Sóng gió bầu chọn các bộ trưởng Mỹ dưới thời ông Trump

Bà Krist Noem được cho là một ứng viên nội các Mỹ gây nhiều tranh cãi. Ảnh: Reuters.

Trong cuốn Retribution: Donald Trump and the Campaign That Changed America, nhà báo Jonathan Karl mô tả chi tiết cuộc đấu đá nội bộ phe phái đằng sau việc lựa chọn nội các của ông Trump.

Tranh cãi về “không đủ tiêu chuẩn”

Ngay sau khi giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng tháng 11 năm ngoái, ông Trump đã chọn Kristi Noem cho vị trí Bộ trưởng An ninh Nội địa nhằm hiện thực hóa cam kết tranh cử của ông về việc trục xuất hàng loạt người nhập cư không có giấy tờ.

Noem, khi đó là Thống đốc bang Nam Dakota, đã phải đối mặt với làn sóng phản đối dữ dội khi nhiều người cho rằng bà "rõ ràng không đủ tiêu chuẩn". Một phần vì danh tiếng của bà không hoàn hảo. Noem từng thừa nhận trong một cuốn sách rằng đã bắn một con chó cưng.

Quan trọng hơn, Noem chưa từng có tên trong danh sách ứng cử viên tiềm năng cho các vị trí nội các mới và cũng chưa trải qua quá trình thẩm tra cho vị trí này, Karl viết trong cuốn Retribution.

Cuốn sách cũng cho rằng Trump làm vậy là để trả ân huệ cho cựu quản lý chiến dịch tranh cử Corey Lewandowski. “Khi một cố vấn của Trump ngạc nhiên hỏi tại sao ông quyết định đề cử Noem làm Bộ trưởng An ninh Nội địa, ông đã trả lời một cách đơn giản. 'Tôi làm điều đó vì Corey. Đó là điều duy nhất Corey đề nghị tôi'”, Karl tiết lộ.

Lewandowski là quản lý chiến dịch tranh cử của Trump cho đến khi ông bị sa thải vào tháng 6 năm 2016 sau một loạt tranh cãi, bao gồm cả cáo buộc giật tay một nữ phóng viên.

Cuốn sách ra mắt ngày 28/10. Ảnh: Amazon.

Trong khi đó, tin đồn về mối quan hệ ngoài luồng giữa Lewandowski và Noem đã lan truyền ở Washington trong nhiều năm, mặc dù cả hai đều phủ nhận.

Karl lưu ý rằng ngay cả một số đồng minh thân cận nhất của ông Trump cũng không thoải mái khi giao Noem phụ trách một số cơ quan quan trọng, bao gồm Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) và Cơ quan Quản lý Tình trạng Khẩn cấp Liên bang (FEMA).

Hai ngày sau khi ông Trump đưa ra thông báo, Steve Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của Nhà Trắng, đã chia sẻ với Karl: “Chúng ta vẫn còn cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu. Bà ta điều hành toàn bộ ư? Bà ta điều hành cả Sở Mật vụ ư?... Ông ấy đang nói về cái gì vậy? Bà ta chưa bao giờ làm việc trong ngành thực thi pháp luật!”

Nhưng Bannon không đổ lỗi cho Trump vì đã đưa ra quyết định ông cho là tồi tệ. “Ông ấy đổ lỗi cho Lewandowski vì đã thuyết phục tổng thống làm điều đó. 'Tên này đã yêu cầu chọn một người rõ ràng không đủ tiêu chuẩn và điều đó thật nguy hiểm'”, Karl viết.

Noem đã được Thượng viện Mỹ phê chuẩn vào tháng 1. Kể từ đó, bà đã bị chỉ trích vì nhiều quyết định gây tranh cãi, bao gồm chi tiêu ngân sách, siết chặt chính sách nhập cư quá đà và sự chậm trễ trong hoạt động cứu trợ thiên tai.

Loạt ảnh chụp và video bóng bẩy của bà tại nhiều địa điểm, bao gồm biên giới phía nam và một nhà tù khổng lồ ở El Salvador cũng bị cho là thể hiện sự độc đoán.

"Âm mưu" nhằm vào Sean Duffy

Theo cuốn sách, Noem cũng không phải là ứng cử viên nội các duy nhất gây chia rẽ. Vị trí Bộ trưởng Giao thông của Sean Duffy cũng đã gây không ít sóng gió.

Duffy là cựu nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ kiêm người dẫn chương trình của Fox Business. Ban đầu, ông muốn ứng cử vào vị trí đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc mặc dù không có kinh nghiệm về chính sách đối ngoại. Tuy nhiên, Trump đã quyết định dành vị trí này cho Hạ nghị sĩ Elise Stefanik.

Duffy sau đó được cân nhắc cho vị trí Bộ trưởng Giao thông nhưng ông lại thiếu kinh nghiệm liên quan. Karl viết: "Khi Trump hỏi một người bạn của Duffy rằng ông ấy có biết gì về giao thông vận tải không, người bạn đó trả lời, 'Tất nhiên là biết, ông ấy có chín đứa con!' Đây là một câu đùa và muốn nói rằng việc đưa đón một gia đình đông người như vậy đòi hỏi ít nhất một số kiến thức về giao thông".

Howard Lutnick, người sau này trở thành Bộ trưởng Thương mại của Trump, đã đề xuất Emil Michael, cựu giám đốc điều hành cấp cao của Uber, cho vị trí Bộ trưởng Giao thông. Ý kiến này Elon Musk hết mực ủng hộ. “Tuy nhiên, Trump chưa từng nghe nói đến ông Emil và điều đó khiến đề xuất này trở nên vô dụng”, cuốn sách cho hay,

Dù thất bại với đề cử này, Lutnick tiếp tục cố gắng ngăn cản việc đề cử Duffy bằng cách đào bới những thông tin bất lợi về ông ta. Lutnick yêu cầu nhóm của mình tìm kiếm mọi thông tin về những lần Duffy xuất hiện trên truyền hình để tìm ra bằng chứng cho thấy ông ta từng nói điều gì đó chỉ trích Trump. Từ đó, Lutnick có thể sử dụng ví dụ này để Trump từ bỏ ý định đề cử Duffy.

Karl viết: “Nhóm của Lutnick đã phải lần tìm lại những video gần một thập kỷ, từ những ngày đầu của cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa năm 2016, để tìm ra bất kỳ điều gì Duffy nói có phần tiêu cực về Donald Trump. Cuối cùng, họ đã tìm thấy một cuộc phỏng vấn vào tháng 9/2015, khi vị nghị sĩ này nói rằng ông không tin Trump là một ứng viên bảo thủ và không nghĩ rằng Trump sẽ giành được đề cử của đảng”.

Mưu đồ phá hoại này gần như đã thành công. Một lời bình luận từ một thập kỷ trước đã suýt khiến Duffy mất việc. Nhưng Duffy vẫn thành công xoay sở ván bài. “Trump, sau khi cân nhắc lại các lựa chọn, đã gọi cho Duffy và vợ ông, Rachel. Cả hai đã thuyết phục được tổng thống mới đắc cử rằng Duffy từ lâu đã thay đổi quan điểm về Trump”.

Vào ngày 18/11/2024, ông Trump tuyên bố chọn Duffy sẽ là Bộ trưởng Giao thông. Tháng 7 năm nay, Tổng thống Mỹ cho biết Duffy cũng sẽ đảm nhiệm vai trò quyền giám đốc NASA. Phản ứng trước quyết định này, Elon Musk đã đăng trên X: "Việc có một giám đốc NASA hoàn toàn không biết gì về tên lửa và tàu vũ trụ sẽ làm suy yếu chương trình không gian của Mỹ và gây nguy hiểm cho các phi hành gia của chúng ta".

Minh Hoa