Sầu riêng bị bệnh xì mủ, thối rễ

Bệnh xì mủ, thối rễ trên cây sầu riêng nếu không được phát hiện và xử lý sớm có thể gây ra thiệt hại lớn cho nhà vườn

Những ngày này, ông Nguyễn Đình Trường, ở xã Nhân Cơ, miệt mài kiểm tra từng gốc sầu riêng trong vườn 800 cây của mình. Vụ thu hoạch vừa qua mang lại giá trị khá tốt, nhưng sau khi thương lái rời vườn, ông bắt đầu phát hiện nhiều cây rỉ nhựa quanh thân - dấu hiệu đặc trưng của bệnh xì mủ. “Năm nay mưa kéo dài, độ ẩm cao, cây sau thu hoạch bị suy yếu dẫn đến bệnh bùng phát. Khoảng 30 cây đang cho thu hoạch bị bệnh khá nặng, tôi phải xử lý bằng thuốc liên tục để trị bệnh và ngăn bệnh lan sang các cây khác”, ông Trường cho biết.

Tại xã Quảng Tân, ông Nguyễn Văn Thông cũng vừa trải qua thời điểm “đứng ngồi không yên” khi phát hiện gần 100 trong số hơn 500 cây sầu riêng của mình bị xì mủ sau thu hoạch. Dù vườn được lắp đặt hệ thống tưới phun mưa, quy hoạch thông thoáng, song mưa kéo dài khiến độ ẩm trong vườn tăng cao đột ngột, tạo điều kiện cho bệnh phát tán mạnh. “Những cây từ 8 - 10 năm tuổi trở lên rất dễ bị bệnh xì mủ, thối rễ vì đã qua nhiều vụ trái, sức cây giảm. Cành tán rậm rạp khiến độ ẩm cao tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển, tấn công cây”, ông Thông nói. Phát hiện bệnh, ông triển khai quy trình 10 ngày xịt thuốc rửa vườn một lần, luân phiên các hoạt chất trị tuyến trùng, nấm đất, kết hợp cắt tỉa mở tán, xử lý đất bằng chế phẩm sinh học và bôi thuốc trực tiếp lên vết bệnh, xịt lên thân. Sau hơn 1 tháng kiên trì, cây bắt đầu khô vết bệnh và ra lá non.

Toàn tỉnh hiện nay ghi nhận 2.468 ha sầu riêng bị bệnh xì mủ, thối rễ. Bệnh tập trung ở nhiều địa phương như: Cát Tiên, Đạ Tẻh, Đạ Huoai, Quảng Sơn, phường Bắc Gia Nghĩa và Nam Gia Nghĩa… Theo ngành chức năng, bệnh xì mủ, thối rễ tăng mạnh chủ yếu sau vụ thu hoạch do cây suy yếu sau quá trình nuôi trái, cộng với thời tiết mưa ẩm kéo dài. Cộng hưởng với việc trồng mật độ dày, mô thấp, đất thiếu hữu cơ và bón thừa đạm, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phytophthora và tuyến trùng phát triển.

Để kiểm soát bệnh hiệu quả, cơ quan chuyên môn khuyến cáo nông dân cần áp dụng đồng bộ các giải pháp, trong đó ưu tiên phòng bệnh ngay từ đầu vụ, bằng thuốc phòng trừ nấm bệnh. Sau thu hoạch, cây cần được phục hồi bằng cách bổ sung phân, chế phẩm Trichoderma nhằm tái tạo bộ rễ, hạn chế tối đa lượng đạm để tránh dư thừa gây thối thân, thối rễ.

Song song với đó, nhà vườn phải quản lý nước chặt chẽ, tạo rãnh thoát nước, nâng mô trồng và tuyệt đối không để gốc úng nước nhiều ngày - yếu tố được xem là “châm ngòi” cho bệnh bùng phát. Với những cây đã xuất hiện triệu chứng, cần xử lý vùng bệnh, sát trùng bằng thuốc và xịt thuốc đặc trị nấm phytophthora đúng kỹ thuật, có luân phiên hoạt chất để tránh kháng thuốc.

Ngành nông nghiệp cũng nhấn mạnh, việc duy trì canh tác bền vững trồng mật độ thông thoáng, hạn chế làm tổn thương rễ khi làm cỏ, tăng cường hữu cơ để cải thiện độ tơi xốp và sức sống của đất. Khi các giải pháp này được thực hiện đồng bộ và liên tục, bệnh xì mủ, thối rễ được kiểm soát sẽ giúp nhà vườn bảo vệ vườn sầu riêng, duy trì thu nhập.

Bệnh xì mủ, thối rễ trên cây sầu riêng nếu không được phát hiện và xử lý sớm có thể gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng. Vết bệnh lan nhanh từ thân xuống rễ, làm cây suy kiệt, giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng, dẫn đến vàng lá, rụng trái và giảm mạnh năng suất. Nhiều cây nhiễm nặng có thể bị “chết đứng”. Đáng lo ngại hơn, nấm và tuyến trùng tồn tại lâu trong đất, dễ lây lan các cây khác trong vườn, khiến chi phí phục hồi tăng cao và tuổi thọ vườn bị rút ngắn.

Đức Hùng .