Sau khi hack điện thoại, đây là hai ứng dụng đầu tiên tội phạm mạng sục sạo

Tại chương trình tập huấn “ThinkB4UClick” do Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) phối hợp với Đại sứ quán Canada tại Việt Nam tổ chức, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu đã cảnh báo loạt rủi ro trên không gian mạng: lộ lọt dữ liệu cá nhân từ thói quen trực tuyến, giả mạo cơ quan chức năng để tống tiền, lừa đảo qua đơn hàng hoặc học bổng quốc tế và đặc biệt là deepfake, giả mạo giọng nói. Đây đều là những chiêu thức mới khiến nạn nhân thiệt hại nặng nề về cả vật chất lẫn tinh thần.

Học THINK, thoát “cạm bẫy số”

Với kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực an ninh mạng, ông Ngô Minh Hiếu giới thiệu THINK - bộ quy tắc giúp người dùng tự kiểm soát hành vi trên mạng xã hội và tránh rủi ro bị lộ lọt thông tin hay lan truyền nội dung sai lệch.

Chuyên gia Ngô Minh Hiếu chia sẻ về các quy tắc an toàn trên không gian mạng tại sự kiện. Ảnh: BTC

Theo Giám đốc Chống lừa đảo, THINK cấu thành từ 5 yếu tố: T – Trust (Đáng tin), xem xét tính xác thực và nguồn gốc thông tin; H – Helpful (Hữu ích), nếu nội dung không mang lại lợi ích, tốt nhất đừng chia sẻ; I – Inspiring (Truyền cảm hứng), ưu tiên lan tỏa những thông điệp tích cực; N – Necessary (Cần thiết), cân nhắc kỹ mức độ cần thiết trước khi đăng tải và K – Kind (Tử tế), đảm bảo thông tin không gây tổn thương hay ảnh hưởng tiêu cực đến người khác.

Ông ví mô hình THINK như liều “vaccine số”, giúp người dùng nhận diện, sàng lọc thông tin độc hại và hình thành thói quen ứng xử có trách nhiệm hơn trên không gian mạng. Mỗi cú nhấp chuột đều để lại dấu vết, vì vậy, suy nghĩ trước khi chia sẻ chính là bước đầu tiên để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi những “cạm bẫy số”.

Nguyên tắc vàng trong bảo mật thông tin cá nhân

Bên cạnh quy tắc THINK, ông Ngô Minh Hiếu cũng cho biết an toàn mạng bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất và thiết thực nhất. “Mỗi người nên bắt đầu từ những bước đơn giản như tạo mật khẩu mạnh gồm ít nhất 12 ký tự, chữ số, chữ hoa, chữ thường và các ký tự đặc biệt, kết hợp xác thực hai bước để giảm nguy cơ bị xâm nhập tài khoản”, ông chia sẻ.

Mỗi người dùng hiện đang để lại quá nhiều “dấu vết số” mà không hề nhận ra. Việc sở hữu hàng loạt tài khoản trên nhiều nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok… khiến người dùng khó kiểm soát thông tin cá nhân, tạo cơ hội cho kẻ xấu dễ dàng khai thác thông tin. Từ hình ảnh, vị trí đến giấy tờ tùy thân hay các bài check-in thời gian thực, tất cả đều có thể trở thành dữ liệu bị lợi dụng để theo dõi, giả mạo hoặc lừa đảo.

Chuyên gia đặc biệt lưu ý, người dùng tuyệt đối không lưu mật khẩu, mã OTP hay thông tin quan trọng trong ứng dụng Ghi chú hoặc Thư viện ảnh - nơi chúng ta thường chụp lại thông tin cần nhớ. Ông giải thích, nghiên cứu điều tra về tội phạm mạng cho thấy một khi hacker xâm nhập vào thiết bị của nạn nhân, đây là những thứ đầu tiên chúng mở ra. "Tốt nhất nên sử dụng Face ID để bảo mật ứng dụng này", ông nói.

Nhắc lại thời kỳ dịch COVID-19, ông Ngô Minh Hiếu nói nhiều người đã vô tình làm lộ dữ liệu cá nhân chỉ vì đăng ảnh tiêm vaccine hoặc căn cước công dân chứa mã QR lên mạng. Ông khuyến nghị, nếu buộc phải chia sẻ hình ảnh cá nhân, hãy giới hạn ở chế độ “bạn bè” vì trong thời đại AI ngày nay, “chỉ một bức ảnh, kẻ xấu có thể ghép mặt bạn vào video 18+ hoặc nội dung giả mạo”.

Đồng thời, nên tận dụng tối đa các công cụ cảnh báo lừa đảo của Bộ Công an và Google, cũng như trang web dauhieuluadao.com.

Ông cũng khuyên người dùng tăng cường báo cáo khi gặp sự cố và chia sẻ thông tin về an toàn, an ninh mạng đến người xung quanh để không chỉ bảo vệ chính mình mà còn cả những người khác.

Khánh Ngân

Du Lam