Sau sáp nhập, Chủ tịch tỉnh và xã mới sẽ được thêm nhiều thẩm quyền

Tiếp phiên họp thứ 46 vào chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Tăng quyền hạn cho chủ tịch UBND cấp tỉnh và cấp xã

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thừa ủy quyền Thủ tướng trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉnh lý và hoàn thiện các quy định nhằm bảo đảm xác lập rõ mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã).

Đồng thời, Chính phủ cũng bổ sung một số tiêu chí để làm rõ hơn các quy định về đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để phân biệt với đặc khu.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Quốc hội

Cụ thể, Chính phủ quyết định trao quyền chủ động cho chính quyền địa phương trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến 2 đơn vị hành chính trở lên, nhằm giảm thiểu tình trạng đùn đẩy trách nhiệm lên cấp trên, nâng cao hiệu quả điều hành ở cấp xã.

Nhằm tăng cường vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu theo góp ý của các đại biểu, dự thảo luật đã hoàn thiện nội dung phân định giữa nhiệm vụ, quyền hạn chung của UBND và nhiệm vụ, quyền hạn riêng của chủ tịch UBND theo hướng tăng nhiều hơn thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp tỉnh và cấp xã mới.

Theo dự thảo luật, UBND cấp tỉnh có 12 nhiệm vụ, quyền hạn; chủ tịch UBND cấp tỉnh có 23 nhiệm vụ, quyền hạn; UBND cấp xã có 10 nhiệm vụ, quyền hạn; chủ tịch UBND cấp xã có 17 nhiệm vụ, quyền hạn.

Trong đó, dự thảo luật bổ sung quy định chủ tịch UBND được thay mặt UBND quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của UBND và báo cáo UBND tại phiên họp gần nhất, trừ những nội dung mà luật quy định UBND phải thảo luận tập thể và quyết định.

Liên quan một số ý kiến đề nghị liệt kê rõ "các trường hợp cần thiết" UBND, chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của sở ngành hay chủ tịch UBND cấp xã, Bộ trưởng Nội vụ cho rằng việc liệt kê cụ thể các trường hợp tại dự thảo luật sẽ không đầy đủ, có thể làm giới hạn phạm vi điều chỉnh của quy định hoặc bỏ sót các trường hợp phát sinh trong thực tiễn.

"Việc áp dụng đối với từng trường hợp cụ thể sẽ do UBND cấp tỉnh, chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định, bảo đảm tính linh hoạt trong chỉ đạo, điều hành triển khai công việc ở địa phương được thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, không ảnh hưởng đến việc cung cấp dịch vụ công cho người dân, doanh nghiệp trên địa bàn cấp xã, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển tiếp", bà Trà nhấn mạnh.

Hơn 1.000 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền về cho địa phương

Dự thảo luật sửa đổi còn bổ sung quy định về chủ thể HĐND cấp tỉnh được phân cấp cho UBND cùng cấp và HĐND cấp xã, nhằm bảo đảm sự phù hợp với quy định tại các luật hiện hành và thực tiễn của các địa phương hiện nay.

Thứ trưởng Tư pháp Đặng Hoàng Oanh. Ảnh: Quốc hội

Theo Bộ trưởng Nội vụ, qua rà soát sơ bộ có hơn 1.000 nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền về cho địa phương, trong đó 40% là nhiệm vụ của HĐND, 60% còn lại là phân cấp cho chủ tịch và UBND.

"Với một khối lượng công việc rất lớn như vậy thì HĐND sẽ rất quá tải. Đồng thời, HĐND cấp tỉnh cũng đứng trước yêu cầu đổi mới lớn", bà Trà nói.

Đồng thời, Bộ trưởng Nội vụ cũng cho rằng đây cũng là thể hiện tư duy cải cách về tổ chức quyền lực, phù hợp với xu thế của quốc tế hiện nay khi phân cấp cho chính quyền địa phương quyết định những vấn đề thuộc quốc kế dân sinh, để đảm bảo được phục vụ người dân một cách kịp thời, linh hoạt, năng động, sáng tạo và tốt nhất.

Thẩm tra các nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết cần cân nhắc kỹ việc cho phép HĐND cấp tỉnh được phân cấp cho UBND cùng cấp hoặc HĐND cấp xã.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, trường hợp Chính phủ, chính quyền địa phương thấy có những việc UBND hay HĐND cấp xã có thể thực hiện tốt hơn thì cần đề xuất cấp thẩm quyền điều chỉnh phân quyền của HĐND ngay trong luật, nghị quyết Quốc hội hoặc nghị định tương ứng của Chính phủ.

Về nội dung này, Thứ trưởng Tư pháp Đặng Hoàng Oanh thông tin thêm, việc mở rộng phân cấp như dự luật sẽ giúp HĐND linh hoạt và chủ động hơn, gắn kết chặt chẽ việc hoạch định chính sách với việc thực thi, tăng cường tính tự chủ và trách nhiệm giải trình của chính quyền địa phương và cho phép HĐND duy trì hiệu quả vai trò giám sát của mình.

Thế Vinh