Sự biến mất của những con voi 'siêu ngà'

Sở hữu cặp ngà nặng hơn 45 kg/chiếc và thường kéo lê trên mặt đất, voi "siêu ngà" có ngoại hình đúng với tên gọi của nó. Đặc điểm hiếm có này xuất phát từ biến dị di truyền khiến ngà phát triển nhanh và dài hơn bình thường. Chính sự khác biệt ấy tạo nên vẻ ngoài uy dũng và đặc trưng, nhưng nó cũng khiến chúng trở thành mục tiêu của nạn săn trộm.

Theo Tsavo Trust, tổ chức giám sát quần thể voi tại Khu bảo tồn Tsavo của Kenya, hiện chỉ còn chưa đến 30 cá thể voi siêu ngà ở châu Phi, chủ yếu sinh sống ở miền nam Kenya - nơi nhiếp ảnh gia Federico Veronesi theo dõi và chụp ảnh chúng. Cuốn sách mới Walk the Earth là kết tinh của chặng đường đó, như một lời tri ân dành cho "những nhân chứng cuối cùng của thế giới trước khi con người xâm chiếm Trái đất". Ngay từ thuở nhỏ ở Italy, Veronesi đã bị mê hoặc bởi thiên nhiên hoang dã châu Phi. Niềm đam mê ấy đưa ông đến Kenya, nơi ông chọn định cư và bắt đầu chụp ảnh những loài động vật mà ông đã ngưỡng mộ bấy lâu.

"Nhiếp ảnh giống như một cách để tôi được ở giữa đàn thú và bày tỏ tình yêu dành cho chúng", Veronesi chia sẻ. Voi trở thành trọng tâm sáng tác không chỉ vì sự hùng vĩ của loài vật này, mà còn vì ông thấy chúng dường như là hiện thân cho linh hồn châu Phi. "Khi thấy một con voi bước đi trên thảo nguyên, tôi như cảm nhận cả châu Phi thu gọn trong khoảnh khắc đó", ông nói.

Cuốn sách xoay quanh những cuộc gặp gỡ của Veronesi với một số con voi biểu tượng nhất Kenya. Một trong những khoảnh khắc đáng nhớ nhất là vào năm 2010, khi ông lần đầu tiên nhìn thấy Tim, con voi "siêu ngà" huyền thoại của Vườn Quốc gia Amboseli. "Chúng tôi chờ đàn voi đi từ rừng ra đầm lầy như thường lệ, và rồi một con voi đực khổng lồ xuất hiện với cặp ngà dài gần chạm đất", ông nhớ lại. Khoảnh khắc ấy với Veronesi như một giấc mơ thuở bé thành hiện thực.

"Qua cuốn sách, tôi cũng muốn khắc họa nhiều khía cạnh trong đời sống của voi: từ cảnh giao phối của Tim, những trận đấu, tắm bùn, bơi lội, với tay hái cành cây, đến cả mối quan hệ xã hội của chúng", ông nói với CNN. Ngoài ra, Veronesi còn giới thiệu sự đa dạng môi trường sống của voi khắp châu Phi, từ sa mạc Namibia đến miệng núi lửa Ngorongoro (Tanzania) hay Vườn quốc gia Mana Pools (Zimbabwe).

Hình ảnh yêu thích nhất của ông là về Balguda - cá thể mà Veronesi gọi là "siêu ngà vĩ đại nhất còn sống". Balguda trước đây chỉ lộ diện hiếm hoi qua những chuyến tuần tra trên không. Sau nhiều năm tìm kiến, tháng 8/2023, ở một góc xa xôi của Tsavo, Balguda cuối cùng xuất hiện. "Tôi vẫn không tin được rằng mình đã được thấy và chụp lại ông ấy, hít thở cùng một bầu không khí. Khoảnh khắc nhìn thấy ông ấy bước đi trong lòng sông khô sẽ mãi ở trong ký ức tôi - một trong những cuộc gặp gỡ mãnh liệt nhất của tôi giữa thiên nhiên hoang dã", Veronesi viết.

Walk the Earth là cuốn sách ảnh thứ ba của Veronesi, được ông ấp ủ suốt 5 năm. Tác phẩm nhấn mạnh những mối đe dọa mà loài voi đang phải đối mặt: mất môi trường sống, xung đột với con người và đặc biệt là nguy cơ từ săn bắn lấy ngà, nhất là với số ít voi siêu ngà còn lại. Veronesi từ lâu đã dùng hình ảnh để góp phần bảo tồn thiên nhiên. Ông hiến tặng ảnh cho các tổ chức bảo tồn, tham gia chiến dịch nâng cao nhận thức và từng thuyết trình tại nhiều nơi trên thế giới.

Theo ông, điều quan trọng không chỉ là ghi lại voi như một loài vật, mà là khắc họa chúng như những cá thể có linh hồn. "Mục tiêu là để người xem thực sự kết nối với con vật, như nhìn thấu tâm hồn nó vậy", ông nói. Veronesi thường đặt máy ảnh rất thấp, khiến chú voi như sừng sững áp đảo khung hình. Nhiều bức ảnh ấn tượng nhất của ông được chụp bằng ảnh đen - trắng. "Voi có một hào quang đặc biệt của sự bình thản và nhẫn nại", ông nói. "Chúng toát lên vẻ trí tuệ, sự hiểu biết, và đồng thời cũng rất gắn kết, chăm sóc lẫn nhau".

Hoàng Linh