Sửa đổi 44 điều, bãi bỏ 21 điều trong Luật Giáo dục để tinh gọn hiệu lực

Sáng 13/8/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình của Chính phủ. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án Luật.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH

Những điểm mới từ Tờ trình của Chính phủ

Trình bày Tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được xây dựng nhằm tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho nền giáo dục Việt Nam mở, thực học, thực nghiệp, quản lý hiệu quả, bảo đảm cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập và hội nhập quốc tế.

Mục tiêu của dự thảo là bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; nâng cao hiệu quả quản trị hệ thống giáo dục.

Dự thảo Luật gồm 2 điều, sửa đổi bổ sung 44/115 điều của Luật Giáo dục hiện hành, chiếm tỷ lệ 38,26%, bổ sung mới 3 điều, bãi bỏ 21 điều. Các nội dung tập trung vào thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền; thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng; tháo gỡ vướng mắc thực tiễn và bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: VPQH

Một trong những nội dung sửa đổi đáng chú ý là về hệ thống giáo dục quốc dân. Dự thảo bổ sung mô hình trung học nghề (sửa đổi, bổ sung điểm c, điểm d khoản 2 Điều 6 và Điều 35) để học sinh vừa học chương trình trung học phổ thông, vừa được đào tạo kỹ năng nghề, góp phần phân luồng hiệu quả. Bằng trung học nghề được xem xét tương đương bằng tốt nghiệp trung học phổ thông (bổ sung khoản 2 Điều 12), khuyến khích học sinh thi tốt nghiệp và có chứng chỉ nghề.

Sửa đổi, bổ sung Điều 32: Giao người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa; giao cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnhtổ chức biên soạn tài liệu giáo dục địa phương, hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý nhà nước của địa phương trong việc tổ chức thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định Hội đồng thẩm định tài liệu giáo dục địa phương cấp tỉnh và tiêu chuẩn kỹ thuật về tài liệu giáo dục địa phương.

Sửa đổi, bổ sung Điều 34: Chuyển thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) từ Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo cho Hiệu trưởng; bỏ quy định người đứng đầu cơ quan chuyên môn về giáo dục thuộc UBND cấp huyện cấp bằng tốt nghiệp THCS và giao người đứng đầu cơ sở thực hiện chương trình giáo dục THCS xác nhận học bạ việc hoàn thành chương trình THCS, giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục, tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục,...

Ý kiến thẩm tra từ Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội

Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục như trong Tờ trình của Chính phủ. Dự án Luật đã thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật và tương thích với các điều ước quốc tế. Hồ sơ dự án Luật đầy đủ theo quy định, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với các chính sách được quy định trong dự án Luật và có ý kiến về một số nội dung lớn như sau:

Về hệ thống giáo dục quốc dân, việc bổ sung mô hình trung học nghề nhằm tạo điều kiện cho học sinh có thêm lựa chọn tiếp tục học chương trình trung học phổ thông. Đồng thời được đào tạo kỹ năng nghề; góp phần thực hiện hiệu quả chủ trương phân luồng học sinh. Tuy nhiên, đề nghị xác định rõ vị trí của trung học nghề trong hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình độ quốc gia; nghiên cứu mô hình trường trung học phổ thông nghề (tích hợp giữa trung học phổ thông với giáo dục nghề nghiệp) để đáp ứng nhu cầu của người học được hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: VPQH

Về văn bằng, chứng chỉ của hệ thống giáo dục quốc dân, Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cân nhắc việc bãi bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở. Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở xác nhận việc hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, làm cơ sở để tiến hành phân luồng học sinh sau trung học cơ sở.

Về bằng trung học nghề, đề nghị làm rõ cơ sở xác định tương đương với bằng tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban cho rằng, nên quy định theo hướng khuyến khích học sinh thi tốt nghiệp trung học phổ thông, đồng thời có chứng chỉ nghề.

Về sách giáo khoa giáo dục phổ thông, Thường trực Ủy ban đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu theo hướng có bộ sách giáo khoa dùng chung, đồng thời có thể có những sách giáo khoa khác là tài liệu tham khảo; nghiên cứu từng bước miễn phí sách giáo khoa cho học sinh.

Về thi tốt nghiệp trung học phổ thông, về vấn đề này có 2 loại ý kiến: Đề nghị vẫn tổ chức thi tốt nghiệp trung học phổ thông, giao thẩm quyền ra đề thi cho Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; giao thẩm quyền tổ chức kỳ thi cho các địa phương; nghiên cứu tách kỳ thi tốt nghiệp phổ thông khỏi tuyển sinh đại học; đề xuất không tổ chức thi mà nên xét tốt nghiệp trung học phổ thông. Thường trực Ủy ban ủng hộ loại ý kiến thứ nhất và xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các quan điểm nêu trên.

Hoàng Nhưỡng