Sẽ thí điểm cơ chế bán khống cổ phiếu từ 2026

Bộ Tài chính sẽ nghiên cứu, áp dụng có lộ trình bán khống chứng khoán, dự kiến sớm nhất từ 2026. Ảnh: LÊ VŨ

Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính, bộ đã ban hành kế hoạch triển khai Quyết định 2014/QĐ-TTg của Thủ tướng về phê duyệt Đề án nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.

Một nội dung đáng chú ý là nghiên cứu cơ chế vay, cho vay chứng khoán và bán khống có kiểm soát thông qua giao dịch chờ về và giao dịch trong ngày (T0), dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2026-2028.

Theo kế hoạch, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) sẽ phối hợp với Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSD) cùng các sở giao dịch để thực hiện nghiên cứu, đề xuất quy định cụ thể và lộ trình triển khai.

Bán khống (short selling) là hoạt động nhà đầu tư bán ra cổ phiếu mà họ chưa sở hữu tại thời điểm giao dịch, thông qua việc mượn cổ phiếu từ công ty chứng khoán, nhằm bán khi giá cao và mua lại khi giá giảm để hưởng chênh lệch.

Hiện tại, thị trường chứng khoán cơ sở ở Việt Nam chưa cho phép giao dịch bán khống. Dù vậy, trên thực tế vẫn có một số nhà đầu tư thực hiện các giao dịch “bán nhờ trên tài khoản người khác”, song đây là hình thức không chính thức, phức tạp và tiềm ẩn rủi ro.

Trong khi đó, bán khống chỉ được phép thực hiện hợp pháp trên thị trường phái sinh thông qua giao dịch hai chiều, chẳng hạn bán hợp đồng tương lai chỉ số VN30 khi nhà đầu tư dự đoán thị trường giảm.

Ngoài ra, Bộ Tài chính đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ tháo gỡ rào cản về ký quỹ trước khi giao dịch (non pre-funding), minh bạch thông tin về giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại), và triển khai cơ chế tài khoản giao dịch tổng (OTA).

Về lâu dài, ngành chứng khoán được yêu cầu nghiên cứu tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài, áp dụng cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP), hiện đại hóa hạ tầng giao dịch, đa dạng hóa sản phẩm và chỉ số, bảo đảm an toàn cho hệ thống tài chính.

Trước đó, FTSE Russell, một trong ba tổ chức cung cấp chỉ số lớn nhất thế giới, đã quyết định nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên sang nhóm mới nổi thứ cấp, có hiệu lực từ tháng 9-2026.

Tổ chức này sẽ đánh giá lại vào tháng 3-2026 để xem Việt Nam đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về khả năng tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài hay chưa.

Bình Dương