Sửa Luật Quản lý nợ công: Cắt giảm thủ tục, nâng cao hiệu quả đầu tư công

Dự án luật được xây dựng với mục tiêu hoàn thiện thể chế quản lý nợ công, bảo đảm an toàn tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, đồng thời đẩy mạnh phân cấp và cắt giảm thủ tục hành chính, qua đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập tài chính quốc tế.

Theo dự thảo, Luật Quản lý nợ công được sửa đổi, bổ sung 24 trong tổng số 63 điều, gồm 17 điều được chỉnh sửa, 5 điều được bãi bỏ một phần quy định và 5 điều bổ sung mới. Việc xây dựng dự luật được thực hiện theo hướng nhóm hóa nội dung, bảo đảm tính hệ thống và tính đồng bộ với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Ngân sách nhà nước và Luật Đầu tư công.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: TTXVN

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, dự thảo tập trung điều chỉnh các quy định về phân cấp thẩm quyền của Chủ tịch nước, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong việc đàm phán, ký kết, phê duyệt và điều chỉnh các điều ước quốc tế về vay vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài.

Đồng thời, dự thảo phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ quyền quyết định hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hàng năm, gắn liền với kế hoạch vay - trả nợ công. Cách tiếp cận mới này giúp rút ngắn quy trình phê duyệt, tăng tính chủ động và linh hoạt trong điều hành nợ công.

Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung thẩm quyền cho Bộ Tài chính trong việc điều phối, xử lý nghiệp vụ vay nợ, bảo lãnh, quản lý rủi ro và tái cơ cấu danh mục nợ, tạo điều kiện để cơ quan này có thể chủ động hơn trong triển khai chính sách tài chính công.

Một điểm đáng chú ý là việc phân quyền mạnh hơn cho chính quyền địa phương: bỏ quy định các địa phương phải lấy ý kiến Bộ Tài chính trước khi phát hành trái phiếu, thay vào đó giao Hội đồng nhân dân cấp tỉnh phê duyệt đề án phát hành trong phạm vi giới hạn vay được Quốc hội cho phép.

Dự thảo cũng bổ sung quy định về thời hạn Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch vay và trả nợ công hàng năm, bảo đảm đồng bộ với tiến độ lập dự toán ngân sách và kế hoạch đầu tư công trung hạn. Thủ tục đề xuất khoản vay ODA được đơn giản hóa, giảm yêu cầu thông tin, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí hành chính cho các cơ quan, đơn vị và nâng cao tính minh bạch trong quy trình quản lý nợ.

Một điểm mới quan trọng là mở rộng đối tượng được tiếp cận vốn vay ODA và vay ưu đãi nước ngoài đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư, với điều kiện tự chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn và nghĩa vụ trả nợ.

Với các đơn vị sự nghiệp chưa đáp ứng điều kiện vay lại nhưng có nhu cầu thực hiện các dự án theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, dự thảo bổ sung cơ chế cấp phát (điểm e, khoản 2, Điều 36) cho phép cơ quan chủ quản báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định.

Đặc biệt, dự thảo đề xuất không yêu cầu tài sản bảo đảm đối với các tổ chức khoa học, công nghệ và cơ sở giáo dục đại học công lập khi vay lại nguồn vốn ODA.

Quy định này nhằm thực hiện chủ trương của Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, khuyến khích khu vực sự nghiệp công tham gia mạnh mẽ hơn vào quá trình đổi mới sáng tạo.

Song song đó, dự thảo loại bỏ một số quy định không còn phù hợp với thực tiễn, như Chương trình quản lý nợ công 3 năm, hình thức vay từ Quỹ dự trữ tài chính nhà nước, cùng một số nhiệm vụ thanh tra (đã được giao cho Thanh tra Chính phủ). Các điều chỉnh này giúp tinh gọn quy định, đồng thời bảo đảm sự thống nhất, tránh chồng chéo với các văn bản pháp luật hiện hành.

Theo Bộ Tài chính, trong quá trình xây dựng, dự thảo Luật đã được đối chiếu kỹ lưỡng với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, bảo đảm không có nội dung trái cam kết quốc tế, đồng thời đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về quốc phòng, an ninh, bình đẳng giới và chính sách dân tộc.

Đánh giá tác động của dự luật, Bộ Tài chính nhận định việc đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn quy trình và giảm yêu cầu thông tin sẽ giúp tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho địa phương và các đơn vị sự nghiệp công lập tiếp cận nguồn vốn vay nước ngoài.

Đặc biệt, dự thảo không phát sinh thêm thủ tục hành chính mới, không làm tăng nhu cầu nhân lực hay kinh phí thi hành, mà tập trung vào việc nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn vay, góp phần bảo đảm an toàn nợ công và ổn định tài chính quốc gia.

Văn Hùng