Sự chia rẽ trong nội bộ MAGA của Tổng thống Trump trước xung đột Israel - Iran

Ông Donald Trump trong một đợt vận động tranh cử Tổng thống Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Tổng thống Trump - người được xem là thường công khai phát biểu hơn bất kỳ tổng thống nào trong thời gian gần đây – phải mất khoảng 10 giờ mới đăng một tuyên bố trên nền tảng mạng xã hội Truth Social, kêu gọi Iran từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân.

Tuyên bố chính thức đầu tiên từ phía Mỹ lại được Nhà Trắng công bố dưới danh nghĩa Ngoại trưởng Marco Rubio, khẳng định Mỹ “không tham gia” vào các cuộc không kích của Israel vào Iran.

Trong khi đó, ba quan chức Mỹ nói với NBC News vào chiều 13/6 rằng Washington đang hỗ trợ đồng minh Israel bắn hạ các tên lửa và đạn pháo từ các cuộc tấn công trả đũa của Iran. Một quan chức khác tiết lộ rằng Lầu Năm Góc gần đây cũng đã chuyển nhiều thiết bị quân sự tới khu vực để hỗ trợ chiến dịch của Israel.

Ông Charlie Kirk – người đồng sáng lập tổ chức Turning Point USA - đã tổ chức một cuộc khảo sát với khoảng 5 triệu người trên nền tảng X về câu hỏi liệu nước Mỹ có nên “can thiệp vào cuộc chiến của Israel với Iran hay không?”. Tính đến chiều 13/6, hơn 350.000 người đã đưa ra ý kiến của mình và phần lớn đều chọn là “Không”.

Khi ông Kirk đọc lại tuyên bố của Ngoại trưởng Rubio trong một chương trình podcast tối 13/6, ông Jack Posobiec - nhà hoạt động cánh hữu được nhiều người ủng hộ MAGA theo dõi – đã ngắt lời và nhận định đó là “một tuyên bố hoàn toàn không mang tính ủng hộ” cuộc chiến. Trước đó cùng ngày khi cuộc chiến chưa diễn ra, ông Posobiec đã cảnh báo trên X rằng “một cuộc tấn công trực diện vào Iran lúc này sẽ chia rẽ liên minh của ông Trump một cách thảm khốc”.

Ông Steve Bannon - người dẫn chương trình podcast “War Room” có ảnh hưởng lớn đến giới MAGA trong và ngoài chính quyền - cũng không đưa ra bình luận công khai nào vào tối hôm đó.

Tất cả những điều này phản ánh một vị thế khó khăn mà Tổng thống Trump đối mặt khi ông và các chính trị gia trong đảng Cộng hòa phải tìm cách lựa chọn vị trí chính trị một cách an toàn.

Thành công của Tổng thống Trump trong các cuộc bầu cử trước đó phần lớn đến từ nền tảng “Nước Mỹ trên hết” với những lời chỉ trích gay gắt đối với các cuộc can dự kéo dài của Mỹ ở Iraq và Afghanistan dưới thời Tổng thống Cộng hòa George W. Bush, được tiếp nối dưới thời Tổng thống Dân chủ Barack Obama.

Tuy nhiên, động thái mới của Israel lại đặt Mỹ vào thế tiến thoái lưỡng nan: giữa truyền thống ủng hộ mạnh mẽ của đảng Cộng hòa dành cho Tel Aviv và tâm lý lo sợ của cử tri MAGA trước việc Mỹ sẽ bị cuốn vào một cuộc chiến mới. Ngay trong phong trào MAGA của ông Trump cũng đã thường xuyên tồn tại sự chia rẽ về mức độ ủng hộ mà Mỹ nên dành cho Israel. Với Tổng thống Trump, từ trước đến nay, ông vẫn nghiêng về phía ủng hộ mạnh mẽ đồng minh Israel.

“Đảng Cộng hòa là đảng ủng hộ Israel, và tổng thống không hề dao động về điều đó”, một cố vấn lâu năm của ông Trump chia sẻ với điều kiện giấu tên. “Tôi nghĩ thách thức ở đây không phải là làm thế nào để tiến lên phía trước. Câu hỏi là làm thế nào để thuyết phục được những người 'cứng đầu'”.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump sẽ phải đối mặt với những tiếng nói có ảnh hưởng nhưng ở chiều hướng ngược lại. Trong đó, ông Tucker Carlson – một trong những người ủng hộ có ảnh hưởng nhất của ông Trump - cho rằng Mỹ nên “bỏ rơi Israel”.

“Nếu Israel muốn tiến hành cuộc chiến này, họ có mọi quyền làm vậy. Đó là một quốc gia có chủ quyền và họ có thể làm bất cứ điều họ muốn. Nhưng không phải với sự hậu thuẫn của Mỹ”, ông Carlson đăng tải trong một bài viết ngày 13/6 - theo Jewish Insider.

Israel phát động cuộc tấn công được cho là với mục đích ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân và gây áp lực buộc Tehran phải từ bỏ tham vọng này. Trong khi đó, Tổng thống Trump đang cố tái khởi động một phiên bản mới của thỏa thuận hạt nhân dưới thời cựu Tổng thống Obama – một thỏa thuận từng bị ông “phá bỏ” trong nhiệm kỳ đầu. Ông Trump kỳ vọng rằng chiến dịch quân sự của Israel sẽ là chất xúc tác khiến Iran quay lại bàn đàm phán, ký một hiệp ước mới. Tuy nhiên, liệu điều này sẽ kích hoạt một cuộc chiến quy mô lớn hơn giữa hai quốc gia Trung Đông hay không thì vẫn còn bỏ ngỏ.

Đó là viễn cảnh mà các chính khách theo chủ nghĩa can thiệp như Thượng nghị sĩ Lindsey Graham mong đợi. “Bắt đầu cuộc chơi”, ông Graham viết trên X tối 12/6 khi những hình ảnh đầu tiên về các vụ nổ ở Tehran được lan truyền khắp thế giới. Ông nổi tiếng với quan điểm diều hâu từ trước khi phong trào MAGA xuất hiện.

Ở chiều ngược lại, người dẫn chương trình Infowars Owen Shroyer - người từng được ông Trump ân xá vì liên quan đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021 - lại chia sẻ một video trên X với thông điệp đầy tâm trạng.

“Nước Mỹ, phong trào Trump, MAGA - dù bạn muốn nói thế nào đi nữa - sẽ có rất nhiều sự tự vấn khi những sự kiện này diễn ra, bởi vì rất nhiều người ủng hộ MAGA phản đối chiến tranh. 'Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại' có ích gì nếu chúng ta thậm chí không thể tách rời khỏi khu vực chiến tranh tàn phá này của thế giới”, ông Shroyer nói.

“Chừng nào Mỹ vẫn còn bị cuốn vào Trung Đông, chúng ta sẽ không bao giờ làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại được”, ông kết luận.

Sáng 13/6, sau khi ông Trump ra tín hiệu chấp thuận cách thức Israel tiến hành cuộc tấn công và kêu gọi Iran quay lại bàn đàm phán trong, một số người trong giới MAGA dường như bắt đầu đi đến đồng thuận quan điểm: sự can dự của Mỹ có thể chấp nhận được, nhưng không đưa quân sang tham chiến.

Trong cuộc trao đổi qua điện thoại với phóng viên, Thượng nghị sĩ Josh Hawley khẳng định ông phản đối việc Mỹ tham gia vào các cuộc xung đột nước ngoài, đồng thời tin tưởng rằng ông Trump cùng chung quan điểm này.

“Hỗ trợ đồng minh của chúng ta là một chuyện – điều mà chúng ta đang làm và chúng ta nên làm một cách rõ ràng. Cung cấp vũ khí để họ tự vệ cũng là điều cần thiết. Nhưng tôi không thể tưởng tượng được việc Mỹ gửi quân sang đó hay tham gia bất kỳ hoạt động chiến đấu nào… trừ khi để bảo vệ căn cứ của chính mình”, ông Hawley nói.

Các cuộc không kích của Israel vào Iran khác hoàn toàn với việc Mỹ đưa quân đến một quốc gia nào đó, nhất là một quốc gia như Iran - nơi đã trải qua hàng ngàn năm tồn tại với nhiều cuộc chiến ở trong nước hơn là bị chinh phục từ bên ngoài. Ngay cả những chính trị gia Cộng hòa cứng rắn nhất cũng chỉ nói đến tên lửa và bom, thay vì nhắc đến việc triển khai quân đội Mỹ.

Việc vạch ranh giới như vậy có thể là “điểm cân bằng” làm hài lòng hầu hết những người ủng hộ Tổng thống Trump, ít nhất là trong giai đoạn này. Sau đợt không kích của Israel, các đồng minh của ông Trump đều theo quan điểm mà chính quyền Mỹ nêu trong các thông điệp ngắn gọn của mình.

Ông Alex Bruesewitz – một cố vấn đảng Cộng hòa thân cận với Nhà Trắng - đăng lại tuyên bố của Ngoại trưởng Rubio trên X, nhấn mạnh rằng “Mỹ không tham gia các cuộc tấn công chống lại Iran”.

Bà Laura Loomer – một nhà lý luận âm mưu cánh hữu gắn bó với ông Trump - cũng đăng nhiều thông điệp ủng hộ ông Trump và Israel: “Iran không bao giờ được phép sở hữu vũ khí hạt nhân”.

Bà Mehek Cooke - luật sư và bình luận viên ủng hộ ông Trump - cho biết người ủng hộ MAGA vẫn sẽ “đoàn kết” đứng sau Tổng thống. “MAGA muốn hòa bình, nhưng chúng tôi không mù quáng. Đúng là có bộ phận thiên về chủ nghĩa biệt lập. Nhưng không thể nhượng bộ. Lãnh đạo Iran vừa đe dọa cả Israel lẫn Mỹ, và điều đó đẩy chúng ta đến ranh giới nguy hiểm. Tối hậu thư 60 ngày của ông Trump đã bị phớt lờ hoàn toàn, và đây là hệ quả thực sự”.

Tuy nhiên, nhiều nhân vật trong phong trào MAGA đã bày tỏ ý kiến thông qua việc im lặng. Khi được hỏi về sự chia rẽ trong MAGA, cựu Hạ nghị sĩ Cộng hòa Matt Gaetz - một đồng minh thân cận của ông Trump nói rằng: “MAGA quan tâm nhiều hơn đến ‘Trận chiến giành Los Angeles’” — ám chỉ việc ông Trump triển khai Vệ binh Quốc gia và Thủy quân lục chiến để đối phó với các cuộc biểu tình phản đối cuộc truy quét người nhập cư - “hơn là trận chiến Tehran”.

Điều mà Nhà Trắng dường như quan tâm nhất lúc này chắc chắn là việc cần phải chỉ rõ rằng nước Mỹ không liên quan đến cuộc xung đột ở Trung Đông.

Thông tin được tiết lộ từ Nhà Trắng và nội dung cuộc phỏng vấn qua điện thoại giữa ông Trump và kênh Fox News ngay sau cuộc không kích của Israel đều nhấn mạnh rằng quân đội Mỹ không tham gia vào các cuộc không kích.

Đến sáng 13/6, một thông điệp rõ ràng hơn đã được ông Trump phát đi: “Đã có quá nhiều cái chết và sự tàn phá, nhưng vẫn còn thời gian để ngăn chặn cuộc tàn sát này - với các đợt tấn công tiếp theo đã được lên kế hoạch thậm chí còn khốc liệt hơn”, ông Trump viết trên Truth Social.

Nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh: “Iran phải đạt thỏa thuận, trước khi không còn gì nữa, và hãy cứu lấy những gì từng được gọi là Đế chế Ba Tư. Đừng để thêm chết chóc, đừng để thêm hủy diệt. Hãy hành động ngay trước khi quá muộn”.

Bình Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc