Sau bão, nhiều diện tích rừng trồng nguy cơ biến thành củi khô

Nhiều diện tích keo ở ven chân núi Hồng Lĩnh (thuộc xã Hồng Lộc) bị đổ rạp nhiều tháng mà chưa thể cắt bán nên đang dần bị khô mục.

Giữa tháng 8/2025, HTX Thanh niên Thượng Phú (xã Hồng Lộc) có 10 ha keo trồng từ 5-7 năm được bán cho thương lái với giá 1,1 tỷ đồng, chủ rừng nhận đặt cọc trước 200 triệu đồng. Thế nhưng, liên tiếp 2 cơn bão số 5, số 10 tàn phá khiến tỷ lệ đổ, gãy lên đến khoảng 70%. Trước mức thiệt hại này, thương lái bỏ cọc, buộc chủ rừng phải tự tận thu để vớt vát tổn thất. Nhưng vì đã hư hại 2-3 tháng nên nhiều cây gỗ đã biến thành cành khô, thân mục, sản lượng giảm sụt mạnh.

Anh Hồ Sĩ Trường - Giám đốc HTX chia sẻ: “Trước tình thế bất khả kháng này, chúng tôi phải huy động tối đa xã viên và thuê nhân công giá cao tự cắt keo để bán. Nhưng vì thời tiết mưa liên tục, cây cối đổ ngổn ngang nên tiến độ thu hoạch diễn ra rất chậm, đến nay mới đạt khoảng 60% diện tích. Vì để lâu ngày nên dù đã cố gắng lượm lặt nhưng chỉ được khoảng 40% sản lượng, số còn lại đã hư hỏng, buộc phải làm củi đốt, hoặc loại bỏ. Mặt khác, giá cả hiện đang xuống mức rất thấp, chỉ khoảng 800 nghìn đồng/tấn (trước bão và cùng kỳ năm ngoái là 1,2-1,3 triệu đồng/tấn) nên chúng tôi bị tổn thất khoảng 450 triệu đồng”.

Những cánh rừng nguyên liệu mới trồng, cây nhỏ ở thôn Thượng Phú (xã Hồng Lộc) đang biến thành củi khô.

Tình hình cũng không khá hơn đối với các cánh rừng sản xuất của chủ rừng Nhà nước. Anh Nguyễn Tiến Dũng - Giám đốc Khu Bảo tồn thiên nhiên Kẻ Gỗ cho biết: Sau 2 trận bão lớn, đơn vị đã kiểm đếm được 800 ha rừng trồng bị thiệt hại nặng, không còn khả năng phục hồi nên buộc phải phải làm thủ tục xin thanh lý để trồng lại. Sau hơn 2 tháng triển khai, đến nay mới chỉ đạt khoảng 15% tiến độ, dự kiến đến tháng 6/2026 mới thu gom, khai thác xong.

“Hiện nay, chúng tôi và các hộ nhận khoán đang rất lo lắng bởi muốn thu gom nhanh cũng không được vì trời mưa rét kéo dài, thiếu nhân công, thị trường ế ẩm. Keo tràm bị đổ gãy, nằm phơi nắng, dầm mưa kéo dài sẽ ảnh hưởng đến sản lượng, chất lượng gỗ, tiến độ sản xuất cũng như công tác bảo vệ phát triển rừng trên lâm phần. Đặc biệt, đối với những cây đổ gãy thì không thể cắt bán, chỉ để làm củi hoặc vứt bỏ” - anh Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ thêm.

Những ngọn đồi có cây cối đổ gãy đã chuyển sang màu khô héo, mục nát ở xã Kỳ Xuân

Với nguyên nhân tương tự, các hộ tự bỏ vốn trồng rừng ở các diện tích nhận khoán của Ban Quản lý (BQL) Rừng phòng hộ Nam Hà Tĩnh đến thời điểm này cũng mới tận thu được hơn 60% diện tích cần thanh lý (tổng hơn 3.800 ha); BQL Rừng phòng hộ Hương Khê tận thu được gần 50% diện tích bị hư hại nặng (tổng 365 ha); BQL Rừng phòng Hồng Lĩnh tận thu khoảng 20% diện tích (tổng thiệt hại 4.139 ha).

Ngoài ra, hiện trên địa bàn toàn tỉnh đang có hàng nghìn ha rừng trồng của các hộ được giao đất, giao rừng lâu dài cũng chưa kịp thu hoạch, đang bị khô mục, nếu tình trạng này tiếp diễn thì phải vứt bỏ; trong đó hư hỏng nặng nhất, nhanh nhất là những cây bị gãy, diện tích mới trồng được 3-5 năm.

Nhiều diện tích keo, tràm trồng trên 5 năm ở xã Cẩm Duệ đang nằm ngổn ngang trên lưng đồi.

Thị trường là một trong những yếu tố quyết định mức độ thiệt hại và tiến độ thu hoạch rừng nguyên liệu sau bão, nhưng hiện nay đang khá ế ẩm, ảm đạm. Anh Nguyễn Văn Ngọc - chuyên thu mua keo tràm ở xã Phúc Trạch cho biết: “Các nhà máy thu mua băm dăm trên địa bàn đang khá kén chọn với nguồn hàng được thu hoạch sau bão bởi chất lượng ngày càng kém và vỏ khô không được bóc gỡ. Các nhà máy ở Nghệ An cũng không mấy mặn mà. Điều này dẫn đến người trồng rừng rơi vào tình thế muốn thu hoạch nhanh để bớt tổn thất cũng không biết bán cho ai”.

Thực trạng hiện nay đang khiến người trồng rừng bế tắc và chồng chất khó khăn. Keo tràm là sinh kế chính, là nguồn thu nhập quan trọng nhất của hàng nghìn hộ dân. Giờ họ chỉ biết hy vọng trời sớm khô hanh, các nhà máy băm dăm đẩy nhanh tiến độ mua hàng để vớt vát phần nào thiệt hại.

Tiến Phúc