Sự sống nảy mầm từ các đề án chuyển giao kỹ thuật y tế

Mang cơ hội khám, chữa bệnh chất lượng đến vùng sâu, xa

Trước đây, do chưa triển khai kỹ thuật "khai thông mạch máu não bằng điều trị thuốc tiêu sợi huyết trong nhồi máu não cấp", hầu hết các trường hợp đột quỵ não tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Mường Khương đều phải chuyển tuyến trên. Tuy nhiên, quãng đường xa, thời gian di chuyển kéo dài khiến nhiều bệnh nhân bỏ lỡ "giờ vàng" điều trị, dẫn đến nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề.

Bệnh nhân đột quỵ đầu tiên được cấp cứu thành công tại BV ĐK khu vực Mường Khương.

Tuy nhiên, ngày 15/12, Bệnh viện Đa khoa khu vực Mường Khương đã lần đầu tiên cấp cứu thành công bệnh nhân đột quỵ não trong "giờ vàng" bằng kỹ thuật loại đặc biệt "Khai thông mạch máu não bằng điều trị thuốc tiêu sợi huyết trong nhồi máu não cấp".

Đây là thành quả của chuyển giao kỹ thuật "cầm tay chỉ việc" của các chuyên gia Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai với cán bộ y tế tuyến dưới.

Tại Hội nghị tổng kết đánh giá công tác chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, Đề án 1816 và đề án Khám chữa bệnh từ xa giai đoạn 2020-2025, do Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế tổ chức vào sáng 29/12, ông Dương Huy Lương, Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cho biết: Trung tâm đa khoa Mường Khương là 1 điển hình đơn vị thụ hưởng các chương trình, đề án chuyển giao các kỹ thuật y tế. Việc triển khai kỹ thuật cao tại địa phương, đặc biệt là cơ sở rất xa trung tâm mang lại tia sáng cho người bệnh tại đây.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn chia sẻ: "Giai đoạn 2020 - 2025 là giai đoạn đặc biệt của ngành y tế, khi vừa phải ứng phó với đại dịch, vừa phải duy trì hoạt động khám chữa bệnh thường quy, đồng thời thúc đẩy những cải cách căn bản về tổ chức hệ thống, về quản trị chuyên môn và về chuyển đổi số. Chính trong bối cảnh đó, vai trò của chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, của Đề án 1816 và của khám, chữa bệnh từ xa càng thể hiện rõ giá trị chiến lược, không chỉ như những giải pháp tình thế, mà như những trụ cột bền vững của hệ thống y tế hiện đại".

Trong đó, Đề án 1816 tiếp tục khẳng định giá trị của cách làm lấy con người làm trung tâm. Việc luân phiên cán bộ chuyên môn không đơn thuần là hỗ trợ kỹ thuật, mà là quá trình cầm tay chỉ việc, đào tạo tại chỗ, truyền thụ kinh nghiệm lâm sàng và xây dựng đội ngũ tại cơ sở. Quan trọng hơn, cách tiếp cận theo gói kỹ thuật đã giúp y tế địa phương không chỉ tiếp nhận từng kỹ thuật đơn lẻ, mà từng bước làm chủ cả chuỗi chuyên môn, từ chẩn đoán, điều trị đến theo dõi và quản lý người bệnh.

Cùng đó, khám, chữa bệnh từ xa đã mở ra một không gian hoàn toàn mới cho hỗ trợ chuyên môn. Công nghệ không còn là công cụ bổ trợ, mà trở thành hạ tầng tri thức, cho phép tri thức y học chuyên sâu hiện diện tại y tế cơ sở theo thời gian thực. Mô hình hội chẩn từ xa, đào tạo từ xa, giám sát chuyên môn từ xa đã giúp rút ngắn khoảng cách địa lý, xóa nhòa ranh giới các cấp, đặc biệt có ý nghĩa đối với vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại hội nghị tổng kết về chuyển giao chuyên môn kỹ thuật.

Củng cố năng lực tuyến dưới, giảm tải tuyến trên

Theo Phó cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh Dương Huy Lương, giai đoạn 2020-2025, công tác chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật, triển khai Đề án 1816 gắn với Đề án khám, chữa bệnh từ xa đã tạo ra nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực hệ thống y tế tuyến dưới, góp phần giảm áp lực cho tuyến trên và hướng tới mục tiêu công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế. Nhìn từ số liệu triển khai, có thể thấy đây là hoạt động được duy trì thường xuyên, có tổ chức và theo hướng tăng cường năng lực thực chất cho cơ sở.

Trong 6 năm qua, ngành Y tế đã tổ chức 1.372 lớp chỉ đạo tuyến, bình quân khoảng 230 lớp mỗi năm. Đi cùng với đó là 8.522 ngày tổ chức hoạt động, tương đương hơn 1.400 ngày/năm. Các con số này cho thấy hoạt động không dừng ở những đợt tập huấn ngắn hạn, mà được triển khai liên tục, bám sát thực tiễn, với nhiều nội dung đào tạo và chuyển giao theo hình thức hỗ trợ trực tiếp tại cơ sở. Quy mô tác động của Đề án 1816 thể hiện rõ qua 69.395 lượt cán bộ y tế tham dự và 10.650 lượt đơn vị tham gia trong toàn giai đoạn. Đây là những số liệu phản ánh độ bao phủ rộng của hoạt động, không chỉ tập trung ở một số cơ sở lớn mà lan tỏa tới mạng lưới bệnh viện tỉnh, huyện và y tế cơ sở, qua đó tạo nền tảng nâng cao năng lực đồng đều hơn trong toàn hệ thống.

Song song với đào tạo và chuyển giao trực tiếp, hoạt động hỗ trợ chuyên môn từ xa giữ vai trò quan trọng. Toàn giai đoạn ghi nhận 1.108 buổi tư vấn, hội chẩn trực tuyến; riêng năm 2021 đạt mức cao nhất với 360 buổi. Thông qua các buổi hội chẩn, cơ sở tuyến dưới có thêm điều kiện tiếp cận ý kiến chuyên môn trong xử trí các ca bệnh khó, qua đó hạn chế chuyển tuyến không cần thiết và nâng cao hiệu quả điều trị ngay tại địa phương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình triển khai vẫn còn một số khó khăn như thiếu nhân lực chuyên sâu về Lão khoa tại tuyến dưới, cơ sở vật chất và trang thiết bị chưa đồng bộ, khả năng duy trì kỹ thuật sau chuyển giao còn phụ thuộc vào nguồn lực từng đơn vị…

Từ thực tế triển khai tại các địa phương, đơn vị, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đề xuất tiếp tục kiện toàn hệ thống chỉ đạo chuyên môn kỹ thuật trên toàn quốc; bố trí nguồn lực ngân sách phù hợp để coi đây là nhiệm vụ chiến lược lâu dài. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số y tế; hoàn thiện cơ chế tài chính và thanh toán bảo hiểm y tế cho khám, chữa bệnh từ xa; tăng cường đầu tư hạ tầng, trang thiết bị và chính sách hỗ trợ nhân lực cho y tế cơ sở, đặc biệt tại vùng khó khăn, nhằm bảo đảm hiệu quả và tính bền vững của đề án trong giai đoạn tiếp theo…

Vũ Vũ