Sau GM, Tesla 'tẩy chay' phụ tùng Trung Quốc

Tesla đang yêu cầu các nhà cung ứng loại bỏ hoàn toàn linh kiện sản xuất tại Trung Quốc khỏi những chiếc xe được lắp ráp tại Mỹ, trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung ngày càng leo thang và chính sách thuế quan thay đổi liên tục. Đây là bước đi mới nhất cho thấy tác động sâu rộng của môi trường địa chính trị lên ngành công nghiệp ôtô toàn cầu.

Đẩy nhanh chiến lược "phi Trung Quốc" cho xe sản xuất tại Mỹ

Đầu năm nay, Tesla đã quyết định ngừng sử dụng nhà cung ứng đặt tại Trung Quốc cho dòng xe sản xuất tại Mỹ. Một số linh kiện đã được thay thế bằng sản phẩm từ các quốc gia khác, và mục tiêu của hãng là loại bỏ toàn bộ linh kiện xuất xứ Trung Quốc trong vòng 1 đến 2 năm tới.

Tesla đang yêu cầu các nhà cung ứng loại bỏ hoàn toàn linh kiện sản xuất tại Trung Quốc khỏi những chiếc xe được lắp ráp tại Mỹ. Tuy nhiên, thay đổi này không áp dụng với các mẫu xe phân phối tại những thị trường ngoài Mỹ.

Từ sau đại dịch Covid-19, Tesla đã tìm cách giảm phụ thuộc vào linh kiện nước này, đồng thời khuyến khích các nhà cung ứng Trung Quốc mở cơ sở sản xuất tại Mexico hoặc các nước Đông Nam Á. Tuy nhiên, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế mạnh tay lên hàng nhập khẩu Trung Quốc trong năm nay, chiến lược "cắt giảm linh kiện Trung Quốc" được Tesla đẩy nhanh đáng kể.

Trung Quốc hiện là cường quốc sản xuất linh kiện ôtô, đặc biệt là chip, pin và nhiều vật liệu đầu vào, vốn có giá cạnh tranh nhờ quy mô khổng lồ, chi phí thấp và đồng nội tệ yếu. Nhưng sự biến động của mức thuế giữa Mỹ và Trung Quốc khiến Tesla gặp khó trong việc xây dựng chiến lược giá ổn định cho thị trường lớn nhất của mình.

Trung Quốc hiện là cường quốc sản xuất linh kiện ôtô, đặc biệt là chip, pin và nhiều vật liệu đầu vào, vốn có giá cạnh tranh nhờ quy mô khổng lồ, chi phí thấp và đồng nội tệ yếu.

Các gián đoạn gần đây liên quan đến nguồn cung chip, bắt nguồn từ tranh cãi thương mại giữa Trung Quốc và Hà Lan, càng khiến Tesla lo ngại và thúc đẩy hãng phải đa dạng hóa nhanh hơn. Trong khi đó, Tesla từ chối bình luận về thông tin này.

Bài học đắt giá từ Nexperia

Động thái của Tesla phản ánh xu hướng rộng hơn: căng thẳng thương mại đang buộc Mỹ và Trung Quốc tái định hình chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp Mỹ tìm cách loại bỏ linh kiện Trung Quốc trong sản phẩm bán tại thị trường nội địa, trong khi các công ty công nghệ Trung Quốc lại loại bỏ linh kiện Mỹ khỏi dây chuyền.

Nhà sản xuất chip Hà Lan Nexperia cho biết vẫn đang duy trì các giải pháp chuỗi cung ứng thay thế nhằm giảm thiểu gián đoạn phát sinh từ tranh chấp giữa đơn vị tại châu Âu và nhà máy đóng gói tại Trung Quốc.

Ngành công nghiệp ôtô bị tác động mạnh nhất vì tính chất chuỗi cung ứng toàn cầu. Mới đây, các hãng xe chao đảo khi Trung Quốc áp hạn chế xuất khẩu một số loại đất hiếm và nam châm dùng phổ biến trong động cơ điện.

Gần đây, nhiều hãng đối mặt tình trạng thiếu hụt chip do Trung Quốc chặn xuất khẩu chip của Nexperia, công ty vi mạch Hà Lan có khâu đóng gói tại Trung Quốc, sau khi chính phủ Hà Lan tiếp quản tập đoàn này từ chủ sở hữu Trung Quốc Wingtech, vốn nằm trong danh sách đen thương mại của Mỹ.

Nexperia hiện sản xuất wafer (tấm bán dẫn) - vật liệu nền để tạo ra nhiều loại chip - tại châu Âu, sau đó chuyển sang nhà máy ở Đông Quan để cắt, hoàn thiện và đóng gói.

Dù sau cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình tháng trước đã khiến Bắc Kinh đã giải tỏa một phần lệnh chặn và cho phép Nexperia xuất hàng cho một số khách quốc tế, tranh chấp giữa hai chính phủ vẫn chưa chấm dứt.

Tesla vẫn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc

Mỹ là thị trường lớn nhất của Tesla và toàn bộ xe bán tại Mỹ đều được sản xuất trong nước. Tại Trung Quốc, Tesla sản xuất xe ở nhà máy Thượng Hải bằng linh kiện nội địa và xuất khẩu sang các thị trường châu Á và châu Âu, nhưng không xuất sang Mỹ.

Tại Trung Quốc, Tesla sản xuất xe ở nhà máy Thượng Hải bằng linh kiện nội địa và xuất khẩu sang các thị trường châu Á và châu Âu, nhưng không xuất sang Mỹ.

Theo một lãnh đạo cấp cao tại Trung Quốc, nhà máy Thượng Hải hiện có khoảng 400 nhà cung ứng trực tiếp, trong đó hơn 60 doanh nghiệp cung cấp linh kiện cho dây chuyền toàn cầu của Tesla. Điều này cho thấy quy mô và tầm ảnh hưởng lớn của hệ sinh thái cung ứng Trung Quốc đối với Tesla.

Một trong những linh kiện mà Tesla gặp khó khi thay thế là pin LFP. Nhà sản xuất pin CATL của Trung Quốc từ lâu là đối tác lớn của Tesla với loại pin này. Tesla từng sử dụng pin LFP Trung Quốc cho xe bán tại Mỹ, nhưng từ năm ngoái đã dừng hẳn vì chúng không còn đủ điều kiện nhận ưu đãi thuế và bị ảnh hưởng bởi thuế nhập khẩu.

Khó khăn nhất vẫn là nguồn cung ứng pin LFP. Trước đây, Tesla hợp tác với CATL để sản xuất các dòng pin điện sử dụng cho xe phân phối tại Mỹ, nhưng hiện tại hãng đã chuyển sang các đối tác.

Tesla đang phát triển sản xuất pin LFP cho các sản phẩm lưu trữ năng lượng tại Mỹ. Vào tháng 10/2025, hãng cho biết cơ sở sản xuất tại Nevada dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong quý I/2026. CFO Vaibhav Taneja cho biết Tesla đang nỗ lực sản xuất cell pin LFP tại Mỹ và "đảm bảo nguồn cung từ các nhà cung ứng không đặt tại Trung Quốc". Tuy nhiên, ông nhấn mạnh quá trình này "sẽ cần thời gian".

Mới đây, General Motors cũng đã yêu cầu các nhà cung ứng tìm đối tác khác Trung Quốc. Các nguồn tin cho biết ban lãnh đạo GM đã yêu cầu các nhà cung ứng tìm nguồn nguyên liệu và linh kiện thay thế ngoài Trung Quốc, với mục tiêu cuối cùng là đưa toàn bộ chuỗi cung ứng của họ ra khỏi nước này. Hãng xe đặt hạn chót đến năm 2027 để một số nhà cung ứng chấm dứt hoàn toàn việc mua hàng từ Trung Quốc.

Không chỉ Tesla, các hãng xe khác cũng đang tìm cách "thoát Trung", khi khủng hoảng chip Nexperia đã làm rõ sự yếu kém trong chuỗi cung ứng phụ kiện của ngành công nghiệp ôtô toàn cầu.

Trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung chưa hạ nhiệt, nỗ lực của Tesla khó đạt kết quả trong một sớm một chiều. Tuy nhiên, chiến lược loại bỏ linh kiện Trung Quốc khỏi xe bán tại Mỹ có thể trở thành mô hình chung cho ngành công nghiệp ôtô toàn cầu trong những năm tới - khi mọi nhà sản xuất đều buộc phải tự vệ trước rủi ro địa chính trị ngày càng lớn. Điều này càng quan trọng hơn khi khủng hoảng chip Nexperia trước đó đã làm lộ rõ điểm yếu của ngành công nghiệp ôtô toàn cầu khi quá dựa dẫm vào nguồn cung từ Trung Quốc.

Việt Hà

Theo The Wall Street Journal