân phố 7, phường Phan Thiết, đã hơn 60 năm sinh sống ở đây chia sẻ: “Ban đầu chỉ vài người tập trung buôn bán nhỏ ở đường Hoàng Văn Thụ. Về sau, những gia đình có ghe, thúng đi đánh bắt trong ngày ở khu vực này, có cá nhiều lại tập trung bán dọc đường Ngư Ông, tạo thành chợ chồm hổm lúc nào không hay.

Đây là một nét văn hóa mua bán rất đặc trưng và vẫn còn tồn tại ở một số làng chài ven biển khác. Chợ chỉ tập trung bán buổi sáng từ 7 giờ đến hơn 12 giờ là tan. Chợ bán cá biển các loại, tươi cong, nên thu hút dân địa phương ghé mua”.

Điểm trải nghiệm, khám phá ẩm thực bản địa

Tuy là chợ chồm hổm nhưng độ “hot” thì không kém các chợ truyền thống khác, bởi nơi đây hải sản tươi ngon đúng nghĩa, đa số là hải sản được đánh bắt trong ngày nên tươi rói, ngọt thịt, đa dạng từ tôm, cua, ghẹ, mực, ốc các loại… Những người bán hải sản ở chợ này đa phần có người thân đi biển đánh bắt trong ngày, nên mẻ lưới nào cũng có cá, tôm lộn xộn, từng nhúm nhỏ, chứ không có số lượng nhiều như những chợ lớn.

Chính vì vậy, không ít các bà nội trợ, dù nhà gần chợ Phú Thủy, chợ phường Phú Trinh, chợ Gò… nhưng sáng sáng vẫn lượn một vòng chợ Cẩm Xìn để mua cá tươi về ăn. Chị Nguyễn Thu Vân (phường Phú Thủy) chia sẻ: “Dù nhà gần chợ Phú Thủy nhưng tôi vẫn thích ghé chợ Cẩm Xìn mua hải sản. Không chỉ tươi ngon, đa dạng nhiều loài, mà giá cả ở đây dễ mua, người bán ít nói thách, chỉ khó khăn là vừa chạy xe máy vừa chen chúc mua nên hơi bất tiện”.

Về vấn đề này, đây là chợ tự phát nên nhiều lần chính quyền phường Lạc Đạo (cũ), phường Phan Thiết (hiện tại) có ý định dẹp chợ Cẩm Xìn vì đường Ngư Ông quá hẹp, khi họp chợ gây ách tắc giao thông.

Tuy nhiên, sau nhiều năm, người bán và người mua vẫn sáng sáng gặp nhau ở chợ Cẩm Xìn, mua nhanh, bán vội nhưng ai cũng thấy hài lòng. Đã có rất nhiều ngôi chợ được xây dựng khang trang, sạch đẹp nhưng vắng người mua như: chợ Xuân An, chợ Tiến Thành… bởi cung, cầu không gặp nhau, gây lãng phí ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều chợ truyền thống xuống cấp hoặc vắng khách do sự phát triển của siêu thị, cửa hàng tiện lợi và kênh bán hàng trực tuyến, chợ Cẩm Xìn vẫn giữ được sức hút riêng. Với lợi thế chuyên bán hải sản tươi sống trong ngày - những mặt hàng mà siêu thị khó thay thế hay cạnh tranh, chợ vẫn duy trì được lượng khách ổn định.

Vì thế, để chợ dân sinh gắn với đời sống và văn hóa địa phương, biến chợ truyền thống thành điểm trải nghiệm ẩm thực và khám phá bản địa, chợ Cẩm Xìn là ví dụ tiêu biểu của sự “hữu xạ tự nhiên hương”. Chợ chồm hổm này được nhiều bạn trẻ trong và ngoài tỉnh quảng bá, vừa khẳng định “lịch sử” lâu đời, vừa gợi nỗi bồi hồi cho những người xa quê khi nhớ về bữa cơm đậm vị biển.

Minh Vân .