Starbucks bán bớt cổ phần, rút lui chiến lược khỏi Trung Quốc?

Ngày 3/11, Tập đoàn Starbucks thông báo đã đạt được thương vụ trị giá 4 tỷ USD sau khi bán phần lớn cổ phần trong hệ thống bán lẻ tại Trung Quốc.

Theo thỏa thuận, Boyu Capital sẽ nắm quyền kiểm soát tới 60% cổ phần bán lẻ, bao gồm hơn 8.000 cửa hàng. Starbucks nắm giữ 40% cổ phần; đồng thời duy trì quyền cấp phép thương hiệu và quyền sở hữu trí tuệ.

Rút lui

Quyết định này khép lại gần ba thập kỷ mà Starbucks đã hiện diện mạnh mẽ tại Trung Quốc. Từ cửa hàng đầu tiên khai trương với màn múa lân hoành tráng và những khách hàng tò mò muốn thử hương vị cappuccino, thương hiệu Mỹ đã thúc đẩy sự phát triển của văn hóa cà phê trong đất nước vốn nổi tiếng với trà.

Trong những năm bùng nổ kinh tế, Starbucks từng mở một cửa hàng mới cứ mỗi 15 giờ, biến Trung Quốc thành trụ cột trong chiến lược toàn cầu của hãng. Giờ đây, khi thị trường đã trở nên bão hòa và cạnh tranh khốc liệt, Starbucks chọn cách chuyển giao quyền kiểm soát, nhường phần dẫn dắt cho nhà đầu tư nội địa.

Một quán Starbucks tại Bắc Kinh, Trung Quốc. (Ảnh: Reuters)

Một ly Starbucks cỡ grande tại Trung Quốc có giá khoảng 30 nhân dân tệ, bằng giá của hai đến ba bữa ăn bình dân, hoặc gần bằng tiền ăn một ngày. Dù vậy, tại Trung Quốc, giá cả thường được xem là thước đo chất lượng, và mức giá cao còn giúp Starbucks xây dựng hình ảnh thương hiệu xa xỉ.

Thành công của Starbucks tại Trung Quốc không chỉ nhờ thương hiệu cà phê phương Tây cao cấp, mà còn bởi cách hãng tạo ra những không gian ấm cúng, gần gũi theo văn hóa châu Á, đồng thời thử nghiệm các hương vị địa phương, khéo léo hòa quyện vào những thức uống đặc trưng, khiến khách hàng vừa thấy quen thuộc vừa đầy thích thú.

Tuy nhiên, thị trường đồ uống tại Trung Quốc hiện nay hoàn toàn khác so với thời 26 năm trước, khi nền kinh tế Trung Quốc mới bắt đầu khởi sắc, đưa hàng trăm triệu người Trung Quốc vào tầng lớp trung lưu mỗi năm.

Ông Lưu, 70 tuổi, vẫn nhớ lần đầu Starbucks mở cửa tại Bắc Kinh, khi hương vị cà phê còn rất lạ lẫm với người Trung Quốc. “Qua trải nghiệm, tôi bắt đầu hiểu được văn hóa Starbucks, và lúc đó tôi bắt đầu nghĩ, ‘À, cái này hay đấy’”, ông kể, trong lúc chờ cháu trai trượt băng tại trung tâm thương mại.

Tuy nhiên, ông cho rằng sức mua giảm đang là thách thức lớn đối với “ông lớn cà phê” đến từ Seattle. “Nền kinh tế trì trệ, số người giàu giảm, áp lực mua nhà, mua xe, trả nợ khiến sức chi tiêu bị ảnh hưởng”, ông Lưu nhận xét.

Cửa hàng Starbucks đầu tiên ở Bắc Kinh, Trung Quốc, khai trương năm 1999. (Ảnh: Starbucks)

Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, Starbucks còn gặp khó khăn trước sự xuất hiện của các chuỗi đồ uống Trung Quốc giá rẻ đang phát triển mạnh mẽ.

Các đối thủ nội địa như Mixue Bingcheng, ChaGee và HeyTea, bán sản phẩm với giá chỉ bằng một phần nhỏ so với Starbucks. Boyu Capital cũng là nhà đầu tư trong IPO của Mixue năm nay, cho thấy tầm ảnh hưởng lớn của các nhà đầu tư nội địa trong ngành F&B.

“Chuỗi cà phê đến từ Mỹ vẫn hấp dẫn khách nhờ không gian và hình ảnh là thương hiệu cao cấp”, Carrie Chen, 28 tuổi, làm trong ngành tài chính, thường đến Starbucks ba đến bốn lần mỗi tuần chia sẻ.

Tuy nhiên, khi được hỏi về việc Starbucks thu hẹp đầu tư tại Trung Quốc, Chen cho rằng thời hoàng kim của hãng có thể đã qua, nhưng một đối tác lớn trong nước vẫn có thể giúp Starbucks “vươn lên tầm cao mới.”

Giải pháp tình thế?

Trước sức ép từ các chuỗi giá rẻ và tâm lý tiêu dùng dè dặt, Starbucks đã tìm kiếm một đối tác nội địa để duy trì tốc độ tăng trưởng và mở rộng thị trường. Hồi tháng 7, CEO Starbucks Brian Niccol cho biết họ đánh giá 20 đề nghị mua cổ phần của công ty tại thị trường này.

"Sự hiểu biết sâu sắc của Boyu Capital về thị trường địa phương sẽ giúp chúng tôi phát triển nhanh hơn ở Trung Quốc, đặc biệt là tại các thành phố nhỏ hơn và các khu vực mới", Chủ tịch kiêm CEO Niccol cho biết.

Quán cà phê Starbucks nằm trong một tòa nhà ở Bắc Kinh. (Ảnh: Reuters)

Ra đời vào năm 2011, Boyu Capital là một trong những công ty đầu tư thay thế hàng đầu Trung Quốc và hoạt động trên phạm vi toàn cầu. Hiện công ty quản lý hơn 200 doanh nghiệp trong danh mục đầu tư. Công ty này được đồng sáng lập bởi cháu trai cố Chủ tịch Trung Quốc Giang Trạch Dân, tạo nên một liên hệ đáng chú ý với giới chính trị và kinh doanh cấp cao của nước này.

Boyu xây dựng một nền tảng đầu tư tích hợp, kết hợp hiệu quả nhiều lĩnh vực, từ cổ phần tư nhân, cổ phiếu niêm yết, hạ tầng đến khởi nghiệp.

Bằng việc cung cấp vốn và hỗ trợ chiến lược cho những nhà lãnh đạo cùng các doanh nhân, Boyu thúc đẩy giá trị dài hạn thông qua mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp có sức ảnh hưởng ở nhiều lĩnh vực như tiêu dùng, công nghệ, chăm sóc sức khỏe và năng lượng bền vững trên toàn thế giới.

Logo của Boyu Capital tại văn phòng công ty ở Hồng Kông, 11/12/2013. (Ảnh: Reuters)

Nguồn vốn từ Boyu được kỳ vọng sẽ giúp Starbucks thúc đẩy tăng trưởng tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Thương vụ này định giá toàn bộ hoạt động của Starbucks tại Trung Quốc ở mức hơn 13 tỷ USD, bao gồm các hợp đồng nhượng quyền và phần vốn còn lại của tập đoàn Mỹ trong đơn vị.

Trong quý IV của niên độ tài chính 2025 (kết thúc ngày 28/9), các cửa hàng hiện hữu của Starbucks tại Trung Quốc ghi nhận mức doanh số tăng 2% so với cùng kỳ, đạt 831,6 triệu USD. So với cùng kỳ năm trước, con số này cao hơn 6%. Dù ghi nhận 2 quý tăng trưởng liên tiếp, giá trị trung bình mỗi đơn hàng tại Trung Quốc lại giảm 7%, cho thấy tâm lý tiêu dùng còn dè dặt.

Molly Liu, CEO của Starbucks Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố: “Dựa trên đà kinh doanh tích cực của chúng tôi, quan hệ đối tác với Boyu sẽ giúp Starbucks Trung Quốc khai thác triệt để cơ hội thị trường rộng lớn này”.

Jason Yu, Tổng giám đốc CTR Market Research nhận xét: "Boyu giống một công ty cổ phần tư nhân. Họ có thể sẽ cung cấp nhiều hỗ trợ chiến lược hơn cho Starbucks và cũng giúp họ xây dựng các mối quan hệ và quan hệ đối tác kỹ thuật số".

Trong bối cảnh các thương hiệu nội địa ngày càng mạnh và nhu cầu tiêu dùng thay đổi, việc hợp tác với Boyu cho thấy Starbucks đang lựa chọn chiến lược thích ứng với thị trường Trung Quốc, thay vì rút lui hoàn toàn.

Khánh Ly (Nguồn: CNN)