Sử dụng xăng E10: cần chính sách hỗ trợ và minh bạch thông tin

Minh bạch thông tinkỹ thuật tới người tiêu dùng

Ngày 1/8, 4 cửa hàng xăng dầu PVOIL trên địa bàn Hà Nội bắt đầu triển khai bán xăng E10, loại nhiên liệu sinh học với hàm lượng ethanol 10%. Ngay từ khi mở bán loại xăng này nhận được nhiều sự quan tâm của người dân, song tâm lý người tiêu dùng vẫn còn khá thận trọng.

Người tiêu dùng chọn mua xăng E10 tại 1 cây xăng của PVOIL (Hà Nội). Ảnh: Lê Thúy

Đại diện cửa hàng PVOIL Nghĩa Tân cho biết, để phục vụ đợt thí điểm, cửa hàng đã nhập về 14.000 lít xăng E10. Trong 2 ngày qua, cửa hàng đã bán ra thị trường hơn 5.000 lít xăng E10 (bao gồm cả khách hàng sử dụng ô tô và xe máy).

Tài xế xe công nghệ Lý Văn Tuyên (Hà Nội) chia sẻ: “Những ngày qua tôi theo dõi thông tin tên báo, đài được biết xăng E10 không chỉ rẻ hơn xăng RON95 mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Do vậy, ngay trong ngày đầu tiên thí điểm (1/8), tôi đã đến cây xăng PVOIL Thái Thịnh đổ xăng E10 theo tư vấn của nhân viên bán hàng, mặc dù cũng còn băn khoăn về chất lượng của loại xăng sinh học mới này.”

Theo Chủ tịch HĐQT PVOIL Cao Hoài Dương, việc triển khai thí điểm bán xăng E10 từ ngày 1/8 nhằm giúp người tiêu dùng dần làm quen với loại nhiên liệu sinh học mới trong quá trình chuyển đổi. Hiện, PVOIL có gần 900 cửa hàng phủ khắp các tỉnh, thành phố; hệ thống kho cảng trải dài trên toàn quốc. Việc đưa xăng E10 ra thị trường là tín hiệu tích cực, nhưng để tạo được sự dịch chuyển thực sự, cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các doanh nghiệp, bộ ngành và các tổ chức độc lập.

Chủ trương đưa xăng E10 vào sử dụng đại trà từ năm 2026 là bước đi phù hợp với định hướng phát triển năng lượng sạch và mục tiêu giảm phát thải mà Việt Nam đang theo đuổi. Tuy nhiên, để chủ trương này thực sự đi vào cuộc sống, nhiều chuyên gia cho rằng, yếu tố tiên quyết là phải thay đổi nhận thức và hành vi tiêu dùng nhiên liệu. Điều này rất quan trọng trong bối cảnh người dân vẫn còn nhiều nghi ngại về hiệu quả vận hành và tác động lâu dài của xăng sinh học.

Trong đó, minh bạch thông tin kỹ thuật và trách nhiệm giải trình từ các cơ quan quản lý đóng vai trò then chốt. Người dân có quyền được biết xăng E10 khác biệt ra sao so với các loại xăng: RON 92, RON 95, E5.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng - Giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân) cho rằng, cần có các số liệu cụ thể về mức giảm phát thải trên mỗi lít tiêu thụ, ảnh hưởng đến hiệu suất và tuổi thọ động cơ, cũng như mức tiết kiệm chi phí trong dài hạn. Những dữ liệu này phải được kiểm chứng độc lập bởi các cơ quan chuyên môn như Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ; đồng thời, thông tin cần được công khai, cập nhật thường xuyên và đi kèm cơ chế chịu trách nhiệm khi có sai lệch.

Cần chính sách hỗ trợ người dân và doanh nghiệp

Người tiêu dùng sẵn sàng sử dụng xăng sinh học E10 nếu các thông tin về chất lượng, hiệu quả và độ an toàn của loại nhiên liệu này được công bố một cách minh bạch, đầy đủ và có căn cứ khoa học. Ngược lại, nếu thiếu thông tin hoặc có những phản hồi tiêu cực từ thực tế như động cơ yếu hơn, nhanh hỏng thì tâm lý do dự, chờ đợi của người dân là điều dễ hiểu. Đây là lý do tại sao trong giai đoạn đầu triển khai, người tiêu dùng thường có xu hướng thăm dò, chờ xem phản ứng chung của thị trường.

Nhân viên bán xăng của PVOIL tư vấn cho khách hàng về việc sử dụng xăng E10. Ảnh: Lê Thúy

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong khuyến nghị, để xăng E10 thực sự được chấp nhận, các cơ quan chức năng cần đưa ra những số liệu cụ thể: hiệu suất vận hành ra sao, mức phát thải giảm bao nhiêu, ảnh hưởng thế nào đến tuổi thọ động cơ... Những thông tin này cần được kiểm định và công bố bởi các tổ chức uy tín, độc lập.

Bên cạnh đó, chính sách giá cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng hành vi tiêu dùng. Nếu xăng E10 có giá thấp hơn xăng khoáng, chẳng hạn thấp hơn khoảng 1.500 – 2.000 đồng/lít, người tiêu dùng sẽ dễ dàng chấp nhận việc đổi lại một phần công suất vận hành.

Ngoài ra, việc tổ chức thí điểm thực tế là cần thiết. Các doanh nghiệp, phối hợp với nhà sản xuất ô tô, xe máy, hoàn toàn có thể tiến hành thử nghiệm công khai. Ví dụ, chạy thử phương tiện bằng xăng E10 so sánh với phương tiện dùng xăng khoáng, theo dõi độ hao mòn động cơ, mức tiêu hao nhiên liệu và chỉ số phát thải sau một khoảng thời gian nhất định. Thử nghiệm này nên được thực hiện tại nhiều vùng khí hậu khác nhau để có cái nhìn toàn diện.

Về vấn đề này, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam Bùi Ngọc Bảo đề xuất, Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển đổi. Có thể xem xét giảm thuế, trợ giá hoặc điều chỉnh mức lợi nhuận kỳ vọng trong thời gian đầu để tạo động lực tham gia thị trường. Khi người dân thấy rõ lợi ích, không chỉ về môi trường mà còn về kinh tế thì việc chuyển sang sử dụng xăng E10 sẽ diễn ra tự nhiên, bền vững hơn bất kỳ mệnh lệnh hành chính nào.

Ánh Ngọc