Sổ tay quản trị công ty OECD 2025 có gì mới?

Trong giai đoạn mà biến động kinh tế tài chính diễn ra với tốc độ khó dự đoán, quản trị công ty (QTCT) đang trở thành nền tảng quan trọng giúp củng cố niềm tin thị trường và tạo dựng giá trị bền vững cho doanh nghiệp.

Nhằm thiết lập một khung dữ liệu chuẩn hóa, đồng nhất và dễ tiếp cận phục vụ quá trình hoạch định chính sách, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) phát hành Sổ tay dữ liệu QTCT 2025 như tài liệu tham chiếu chính thức cho các quốc gia khi triển khai Bộ Nguyên tắc G20/OECD về quản trị công ty.

Tại Diễn đàn Thường niên về Quản trị Công ty lần thứ 8, bà Alejandra Medina, Quản lý Chương trình QTCT khu vực châu Á của OECD cho biết sổ tay cung cấp khung dữ liệu thống nhất, cập nhật và có thể so sánh giữa 52 quốc gia và vùng lãnh thổ, giúp đối chiếu toàn diện từ khung pháp lý, cấu trúc sở hữu cho đến thông lệ quản trị. Đồng thời, sổ tay cũng là nguồn dữ liệu quan trọng để theo dõi sự dịch chuyển của thị trường vốn và quyền kiểm soát doanh nghiệp trong suốt thập kỷ qua.

Phiên bản 2025 cho thấy mức độ phát triển sâu rộng hơn của QTCT hiện đại, đặc biệt khi OECD lần đầu đưa tính bền vững vào một chương riêng, khẳng định ESG đã rời khỏi phạm vi “báo cáo tự nguyện” để trở thành một trụ cột trong hệ thống quản trị.

Bà Alejandra Medina, Quản lý Chương trình QTCT khu vực Châu Á OECD trình bày tham luận online tại Diễn đàn. Ảnh: DNCC

Một số nội dung mới như thị trường vốn dành cho doanh nghiệp tăng trưởng hay hướng dẫn tổ chức Đại hội đồng cổ đông trong bối cảnh số hóa giúp làm rõ những thay đổi quan trọng trong hành vi đầu tư, cấu trúc sở hữu và tương tác giữa doanh nghiệp và cổ đông.

Với cấu trúc gồm năm chương lớn, trải dài từ thị trường vốn, khung thể chế, quyền cổ đông, hội đồng quản trị đến tính bền vững, sổ tay 2025 tạo ra một bức tranh toàn diện về chuẩn mực quản trị hiện đại và các xu hướng đang định hình tương lai của QTCT toàn cầu.

Những xu hướng lớn định hình thị trường vốn và thực hành quản trị toàn cầu

Đến cuối năm 2024, thị trường vốn toàn cầu ghi nhận 44.000 công ty niêm yết với tổng vốn hóa đạt 125 nghìn tỷ USD. Tuy nhiên, song song với sự tăng trưởng này, hơn 35.000 công ty hủy niêm yết từ 2005 đến nay phản ánh sự phân hóa mạnh mẽ giữa các nền kinh tế và sự thay đổi kỳ vọng của nhà đầu tư đối với tính hiệu quả và minh bạch của doanh nghiệp.

Dữ liệu từ Sổ tay OECD cho thấy một xu hướng rõ rệt: nhà đầu tư tổ chức, chiếm tới 47% quyền sở hữu đang trở thành lực lượng quyết định trong việc định hình chuẩn mực quản trị.

Khi quyền sở hữu trên thị trường vốn ngày càng phân tán và vai trò của nhà đầu tư tổ chức gia tăng, doanh nghiệp đứng trước áp lực lớn hơn trong việc minh bạch hóa thông tin, củng cố cơ chế kiểm soát và nâng chuẩn báo cáo để duy trì niềm tin thị trường.

Trước bối cảnh đó, nhiều quốc gia đã tiến hành những điều chỉnh mạnh mẽ trong khung pháp lý và chính sách quản trị: 65% đã sửa đổi Luật Doanh nghiệp hoặc Luật Chứng khoán, 37% cập nhật Bộ Nguyên tắc QTCT, và 73% ban hành báo cáo quản trị công ty cấp quốc gia – con số tăng đáng kể chỉ trong một thập kỷ.

Những thay đổi này cũng được phản ánh rõ trong quyền cổ đông. Mô hình cổ phần đa quyền biểu quyết trở nên phổ biến hơn, các Đại hội đồng cổ đông chuyển dịch nhanh sang hình thức trực tuyến, và giao dịch với bên liên quan được kiểm soát chặt chẽ hơn thông qua yêu cầu HĐQT phê duyệt, hiện đã được áp dụng tại 87% quốc gia. Tất cả cho thấy một xu hướng chung: hệ thống quản trị đang được siết chặt và hiện đại hóa để đáp ứng kỳ vọng mới của nhà đầu tư và thị trường.

Ở cấp độ doanh nghiệp, hội đồng quản trị (HĐQT) đang trải qua sự tái định nghĩa vai trò. Tỷ lệ tách bạch Chủ tịch và CEO tăng vọt; HĐQT chịu trách nhiệm chiến lược về rủi ro nhiều hơn; tiêu chí thù lao trở nên minh bạch hơn; trong khi sự hiện diện của nữ giới trong HĐQT tăng lên gần 30% ở nhiều thị trường.

Điều này cho thấy HĐQT đang tiến gần hơn tới mô hình quản trị hiện đại, độc lập, chuyên nghiệp và có năng lực bao quát rủi ro lẫn chiến lược phát triển bền vững.

Sự thay đổi trong khung thể chế, quyền cổ đông và cấu trúc HĐQT là minh chứng cho nhận định: QTCT không đứng yên, nó đang tái tạo chính mình để phù hợp với quy mô, rủi ro và kỳ vọng mới của nền kinh tế toàn cầu.

ESG trở thành tiêu chuẩn quản trị mới của mọi quốc gia

Điểm nhấn quan trọng nhất của Sổ tay QTCT 2025 chính là việc OECD đưa tính bền vững thành cấu phần chủ đạo trong hệ thống quản trị. Không còn nằm ngoài báo cáo tài chính, phát triển bền vững (PTBV)đang trở thành thước đo quan trọng cho sức khỏe doanh nghiệp, cho khả năng chống chịu rủi ro và giá trị dài hạn mà doanh nghiệp mang lại cho xã hội.

Dữ liệu cho thấy 65% nhà đầu tư sử dụng báo cáo phát triển bền vững như một phần bắt buộc trong phân tích doanh nghiệp. Chính vì vậy, 60% quốc gia đã ban hành quy định công bố PTBV; gần 58% đang xây dựng cơ chế bảo đảm mức độ hợp lý cho báo cáo; và một bộ phận đã áp dụng yêu cầu bảo đảm ở mức giới hạn. Điều này phản ánh một bước tiến hóa rõ rệt: ESG đang dịch chuyển từ báo cáo tự nguyện sang tiêu chuẩn niêm yết, và nay trở thành một yêu cầu quản trị bắt buộc.

Bộ dữ liệu đối chiếu giữa 52 quốc gia do OECD xây dựng trở thành công cụ quan trọng giúp các chính phủ, thị trường và cộng đồng doanh nghiệp tự đánh giá khoảng cách giữa mục tiêu phát triển bền vững và thực hành quản trị hiện tại. Những nền kinh tế muốn thu hút vốn chất lượng cao sẽ buộc phải nâng cấp hệ thống công bố thông tin, cơ chế giám sát và năng lực quản trị rủi ro ESG.

Như bà Alejandra Medina nhấn mạnh tại diễn đàn “Tính bền vững không chỉ là cam kết đạo đức, mà đã trở thành điều kiện cần để doanh nghiệp hội nhập thị trường vốn quốc tế”.

Sổ tay OECD 2025 vì thế không chỉ là bộ dữ liệu, mà là lời nhắc mạnh mẽ rằng tương lai của doanh nghiệp phụ thuộc trực tiếp vào khả năng xây dựng một hệ thống quản trị minh bạch, có trách nhiệm và hướng đến phát triển bền vững.

Quỳnh Anh