Sức hút các dự án đường sắt với doanh nghiệp tư nhân

Hàng trăm tỷ đồng vốn đầu tư công cho các dự án đường sắt

Để triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, hiện thành phố đã giao nhiệm vụ chủ đầu tư dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (TĐC); đồng thời có chủ trương đầu tư hạ tầng kỹ thuật khu TĐC tại khu đất có diện tích khoảng 6 ha tại khu TĐC Long Bửu bằng vốn ngân sách nhằm tạo quỹ đất TĐC cho dự án này cùng một số dự án có vốn đầu tư công khác. Mốc thời gian bàn giao toàn bộ mặt bằng cho chủ đầu tư dự án trên thi công sẽ được hoàn thành trong năm 2026.

Tuyến đường sắt đô thị số 1 đã được TP Hồ Chí Minh hoàn thành, đưa vào khai thác.

Hiện TP Hồ Chí Minh đang phối hợp với các đơn vị liên quan thống nhất ranh Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam nên thành phố cần được Trung ương bố trí vốn ngân sách khoảng 10.800 tỷ đồng để thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, TĐC trong năm 2026. Do đó, đại diện Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Xây dựng báo cáo Bộ Tài Chính bố trí nguồn vốn trên và bàn giao ranh chính thức của Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam làm cơ sở để thành phố triển khai bồi thường, thu hồi đất.

Với các dự án đường sắt quốc gia khác trên địa bàn, hiện tuyến đường sắt TP Hồ Chí Minh - Cần Thơ đã được BQL dự án Mỹ Thuận (Bộ Xây dựng) lập báo cáo nghiên cứu khả thi, trình Bộ Xây dựng thẩm định với mục tiêu phấn đấu khởi công vào năm 2027. Tuyến đường sắt Biên Hòa - Vũng Tàu cũng đã được giao cho BQL dự án đường sắt của Bộ Xây dựng lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi để triển khai trong giai đoạn 2026-2035.

Tuyến đường sắt Bàu Bàng - Cái Mép (gồm cả đoạn Biên Hòa - Vũng Tàu) chạy qua 2 địa phương UBND thành phố đã giao Tổng Công ty Becamex IDC1 khẩn trương nghiên cứu phương án đầu tư, đề xuất hình thức đầu tư, nguồn vốn đầu tư, sơ bộ phân tích đánh giá tính khả thi của dự án, kế hoạch tổng thể triển khai dự án... để UBND TP Hồ Chí Minh làm việc với UBND tỉnh Đồng Nai.

Hiện UBND thành phố đang phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai thống nhất với Bộ Xây dựng và báo cáo với HĐND 2 địa phương về giao UBND thành phố là cơ quan thẩm quyền và xem xét giao nhà đầu tư là Tổng Công ty Becamex IDC1 nghiên cứu triển khai dự án theo hình thức đối tác công tư.

Để bố trí nguồn vốn cho các dự án đường sắt được dự kiến đầu tư trong thời gian tới, UBND thành phố đã đề nghị Bộ Tài chính xem xét, bổ sung nguồn vốn 221.098 tỷ đồng trong giai đoạn 2026-2030 từ ngân sách Trung ương. Đối với nguồn vốn ngân sách địa phương, TP Hồ Chí Minh dự kiến sẽ cân đối 975.120 tỷ đồng, trong đó sẽ bố trí cho các dự án ĐSĐT là 123.996 tỷ đồng trong giai đoạn 2026-2030. Ngoài ra, thành phố sẽ huy động thêm các nguồn lực từ khai thác quỹ đất TOD, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và huy động nguồn lực từ kinh tế tư nhân.

Loạt doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt đô thị

Ngoài tuyến Metro số 1 và tuyến Metro Bến Thành - Tham Lương đang được triển khai, trong đó tuyến Metro Bến Thành - Tham Lương được dự kiến khởi công vào ngày 19/1/2026, TP Hồ Chí Minh còn 7 dự án ĐSĐT đang được thực hiện các bước chuẩn bị đầu tư. Trong số này, tuyến ĐSĐT Thủ Dầu Một - Suối Tiên và tuyến Thủ Đầu Một - trung tâm TP Hồ Chí Minh đã được UBND thành phố giao BQL ĐSĐT lập báo cáo nghiên cứu khả thi, hiện đang tổ chức lựa chọn nhà thầu tư vấn để triển khai lập dự án. Thành phố đặt mục tiêu khởi công các dự án này trong các năm 2026-2028 và hoàn thành trước năm 2035.

Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Vĩnh Toàn, hiện nhiều nhà đầu tư đã quan tâm, đề xuất đầu tư dự án ĐSĐT trên địa bàn theo hình thức đối tác công tư. Trong đó, Công ty CP ĐT và PT đường sắt cao tốc Vinspeed đã trình hồ sơ dự án tuyến ĐSĐT nối trung tâm thành phố với Khu đô thị lấn biển Cần Giờ.

Dự án này đã được Hội đồng thẩm định tổ chức thẩm định, được UBND thành phố chấp thuận. UBND thành phố cũng đã giao Công ty CP Tập đoàn Sovico nghiên cứu, đề xuất phương án đầu tư tuyến đường sắt đô thị số 4 theo hình thức đối tác công tư hoặc đầu tư trực tiếp. Thaco đã đề xuất nghiên cứu tuyến ĐSĐT số 2, đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành theo hình thức đối tác công tư, hợp đồng BT.

Nhằm tạo hướng kết nối sân bay Tân Sơn Nhất với sân bay Long Thành qua tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành, ngày 21/10 vừa qua, UBND TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ thống nhất chủ trương ưu tiên đẩy nhanh triển khai tuyến ĐSĐT số 2 (đoạn Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm) và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành cũng như tiếp tục đầu tư tuyến ĐSĐT số 6 để kết nối giữa 2 sân bay quốc tế trên. Kiến nghị này đã được Thủ tướng chấp thuận, cho phép chuyển đổi quy hoạch tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành thành ĐSĐT. Hiện UBND thành phố đang phối hợp với tỉnh Đồng Nai bổ sung, cập nhật tuyến này vào hệ thống ĐSĐT cũng như làm thủ tục báo cáo HĐND 2 địa phương thống nhất giao UBND thành phố là cơ quan thẩm quyền.

Ngày 5/12 vừa qua ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đã có quyết định về chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư Dự án đường sắt Bến Thành - Cần Giờ cho Vinspeed. Về quy mô đầu tư, dự án được xây đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa với chiều dài tuyến chính hơn 54km, tốc độ thiết kế 350km/h. Công trình có 2 ga giai đoạn 1 gồm ga Bến Thành và ga Cần Giờ cùng 4 ga giai đoạn 2 là ga Tân Thuận, Tân Mỹ, Nhà Bè, Bình Khánh; 1 depot và 1 trung tâm OCC dự kiến đặt tại xã Cần Giờ. Nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 328ha, tổng nhu cầu phương tiện cần đầu tư cho toàn dự án gồm 6 đoàn tàu hoạt động đồng thời trên tuyến và 1 đoàn tàu dự phòng (tương ứng với 56 toa tàu).

Thời gian khai thác từ 6h - 23h, tất cả các ngày trong tuần, thời gian giãn cách giữa các đoàn tàu khoảng 20 phút/chuyến. Sơ bộ tổng mức đầu tư dự án khoảng 102.430 tỷ đồng chưa kể số tiền 12.784 tỷ đồng chi phí giải phóng mặt bằng do nguồn ngân sách Nhà nước bảo đảm và số vốn huy động hợp pháp của nhà đầu tư lên đến 87.065 tỷ đồng. Thời hạn hoạt động của dự án là 70 năm. Địa điểm thực hiện dự án có điểm đầu tại Công viên 23 tháng 9, phường Bến Thành; điểm cuối tại khu đất 39ha tiếp giáp Dự án Khu đô thị du lịch lấn biển Cần Giờ, xã Cần Giờ. Thành phố dự kiến sẽ thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng bắt đầu từ cuối năm nay và dự kiến khai thác vận hành trong năm 2028.

Như vậy, các dự án đường sắt dù có số vốn đầu tư rất lớn, nhưng đã thu hút hàng loạt doanh nghiệp tham gia, điều này đã chứng tỏ được sức hút của các dự án. Vấn đề còn lại là công tác quản lý của thành phố để các dự án này đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình để có thể đưa dự án vào khai thác sớm nhất, hiệu quả nhất trong tình hình quá tải giao thông đường bộ hiện nay.

Bảo Sơn