Siết chặt quản lý chất lượng nông sản, thực phẩm

Điều này khiến công tác kiểm soát chất lượng, bảo đảm an toàn thực phẩm trở thành nhiệm vụ then chốt, bảo vệ sức khỏe người dân, giữ gìn uy tín thị trường Thủ đô...

Đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra nguồn gốc nông sản tại Công ty cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Thăng Long trên địa bàn xã Xuân Mai. Ảnh: Dung Quỳnh

Nhiều “nút thắt” trong kiểm soát chất lượng

Hiện nay, việc quản lý an toàn thực phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn. Phần lớn các cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm vẫn xen kẽ trong khu dân cư, điều kiện vệ sinh hạn chế, khiến việc kiểm tra, giám sát thường xuyên gặp trở ngại. Các chợ truyền thống chủ yếu là chợ nông thôn, hoạt động vào buổi sáng, mang tính nhỏ lẻ và theo phiên, trong khi tiểu thương thường buôn bán ở nhiều chợ khác nhau. Vì vậy, việc cấp giấy phép đăng ký kinh doanh, quản lý hồ sơ truy xuất nguồn gốc thực phẩm chưa được thực hiện đầy đủ.

Nguồn hàng tại các chợ phần lớn được mua từ chợ đầu mối hoặc các hộ dân trong vùng, không có hóa đơn, chứng từ rõ ràng. Riêng mặt hàng trái cây, nguồn cung vô cùng đa dạng: Từ hàng nhập khẩu qua đường hàng không, vận chuyển qua đường bộ... đến hàng trong nước luân chuyển qua nhiều chợ đầu mối. Trong khi đó, lực lượng kiểm tra, giám sát của địa phương còn mỏng nên công tác kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc trái cây bày bán tại các cửa hàng vẫn là bài toán nan giải.

Thực tế cho thấy, các vụ vi phạm về an toàn thực phẩm vẫn xuất hiện rải rác, gây lo ngại trong dư luận. Trưởng phòng Chất lượng và Phát triển thị trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) Nguyễn Thị Thu Hằng cho biết, thời gian qua, Sở Nông nghiệp và Môi trường kịp thời tiếp nhận và chỉ đạo các đơn vị liên quan kiểm tra, xác minh thông tin, có báo cáo kịp thời về sự việc xảy ra tại xã Thường Tín. Địa phương này có các xưởng thu gom, sơ chế, phân loại mỡ trâu bò, sản phẩm phụ phẩm của động vật bốc mùi hôi, mất vệ sinh an toàn thực phẩm không có hóa đơn, chứng từ được sơ chế, phân loại đem đi phân phối, tiêu thụ; một số trường hợp rối loạn tiêu hóa ghi nhận trên địa bàn Phúc Thọ, Đan Phượng do ăn dưa củ cải muối…

Những vụ việc như vậy cho thấy, dù công tác kiểm soát được triển khai thường xuyên nhưng quy mô sản xuất nhỏ lẻ, phân tán khiến việc quản lý toàn diện vẫn là thách thức. Hà Nội hiện có hàng chục nghìn cơ sở sản xuất, kinh doanh nông, lâm, thủy sản nhưng đa phần là hộ cá thể, quy mô nhỏ, không đăng ký kinh doanh. Lực lượng phụ trách an toàn thực phẩm ở tuyến xã phần lớn là cán bộ kiêm nhiệm, thiếu chuyên môn, thường xuyên luân chuyển vị trí. Vì vậy, việc giám sát, tham mưu chính quyền địa phương chưa thật sự hiệu quả.

Bên cạnh đó, ý thức của người sản xuất và người tiêu dùng về an toàn thực phẩm chưa đồng đều. Một bộ phận người dân còn dễ dãi trong lựa chọn hàng hóa, chấp nhận thực phẩm giá rẻ, không rõ nguồn gốc, tạo điều kiện cho sản phẩm kém chất lượng tồn tại trên thị trường.

Hướng tới chuỗi cung ứng nông sản an toàn

Trước thực trạng hiện nay, các cấp, ngành của thành phố Hà Nội đang nỗ lực tìm hướng đi mới nhằm kiểm soát an toàn thực phẩm ngay từ gốc. Xã Thanh Trì là một trong những điểm sáng khi chuyển mạnh sang mô hình sản xuất nông nghiệp tập trung gắn với ứng dụng công nghệ cao và sản xuất hữu cơ. Theo đó, các cơ sở sản xuất chuyển đổi từ nhỏ lẻ sang quy mô lớn, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng chuỗi cung ứng đến trường học, bếp ăn tập thể, khách sạn, nhà hàng - nơi nhu cầu tiêu dùng thực phẩm an toàn rất cao. Ngoài ra, xã tập huấn nông dân nắm vững quy trình trồng trọt, chăn nuôi an toàn, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất đúng quy định, thay đổi tư duy “làm ăn manh mún” sang sản xuất theo chuỗi giá trị.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường, từ nay đến cuối năm 2025, dự báo nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tăng mạnh. Sở sẽ phối hợp với các sở, ngành và chính quyền địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm vi phạm về chất lượng, an toàn thực phẩm. Các đoàn kiểm tra đẩy mạnh việc lấy mẫu giám sát nông, lâm, thủy sản, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, yêu cầu cơ sở vi phạm khắc phục triệt để trước khi đưa hàng hóa ra thị trường. 100% cơ sở sản xuất, kinh doanh nông, lâm, thủy sản phải có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm mới được hoạt động. Cùng với đó, các đơn vị trực thuộc tiến hành hậu kiểm thường xuyên để đánh giá việc tuân thủ quy định của các cơ sở đã được chứng nhận, nhằm tránh tình trạng “đạt chuẩn xong rồi để đó”.

Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư đổi mới dây chuyền sản xuất, áp dụng công nghệ tiên tiến, xây dựng vùng nguyên liệu an toàn, khép kín từ sản xuất đến phân phối. Hà Nội kiến nghị Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm rà soát, bổ sung danh mục hóa chất, kháng sinh, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng trong sản xuất, chế biến thực phẩm, nhằm thống nhất cơ sở pháp lý phục vụ công tác quản lý, giám sát, thanh tra và xử lý vi phạm.

Rõ ràng, việc siết chặt quản lý chất lượng nông sản, thực phẩm không thể chỉ trông chờ vào cơ quan quản lý nhà nước. Đó là nhiệm vụ của toàn xã hội. Khi mỗi bên đều nâng cao ý thức, cùng hướng đến sản xuất và tiêu dùng có trách nhiệm thì thị trường thực phẩm của Hà Nội sẽ ngày càng an toàn.

Quỳnh Dung